ASEAN sẽ giảm lợi thế cạnh tranh khi liên tục tăng lương?

Các trung tâm sản xuất lớn của Đông Nam Á sẽ tăng mức lương tối thiểu trong nửa cuối năm nay, điều này có khả năng khiến các công ty phải xem xét lại chiến lược đầu tư vào khu vực này.

Từ ngày 1/7, mức lương tối thiểu tại Việt Nam tăng trunh bình 6%. Tại các thành phố lớn như TPHCM và Hà Nội, người lao động hiện được đảm bảo 4,96 triệu đồng (193 USD) mỗi tháng, tăng khoảng 80% so với một thập niên trước.

GDP của Việt Nam tăng 6,9% trong quí 2 so với cùng kỳ năm trước. Hơn 15 tỷ USD vốn nước ngoài đổ vào Việt Nam trong nửa đầu năm, tăng gần 7% so với cùng kỳ. Sự hấp dẫn này có liên quan đến giá lao động tương đối rẻ và vị trí địa lý gần với Trung Quốc của Việt Nam.

Tuy nhiên, mức lương tối thiểu của Việt Nam vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực vì hầu hết đều ở mức trên 200 USD. Và đồng thời cũng thấp hơn nhiều so với mức lương tối thiểu 2.420 nhân dân tệ (332 USD) của Bắc Kinh. 

Tuy nhiên, việc tăng lương tối thiểu liên tục có thể đe dọa một trong những lợi thế chính của Việt Nam, đặc biệt là khi nhiều công ty đầu tư vào những ngành sử dụng nhiều lao động như lắp ráp và dệt may.

ASEAN sẽ giảm lợi thế cạnh tranh khi liên tục tăng lương?- Ảnh 1.

Tại một xưởng may ở Hà Nội. Tiền lương của lao động ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đã tăng 80% trong 10 năm qua. Ảnh: Nikkei Asia

Thái Lan, một trung tâm sản xuất khác ở ASEAN, có kế hoạch tăng mức lương tối thiểu hàng ngày lên 400 baht (10,93 USD) mỗi ngày bắt đầu từ tháng 10. 

Mức lương tối thiểu mới tăng khoảng 14% từ mức 350 baht hiện tại, bất chấp sự phản đối của các chủ doanh nghiệp. Mức tối thiểu mới có nghĩa là người lao động sẽ kiếm được ít nhất khoảng 237 USD mỗi tháng.

Poj Aramwattananont, phó chủ tịch Phòng Thương mại Thái Lan cho biết: "Chính sách đẩy mức lương tối thiểu lên 400 baht mỗi ngày trên toàn quốc là không thực tế… Nó không phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế Thái Lan".

Ông tin rằng mức tối thiểu mới sẽ khiến Thái Lan mất khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp.

Trong khi đó, Philippines vừa cho biết sẽ tăng mức lương tối thiểu ở khu vực Metro Manila lên 645 peso (11 USD) mỗi ngày, tăng 6% so với mức 610 peso hiện tại, có hiệu lực từ ngày 17/7. Mức lương tối thiểu hàng ngày mới có nghĩa là mức lương hàng tháng là khoảng 241 USD.

Chính phủ Philippines vào năm 2023 đã thực hiện tăng mức lương tối thiểu hàng ngày một cách ít ỏi để quản lý lạm phát. Việc tăng giá sắp tới, hiện chỉ áp dụng cho Metro Manila, có thể xoa dịu một số nỗi đau của người tiêu dùng, mặc dù không nhiều do đồng peso yếu và sức mua của đồng tiền này bị mất.

ASEAN sẽ giảm lợi thế cạnh tranh khi liên tục tăng lương?- Ảnh 2.

Mức lương tối thiểu hàng tháng ở các quốc gia Đông Nam Á.

"Việc tăng lương trong lịch sử luôn quá nhỏ và chủ yếu theo những gì người sử dụng lao động sẵn sàng trả hơn là những gì họ có thể và chắc chắn không theo những gì người lao động cần", Sonny Africa, giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận IBON Foundation ở Manila cho biết.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp địa phương vẫn lo ngại về việc tiếp tục tăng lương. Phòng Thương mại và Công nghiệp Philippines cho biết trong một tuyên bố hồi tháng 2 rằng việc tăng lương có thể khiến các nhà đầu tư nản lòng.

Tuyên bố cho biết: "Không ai có thể cố gắng nhìn vào Philippines một khi họ thấy rằng các nhà lập pháp có thể ban hành quy định tăng lương bất cứ lúc nào, thậm chí bất chấp thẩm quyền của Ủy ban Tiền lương Quốc gia".

Mức lương tối thiểu của Malaysia khó có thể thay đổi trong năm nay. Nước này thực hiện chính sách lương tối thiểu vào năm 2013 và từ đó đã thực hiện điều chỉnh chi phí sinh hoạt. Vào năm 2022, mức tối thiểu trên toàn quốc tăng lên 1.500 ringgit (318 USD) mỗi tháng.

Năm nay, chính phủ nước này đã đưa ra một chương trình lương mới "Chính sách tiền lương lũy tiến" nhằm khuyến khích người sử dụng lao động trong một số lĩnh vực tăng lương, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp. 

Các yếu tố chính bao gồm tăng trưởng tiền lương, liên kết việc tăng lương với phát triển kỹ năng và năng suất, khung lương theo ngành và các biện pháp tuân thủ nâng cao. Hiện tại, chính sách lương lũy tiến sẽ mang tính tự nguyện, do chủ sử dụng lao động quyết định áp dụng hay không.

(Nguồn: Nikkei Asia)

NGỌC CHÂU