Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) không chính thức, Hội nghị Cộng đồng Chính trị An ninh (APSCC) và Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) đã họp trực tuyến ngày 24/6. Hội nghị nhận định ASEAN sẽ phải tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức an ninh phức tạp tại các điểm nóng như Biển Đông, Bán đảo Triều Tiên, khu vực Trung Đông…

Các đại biểu tham dự các Hội nghị lần này dưới hình thức trực tuyến do tác động của dịch Covid-19.

Về vấn đề Biển Đông

Riêng về vấn đề Biển Đông, các đại biểu nhất trí cần ưu tiên hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không trong khu vực. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi cộng đồng thế giới đang tập trung các nỗ lực chung tay ứng phó với đại dịch Covid-19.

Đồng thời hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiềm chế, không có các hành động làm căng thẳng tình hình, đề cao luật phát quốc tế như Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982), thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và nhanh chóng khôi phục đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết những diễn biến gần đây trên Biển Đông là rất đáng lo ngại. Ông cũng khẳng định lập trường nhất quán của ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng. Đồng thời lên tiếng kêu gọi các nước cần phát huy tinh thần trách nhiệm, đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, hết sức đề cao luật phát quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. Cần tránh các hành động làm phức tạp tình hình, quân sự hóa, thực hiện đầy đủ DOC và xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Các đại biểu tin tưởng, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 sẽ tìm ra các biện pháp hiệu quả, thiết thực cho vấn đề Biển Đông cũng như thức đẩy hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực để cùng chung tay giải quyết các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống khác.

Như vậy, có thể thấy Biển Đông vẫn sẽ là một trong những chủ đề sẽ được đưa ra thảo luận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 diễn ra vào ngày 26/6 tới đây.

Về vấn đề dịch Covid-19

Đây lại là một trong những vấn đề an ninh phi truyền thống dù mới nổi lên nhưng cũng hết sức đáng chú ý không chỉ trong ASEAN mà còn trên toàn cầu.

Các đại biểu đánh giá tình hình dịch đang diễn biến phức tạp, đe dọa đến an ninh chinh trị, làm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế và sẽ mất rất nhiều thời gian mới có thể khắc phục được những hệ luỵ do Covid-19 gây ra.

Các đại biểu ghi nhận, trong bối cảnh này, cơ chế hợp tác của ASEAN đã phát huy vai trò tích cực trong thúc đẩy hợp tác khu vực để ngăn ngừa, phòng chống dịch bệnh. Đầu tiên phải kể đến những thành công trong kiểm soát dịch bệnh trong khu vực, sự quan tâm, hỗ trợ và hợp tác của cộng đồng quốc tế, các đối tác với ASEAN.

Theo đa số các ý kiến của các đại biểu, trong thời gian qua, ASEAN đã thực sự trở thành lực lượng trung tâm trong kiểm soát dịch bệnh, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong khu vực. Đã đến lúc ASEAN cần có những bước đi mới, tăng cường phòng chống dịch bệnh tái bùng phát, xây dựng kế hoạch phục hồi và phát triển sau dịch bệnh, duy trì phương cách đối thoại, hợp tác.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao các sáng kiến như lập quỹ ASEAN phòng chống Covid-19, kho dự trữ vật tư y tế, xây dựng quy trình ứng phó dịch bệnh chuẩn của ASEAN và xây dựng Kế hoạch phục hồi. Đồng thời nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, hợp tác của ASEAN, kêu gọi các nước sớm triển khai các sáng kiến này, đồng thời cần khẩn trương xây dựng kế hoạch phục hồi tổng thể sau dịch bệnh. Kết quả triển khai các sáng kiến này sẽ được báo cáo lên Lãnh đạo Cấp cao nhân Hội nghị Cấp cao ASEAN 37 (Hà Nội, tháng 11/2020).