Ngày 11/11, một đoạn ghi âm về việc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chậm trễ trong việc xử lý đại dịch đã được hãng tin Associated Press (AP) công bố. Cụ thể các chuyên gia WHO đã cố ý chờ đợi xem cách chống dịch của nước nào hiệu quả nhưng trước công chúng, WHO vẫn ca ngợi các chính phủ vì phản ứng với đại dịch.

AP đưa tin, WHO đã có những chuỗi phản ứng dè dặt với Trung Quốc dù vào tháng 1 họ đã có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. 

Trước hàng loạt ca nhiễm ngày càng tăng trên du thuyền hạng sang Diamond Princess vào tháng 2, WHO vẫn khẳng định: "Chúng ta cần cẩn thận để không phản ứng thái quá". Tiến sĩ Thomas Grein, Trưởng Nhóm Quản lý Các biến cố cấp tính của WHO, báo cáo rằng tổ chức đã thảo luận về cụm dịch này, nhưng không thu được nhiều thông tin hữu ích.

Các lãnh đạo WHO trong cuộc họp tại Geneva, Thuỵ Sĩ, tháng 2/2020. Ảnh: AP

Dù tình hình xấu đi, các nhà khoa học cho rằng trường hợp tàu Diamond Princess có thể giúp tìm hiểu mô hình lây truyền của Covid-19. Phải đến vài ngày sau khi  tiến sĩ Kentaro Iwata lên tàu và nhận định "tình hình rất hỗn loạn" thì WHO mới có thông báo về một nửa số ca nhiễm người Trung Quốc và hành khách và thuyền viên. 

Suốt tháng 2 và tháng 3, Covid-19 đã bùng phát ở Hàn Quốc, Singapore, Iran và nhiều nơi khác. Virus cũng lây lan sang Italy, biến châu Âu thành tâm dịch.

Trong đoạn ghi âm về cuộc họp nội bộ của WHO, các quan chức lo lắng về việc thiếu thông tin từ EU. Tiến sĩ Thomas Gein thừa nhận WHO đã "thất bại đau đớn" trong nỗ lực tìm hiểu chi tiết hơn về các đợt bùng phát

Ngày 26/2, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom, cho biết: "Một trong những thách thức lớn nhất mà chúng tôi phải đối mặt là nhiều quốc gia vẫn chưa chia sẻ dữ liệu". Nhưng đến 8/3, trên Twitter cá nhân, Tedros viết: "Chính phủ và người dân Italy đang thực hiện những bước đi táo bạo, can đảm nhằm làm chậm sự lây lan của virus để bảo vệ đất nước". Ba ngày sau, ông tuyên bố Covid-19 là đại dịch, một phần vì một số nước đã "không hành động kịp thời".

WHO đã có những cuộc họp than phiền về việc các nước phương Tây tích trữ vật tư y tế đồng thời cho rằng WHO cần gây áp lực với các quốc gia để tránh những tình huống tương tự.

Vào tháng 3 khi các nước thực hiện giãn cách, WHO nhận thức Anh không có hành động tương tự, khi các trận Premier League vẫn diễn ra bình thường. Sau đó, tiến sĩ Ryan cho rằng chiến lược chống dịch miễn dịch cộng đồng của Anh có vấn đề và nhận định sẽ có nhiều người cao tuổi nhiễm bệnh, ca tử vong cũng sẽ tăng. Dù vậy, WHO coi đây là "nghiên cứu sinh thái lớn", cho phép ghi lại những phương pháp hiệu quả nhất để giải quyết đại dịch.

Khi dịch lan rộng, WHO né tránh kêu gọi hay lên phản ứng của các nước dù có ngân sách tài trợ. Một số chuyên gia y tế công cộng cho rằng việc WHO không phát huy được tầm ảnh hưởng đã vô tình khiến các quốc gia áp dụng chính sách khiến dịch bệnh bùng phát nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng nỗ lực chung đẩy lùi virus.

Giáo sư Sophie Harman, khoa chính trị quốc tế, Đại học Queen Mary ở London, nhận định WHO đang đánh mất quyền lực của mình. Còn các chuyên gia khác cho rằng nếu WHO quá thẳng thắn lên tiếng chỉ trích sẽ là bước đi không mấy khôn ngoan. 

Trước đây khi bùng phát dịch SARS năm 2003, WHO từng đe dọa sẽ đóng cửa văn phòng ở Trung Quốc khi nghi ngờ nước này che giấu các ca nhiễm và từng kêu gọi Nigeria giải quyết vấn đề tẩy chay vaccine bại liệt và cáo buộc Tanzania không chia sẻ đầy đủ thông tin về dịch Ebola năm ngoái.

Việc đánh giá vai trò của WHO với đại dịch lúc này rất quan trọng, bởi cơ quan đang được giao nhiệm vụ giúp mua bán và phân phối vaccine Covid-19 trên toàn thế giới. Một số nước như Mỹ và Nga đã từ chối tham gia chương trình này.