Nghiên cứu vào năm 2022 của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho thấy, quốc gia này sẽ thiếu khoảng 420.000 lao động nước ngoài vào năm 2040. Nhưng số liệu này đã cao gấp đôi khi Nhật Bản dự kiến sẽ giảm tuyển dụng lao động từ các quốc gia châu Á.

Tuy nhiên, số liệu khảo sát còn chưa tính đến tác động của tỷ giá hối đoái do khó dự đoán biến động trong tương lai. 

Giới quan sát nhận định, đồng yên trượt giá đã làm giảm sức hấp dẫn của Nhật Bản đối với người lao động nước ngoài, điều này có nghĩa là Nhật Bản có thể rơi vào tình trạng thiếu hụt thậm chí còn cao hơn so với số liệu nêu trên.

Nhưng đồng yên yếu đã làm giảm sức hấp dẫn của Nhật Bản đối với người lao động từ Việt Nam và những nơi khác, điều này có nghĩa là đất nước này có thể rơi vào tình trạng thiếu hụt thậm chí còn trầm trọng hơn.

Năm 2019, Nhật Bản đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm là 1,24%, giúp tổng sản phẩm quốc nội tăng khoảng 20% từ năm 2023 lên 704 nghìn tỷ yên (4,36 nghìn tỷ USD theo tỷ giá hiện tại) vào năm 2040.

Để đạt được mục tiêu này khi lực lượng lao động của Nhật Bản đang giảm sút, JICA ước tính nước này sẽ cần 4,19 triệu lao động nước ngoài vào năm 2030 và 6,88 triệu vào năm 2040, ngay cả khi quá trình tự động hóa diễn ra với tốc độ nhanh hơn.

Nhưng Nhật Bản dự kiến chỉ có 3,42 triệu lao động nước ngoài vào năm 2030 và 5,91 triệu vào năm 2040.

Khoảng cách này một phần xuất phát từ việc hạ triển vọng của các nền kinh tế châu Á.

Tăng trưởng kinh tế đến một mức độ nhất định thường dẫn đến sự gia tăng di cư lao động đến các nền kinh tế tiên tiến, vì điều này làm cho chi phí đi lại và phí môi giới trở nên phải chăng hơn. Các nền kinh tế châu Á hiện được cho là tăng trưởng chậm hơn so với năm 2022, nghĩa là ít lao động của họ dự kiến sẽ ra nước ngoài.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, số lượng lao động nước ngoài tại Nhật Bản đã tăng thêm 226.000 người trong 12 tháng (tính đến tháng 10/2023) lên mức kỷ lục 2,05 triệu người.

Các quốc gia cử lao động sang Nhật Bản ngày càng đa dạng, trong đó, nhiều nhất là lao động từ Việt Nam và Trung Quốc.

Nghiên cứu mới của JICA ước tính, sẽ có 225.000 lao động Việt Nam sang Nhật Bản vào năm 2030, bằng khoảng 80% so với con số trước đại dịch COVID-2019.

Nghiên cứu mới cũng cho rằng, 62,3% lao động nước ngoài sẽ rời Nhật Bản trong vòng ba năm, dựa trên dữ liệu trước đây từ Cơ quan Dịch vụ Di trú.

Để lấp đầy khoảng trống nhân lực này, Nhật Bản phải thu hút thêm nhiều lao động, nhưng nước này đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt khi Hàn Quốc và Đài Loan cũng đang thu hút lao động để củng cố lực lượng lao động đang giảm sút.

Nhật Bản đặt mục tiêu đến năm 2027 sẽ triển khai chương trình Thực tập sinh nước ngoài cập nhật, cho phép lao động có tay nghề thuận lợi hơn trong việc chuyển đổi sang chương trình dài hạn. Tuy nhiên, những thay đổi chính sách như vậy không được tính đến trong nghiên cứu mới nhất.

(Nguồn: Nikkei)