Ngày 4/8 tại bến cảng của Beirut đã xảy ra một vụ nổ lớn đã gây ra thương vong vô cùng lớn cho thủ đô Beirut.

Theo The Globe and Mail, một loạt sự kiện dẫn tới vụ nổ dường như bắt đầu từ năm 2013, khi một con tàu mang tên Rhosus chở hàng treo cờ của Moldova có tên Rhosus gặp sự cố kỹ thuật và buộc phải dừng lại tại cảng của Beirut.

Hồ sơ vận tải cho thấy, tàu Rhosus đã bắt đầu đi từ cảng Batumi của Georgia, bên bờ Biển Đen vào tháng 9/2013. Điểm đến đầu tiên của nó là Mozambique ở châu Phi. Tuy nhiên, con tàu chỉ đi được tới Beirut trước khi bị tạm giữ ngày 21/11/2013. Sau khi kiểm tra con tàu, các nhà chức trách phát hiện tàu đã xuống cấp trầm trọng và không thích hợp đi biển, ngoài ra còn chứa 2.750 tấn ammonium nirate trong khoang chở hàng.

Tàu Rhosus đã đưa 2.750 tấn ammonium nirate tới Beirut. Ảnh: Vesseltracker.

Ammonium nitrate là loại hóa chất chủ yếu dùng trong sản xuất phân bón nhưng có thể trở thành chất gây nổ cực mạnh khi trộn với dầu mỏ.

Người đứng tên sở hữu con tàu này là Igor Grechushkin, gốc Nga, cư trú ở Cộng hòa Cyprus. Cảnh sát đã cô liên hệ với Igor vào ngày 5/8 vừa qua nhưng thất bại, trang cá nhân của ông ta cũng biến mất. 

Ghi chép của công ty luật Baroudi & Associates cho biết sau khi các nhân viên của Cơ quan Kiểm soát cảng tiến hành kiểm tra, con tàu bị cấm ra khơi. Phần lớn thành viên thủy thủ đoàn, trừ thuyền trưởng và 4 người khác đã được hồi hương. Tàu Rhosus bị bỏ rơi cùng với số hàng hóa trên tàu. 

Đài Ren TV của Nga đăng ảnh của Igor Grechushkin.

Thời điểm đó, thuyền trưởng và 4 thành viên thủy thủ đoàn còn lại bị buộc phải ở lại trông coi hàng hóa, được gọi tên là nhóm "con tin" mắc kẹt. Thuyền trưởng Boris Prokoshev nói khi còn ở trên tàu vào tháng 6/2014: "Chủ tàu, Igor Grechushkin, đã thực sự bỏ rơi con tàu và thủy thủ đoàn. Ông ta nói ông ta phá sản. Tôi không tin lời ông ta, nhưng điều đó cũng chẳng nghĩa lý gì. Sự thật là ông ta đã bỏ rơi con tàu, thủy thủ đoàn, cũng như hàng hóa trên tàu, ammonium nitrate".

12 tháng sau, thẩm phán Lebanon cho phép những người này trở về nhà. Quyết định này được đưa ra sau khi cân nhắc về tính nguy hiểm tiềm ẩn mà các thủy thủ phải đối mặt khi ở cùng hàng hóa trên tàu. 

Số ammonium nitrate trên tàu Rhosus đã được nhà chức trách cảng ở Beirut tháo dỡ khỏi con tàu và đưa vào nhà kho ở cảng. Con tàu Rhosus cùng hàng hóa được giữ lại cảng ở Beirut để chờ đấu giá hoặc một phương án xử lý phù hợp.

Chính số hóa chất này đã gây ra vụ nổ vào 18h ngày 4/8 vừa qua. Vụ nổ kèm theo đám mây trắng hình nấm kỳ lạ bốc lên không trung, khiến nhiều người liên tưởng tới một vụ nổ hạt nhân.

Giáo sư Jeffrey Lewis, chuyên gia kiểm soát vũ khí, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury tại Monterey nhận định vụ nổ đầu tiên có thể bắt đầu khi hóa chất trong kho bắt lửa, sau đó là kéo theo hàng loạt vụ nổ lớn. Dấu hiệu để nhận biết ammonium bốc cháy là khói màu đỏ bốc lên từ vụ nổ và nó phù hợp với những gì được ghi lại trong các đoạn video trên mạng xã hội.

Thủ tướng Lebanon Hassan Diab đã liên kết vụ nổ với loại hóa chất nguy hiểm được lưu trữ tại cảng Beirut từ năm 2014, bất chấp cảnh báo từ các quan chức, rằng vật liệu này không an toàn. “Tôi cam kết với các bạn rằng thảm họa này sẽ không lắng xuống nếu không có ai đó phải chịu trách nhiệm. Những người liên quan sẽ phải trả giá”, Thủ tướng Diab nhấn mạnh.