Hàng trăm cột điện bị đổ gãy, cần xem lại toàn bộ quy trình?

"Để đánh giá cột gãy thì phải xem lại lực tác động thực tế chứ căn cứ theo cấp gió thì không chính xác", kỹ sư kiểm định cột điện cho biết.

Ông Dương Kim Ái, Giám đốc Công ty cổ phần kiểm định kỹ thuật an toàn và tư vấn xây dựng tại Đà Nẵng (Incosaf thuộc Bộ Xây dựng) cho biết cột điện bị gãy liên quan đến nhiều yếu tố như thiết kế, chất lượng sản phẩm, thi công... Nếu nhà sản xuất làm đúng theo TCVN mà cột gãy khi gặp gió giật dưới cấp 11 phải xem lại bản vẽ thiết kế trụ điện.

Theo ông Ái, nhiều năm qua, đơn vị đã được Công ty TNHH Xây lắp sản xuất thương mại và điện cơ SDC (đơn vị bán cột điện cho Công ty Điện lực Thừa Thiên - Huế) mời kiểm định chất lượng cột điện bê tông ly tâm dự ứng lực. Sau khi hoàn thiện sản phẩm, họ sẽ mời đơn vị kiểm định đến kiểm tra chất lượng. Đây là khâu cuối cùng để nhà sản xuất bàn giao sản phẩm. 

Bão số 5 làm 272 cột điện ở Thừa Thiên - Huế bị gãy. Ảnh: Đoàn Nguyên.
Bão số 5 làm 272 cột điện ở Thừa Thiên - Huế bị gãy. Ảnh: Đoàn Nguyên.

"Sau khi nhà sản xuất hoàn thiện các lô hàng, họ sẽ mời đơn vị kiểm định đến thử nghiệm, kiểm tra chất lượng. Chúng tôi được họ thuê làm việc này", ông Ái thừa nhận.

Ông Ái cũng thông tin việc kiểm định được thực hiện bằng phương pháp đo, thử bê tông, thử tải và quan sát, do các giám định viên của Incosaf thực hiện độc lập.

Một trong những người trực tiếp đến hiện trường kiểm định, kỹ sư Thái Văn Anh (giám định viên của Incosaf tại Đà Nẵng) nói việc kiểm tra chất lượng cột điện được thực hiện đúng quy định của tiêu chuẩn TCVN 5847:2016. Anh cũng cho biết, việc sản xuất cột điện phải trải qua nhiều công đoạn bao gồm thiết kế, nhập vật tư... Vật liệu phải được lựa chọn đúng tiêu chuẩn chất lượng. Nhà sản xuất phải tuân thủ các quy định của tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5847:2016.

Trong quá trình sản xuất, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan phải giám sát. Sau khi sản xuất xong cột điện thì các đơn vị liên quan sẽ nghiệm thu kỹ thuật, kết cấu... theo quy định. Nhà sản xuất sẽ mời đơn vị kiểm nghiệm. 

Kỹ sư Thái cho biết, họ sẽ chọn ra một lô sản phẩm để kiểm tra, trong lô này sẽ lấy 1 - 2 cột bất kỳ để thử nghiệm. Đơn vị thử nghiệm sẽ đo kích thước cơ bản của cột, độ dày bê tông bảo vệ cốt thép theo TCVN 9356:2012. Giám định viên đối chiếu kết quả đo trung bình với kích thước cơ bản của cột điện để xác định mức sai lệch. Sau đó, đơn vị thử nghiệm đo khả năng chịu tải của trụ điện. Trong quá trình thử tải, nếu cột điện bị nứt vượt quá thông số cho phép (theo TCVN 5847:2016) thì lô sản phẩm sẽ bị loại.

"Incosaf chỉ cấp giấy chứng nhận cho những lô sản phẩm đạt chất lượng để doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ tham gia đấu thầu. Chúng tôi sẽ báo cho chủ đầu tư, đơn vị sản xuất biết những lô hàng không đạt để không đưa vào sử dụng", kỹ sư Thái Văn Anh thông tin.

Hai chuyên gia đều khá bất ngờ về việc cột điện đổ gãy trong cơn bão số 5 vừa qua. Họ cho rằng cần phải có hội đồng khoa học nghiên cứu hiện trường, đánh giá lại toàn bộ quy trình. 

"Để đánh giá cột gãy thì phải xem lại lực tác động thực tế chứ căn cứ theo cấp gió thì không chính xác. Lực xoáy tác động trực tiếp vào cột cùng với việc cây đổ vào đường dây cũng là nguyên nhân. Thông thường, một cột bị đổ sẽ kéo theo nhiều trụ điện gãy", kỹ sư Anh nhận định.

Gám đốc Incosaf chi nhánh Đà Nẵng, cho rằng nếu nhà sản xuất đã làm đúng theo TCVN mà cột vẫn gãy thì phải xem lại bản vẽ thiết kế trụ điện. Trong xây dựng phải có đơn vị thẩm tra, phê duyệt thiết kế. Việc cột điện bị gãy liên quan đến nhiều yếu tố như thiết kế, chất lượng sản phẩm, thi công. Incosaf chỉ tham gia ở khâu kiểm định những chỉ tiêu mà nhà sản xuất yêu cầu và không tham gia vào giám sát, thiết kế hay thi công.

"Nếu chúng tôi kiểm định sai thì sẽ chịu trách nhiệm. Ví dụ, nếu chúng tôi thử nghiệm thấy mác bê tông đủ nhưng cơ quan chức năng xác định thiếu thì mình kiểm định sai. Trường hợp mác bê tông đủ nhưng cột vẫn gãy thì đó không phải trách nhiệm của chúng tôi”, ông Ái nói.

Kỹ sư Anh nói thêm các đơn vị đã sản xuất, thử nghiệm, thi công đúng theo TCVN mà cột điện vẫn gãy thì có thể thiết kế chưa đúng. Cũng có thể một số tiêu chí kỹ thuật của TCVN 5847:2016 không còn phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở miền Trung.

Thanh Mai

Hơn 600 cột điện gãy trong bão số 5, EVN miền Trung lý giải do cây  ngã đổ vào đường dây

Hơn 600 cột điện gãy trong bão số 5, EVN miền Trung lý giải do cây ngã đổ vào đường dây

Tổng cộng 616 cột điện tại Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam bị gãy, đổ và nghiêng trong bão số 5, trong đó 304 trụ gãy.