Một số người có thể không đồng ý về việc liệu quá trình giảm phát của Mỹ có thực sự đang bị đình trệ hay không và điều đó có ý nghĩa gì đối với chính sách tiền tệ của Fed. Nhưng việc phủ nhận sức mạnh cơ bản của nền kinh tế ngày càng khó khăn hơn nhiều, cho thấy các ngân hàng trung ương có thể chờ đợi trước khi giảm lãi suất cơ bản.

Dữ liệu mới hôm 29/3 từ Cục phân tích kinh tế cho thấy ngay cả sau khi điều chỉnh theo lạm phát, chi tiêu cá nhân vẫn tăng 0,4% trong tháng 2, vượt xa ước tính trung bình của các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát về mức tăng 0,1%. 

Một ngày trước đó, các báo cáo riêng biệt cho thấy tâm lý người tiêu dùng đã tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 7/2021, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp ban đầu hàng tuần giảm và doanh số bán nhà đang chờ xử lý đã phục hồi trở lại trong tháng 2 sau mức giảm trong tháng 1.

Trong một nền kinh tế liên tục hoạt động tốt và liên tục bị lùng sục để tìm ra những vết nứt, thật khó để tìm ra bất kỳ sai sót nào trong các dữ liệu mới nhất.

Những diễn biến này diễn ra trong bối cảnh có những dấu hiệu bất đồng tinh tế trong Ủy ban Thị trường mở Liên bang ấn định lãi suất của Fed khi nói đến việc giải thích các báo cáo lạm phát gần đây.

Dữ liệu hôm 29/3, chính phủ Mỹ công bố chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) - thước đo lạm phát ưa thích của Fed - tháng 2 tăng 0,3% so với tháng 1 và tăng 2,5% so với cùng kỳ 2023, cao hơn mức tăng 2,4% của tháng đầu năm.

Trong đó, giá năng lượng tăng vọt 2,3%, đẩy giá hàng hóa tổng thể tăng 0,5% trong tháng 2. Ngược lại, lạm phát dịch vụ - tính rổ hàng gồm đặt phòng khách sạn, bữa ăn tại nhà hàng, y tế và hòa nhạc - chậm lại ở mức 0,3%, từ 0,6% hồi tháng 1. 

Các cuộc khảo sát ý kiến vẫn cho thấy sự bất bình của công chúng khi giá cả cao đang đè nặng lên các hộ gia đình dù lương trung bình tăng mạnh.

Loại trừ chi phí năng lượng và thực phẩm, PCE cốt lõi tháng qua chỉ tăng 2,8% so với cùng kỳ năm ngoái, mức thấp nhất trong gần 3 năm. Các nhà kinh tế xem PCE cốt lõi là chỉ báo về xu hướng lạm phát tương lai. Phát biểu tại hội nghị, ông Powell kỳ vọng "lạm phát sẽ giảm theo con đường đôi khi gập ghềnh xuống 2%".

Chủ tịch Fed Jerome Powell đã đón nhận dữ liệu một cách dễ dàng. Tại cuộc họp báo vào ngày 20/3 sau khi Fed giữ mục tiêu lãi suất quỹ liên bang ở mức 5,25% đến 5,5%, ông nói với các phóng viên rằng dữ liệu lạm phát tháng 1 có thể đã bị ảnh hưởng bởi một vấn đề thống kê được gọi là tính thời vụ quá mức, và rằng dữ liệu tháng 2 thực sự không "cao khủng khiếp".

Vào thời điểm đó, ông ước tính lạm phát PCE cốt lõi sẽ ở mức "thấp hơn 30 điểm cơ bản" và những con số chính thức được công bố hôm thứ Sáu đã chứng minh cho nhận định của ông, tính đến hai chữ số thập phân, nó tăng 0,26% - hầu như không phải là một thảm họa đối với một ngân hàng trung ương, đó là hy vọng cho kết quả đọc ở mức hoặc dưới 0,2%. 

Kết hợp cả hai lại với nhau, ông nói rằng những con số này "không thực sự thay đổi câu chuyện tổng thể, đó là lạm phát đang giảm dần trên một con đường đôi khi gập ghềnh".

Nghe có vẻ lo ngại hơn một chút, Thống đốc Fed Christopher Waller cho biết hôm thứ Tư rằng có thể cần phải giữ lãi suất chính sách "ở mức hạn chế hiện tại có lẽ lâu hơn so với suy nghĩ trước đây" để giữ lạm phát hướng tới mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương. 

Ông cũng gợi ý rằng 275.000 việc làm được thêm vào bảng lương của Mỹ trong tháng 2 có thể là "dấu hiệu cho thấy nhu cầu không giảm ở mức cần thiết để hỗ trợ lạm phát tiếp tục tiến triển".

Nhận xét của ông Powell ban đầu khiến lợi suất trái phiếu giảm xuống và nhận xét của Waller khiến chúng tăng cao hơn, nhấn mạnh nhận thức về sự bất hòa. Nhưng về cơ bản, cả hai người đều đồng ý với quan điểm rằng họ không thể nói chắc chắn giá cả sẽ đi về đâu và nền kinh tế dường như đủ mạnh để chịu được lãi suất cao hơn trong thời gian chờ đợi. 

Cả hai đều chưa quyết định điều gì ngoại trừ việc chờ đợi. Ngay cả Waller cũng lưu ý rằng ông có thể bị thuyết phục để bắt đầu cắt giảm lãi suất chỉ sau một vài báo cáo lạm phát tốt hơn, cho thấy rằng tháng 6 và tháng 7 vẫn còn rất quan trọng về mặt thời gian để cắt giảm lãi suất. Dữ liệu tuần này dường như đã xác nhận tất cả những điều đó.

Tôi vẫn là một người lạc quan về lạm phát, vì vậy tôi có xu hướng đồng tình với cách giải thích dữ liệu của Powell. Ngoài tính thời vụ quá mức, các số liệu tháng 1 còn bị ảnh hưởng bởi nhiễu thống kê rõ ràng trong danh mục tiền thuê tương đương của chủ sở hữu, một thành phần lớn nhằm đại diện cho lạm phát mà chủ nhà phải trải qua và dữ liệu tháng 2 bị áp lực bởi giá vé máy bay biến động mạnh. Tôi nghi ngờ dữ liệu sẽ trở lại đúng hướng sau một hoặc hai tháng.

Nhưng không cần thiết phải đi đến kết luận sớm. Các lựa chọn chính sách sẽ chỉ trở nên rắc rối nếu Powell và tôi được chứng minh là sai và lạm phát vẫn tăng cao trong nhiều tháng nữa, kéo dài trò chơi chờ cắt giảm lãi suất sang mùa thu hoặc hơn thế nữa. Và mặc dù dữ liệu vĩ mô ngày nay rất mạnh mẽ nhưng vẫn có rất nhiều lĩnh vực dễ bị tổn thương trong nền kinh tế toàn cầu được kết nối với nhau. 

Trung Quốc đang chao đảo và tăng trưởng của châu Âu yếu ớt, đồng thời nhiều ngân hàng trung ương không muốn hạ lãi suất chính sách trước Fed, làm tăng nguy cơ xảy ra một tai nạn kinh tế bắt đầu từ nơi khác nhưng cuối cùng lại quay trở lại Bắc Mỹ. 

Nhiệm vụ của Fed chỉ liên quan đến giá cả và tình trạng thất nghiệp trong nước, nhưng các nhà hoạch định chính sách cũng không thể bỏ qua những tác động toàn cầu.

May mắn thay, hiện tại, dữ liệu cho thấy các nhà hoạch định chính sách có thời gian để xem tình hình diễn biến như thế nào. Về mặt đó, dường như không có nhiều sự khác biệt giữa ông Powell và ông Waller.

(Nguồn: Bloomberg/AP)