Chương trình cho phép người dân thanh toán hàng hóa và dịch vụ bằng nội tệ bằng mã QR, hiện đang hoạt động ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Singapore. Philippines dự kiến sẽ sớm tham gia.

Đó là theo ngân hàng trung ương tương ứng của mỗi quốc gia.

Động thái này diễn ra sau khi 5 quốc gia Đông Nam Á ký thỏa thuận chính thức vào cuối năm ngoái. Tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào tháng 5 vừa qua, các nhà lãnh đạo cũng đã nhắc lại cam kết của họ đối với dự án, cam kết thực hiện lộ trình mở rộng liên kết thanh toán khu vực tới tất cả 10 thành viên ASEAN.

Kế hoạch này nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thanh toán thương mại, đầu tư, chuyển tiền xuyên biên giới và các hoạt động kinh tế khác với mục tiêu thực hiện một hệ sinh thái tài chính toàn diện trên khắp Đông Nam Á.

Các nhà phân tích cho rằng các ngành bán lẻ sẽ đặc biệt được hưởng lợi trong bối cảnh chi tiêu của người tiêu dùng dự kiến sẽ tăng, từ đó có thể thúc đẩy ngành du lịch.

Kết nối khu vực được coi là rất quan trọng để giảm sự phụ thuộc của khu vực vào các loại tiền tệ bên ngoài như đồng đô la Mỹ cho các giao dịch xuyên biên giới, đặc biệt là giữa các doanh nghiệp. Sức mạnh của đồng bạc xanh trong những năm gần đây đã dẫn đến việc các đồng tiền ASEAN yếu đi, gây tổn hại cho các nền kinh tế đó vì phần lớn các thành viên của khối là những nhà nhập khẩu năng lượng và thực phẩm ròng.

Nico Han, nhà phân tích Đông Nam Á tại Diplomat Risk Intelligence, bộ phận tư vấn và phân tích của tạp chí các vấn đề thời sự The Diplomat, cho biết: "Hệ thống sẽ bỏ qua đồng USD hoặc đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc làm trung gian.

Ông nói thêm, một hệ thống thanh toán kỹ thuật số xuyên biên giới thống nhất sẽ "thúc đẩy ý thức về chủ nghĩa khu vực và vai trò trung tâm của ASEAN trong việc quản lý các vấn đề quốc tế". ″Động thái này càng trở nên quan trọng hơn trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa các cường quốc lớn trên toàn cầu".

Hoạt động như thế nào?

Bằng cách kết nối các hệ thống thanh toán bằng mã QR, tiền có thể được gửi từ ví kỹ thuật số này sang ví kỹ thuật số khác.

Những ví kỹ thuật số này hoạt động hiệu quả như tài khoản ngân hàng nhưng chúng cũng có thể được liên kết với tài khoản tại các tổ chức tài chính chính thức.

Chẳng hạn, khách du lịch Malaysia ở Singapore có thể thanh toán bằng tiền ringgit của Malaysia trong ví kỹ thuật số Malaysia của họ khi thực hiện giao dịch. Hoặc, một công nhân Malaysia ở Singapore có thể gửi tiền đô la Singapore trong ví kỹ thuật số của Singapore đến ví của người nhận ở Malaysia.

Phí và tỷ giá hối đoái sẽ được xác định theo thỏa thuận chung giữa các ngân hàng trung ương.

Hiện tại, một hệ thống toàn khu vực như thế này không tồn tại ở các nơi khác trên thế giới nhưng trong tương lai, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, có trụ sở tại Thụy Sĩ, hy vọng sẽ kết nối các hệ thống thanh toán bán lẻ trên toàn thế giới bằng cách sử dụng mã QR và điện thoại di động.

Ông Satoru Yamadera, cố vấn tại Phòng Tác động Phát triển và Nghiên cứu Kinh tế của Ngân hàng Phát triển Châu Á cho biết: "Nỗ lực của các ngân hàng trung ương ASEAN là sáng tạo và mới lạ".

"Ở các khu vực khác như châu Âu, kết nối thanh toán bán lẻ qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ phổ biến hơn trong khi Trung Quốc nổi tiếng về thanh toán mã QR tiên tiến nhưng lại không được kết nối như mã QR ASEAN", ông nói tiếp.

Các lợi ích về kinh tế

Thanh toán QR không tính phí đối với chủ thẻ và người bán. Họ cũng tự hào về tỷ lệ chuyển đổi tốt hơn so với tỷ lệ được thiết lập bởi các bộ xử lý thanh toán tư nhân như Visa hoặc American Express.

Các chuyên gia cho biết các doanh nghiệp siêu nhỏ cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMB) sẽ nổi lên như những người chiến thắng nhờ kết nối thanh toán khu vực. Theo Ngân hàng Phát triển Châu Á, các công ty như vậy chiếm hơn 90% doanh nghiệp ở Đông Nam Á.

Han từ Diplomat Risk Intelligence giải thích: "SMB có thể tránh được các chi phí liên quan đến việc duy trì hệ thống điểm bán hàng thực tế hoặc trả phí trao đổi cho các công ty thẻ".

Các cá nhân bị thiệt thòi từ nguồn thu nhập thấp cũng được hưởng lợi. Vì hệ thống thanh toán hoạt động thông qua ví kỹ thuật số và không yêu cầu tài khoản ngân hàng truyền thống nên những người không có tài khoản ngân hàng có thể sử dụng nó.

"Hệ thống này có khả năng cải thiện hiểu biết về tài chính và phúc lợi cho những người chưa được tiếp cận với ngân hàng", ông Han lưu ý.

Nicholas Lee, nhà phân tích công nghệ hàng đầu châu Á tại Global Counsel, một công ty tư vấn chính sách công, cho biết hệ thống mới của ASEAN cũng sẽ cho phép người bán và người tiêu dùng xây dựng lịch sử thanh toán mạnh mẽ và cung cấp dữ liệu có giá trị để chấm điểm tín dụng.

″Điều đó đặc biệt thuận lợi cho các phân khúc dân số không có ngân hàng và được bảo lãnh thấp, những người thường thiếu quyền truy cập vào dữ liệu đánh giá tín dụng như vậy".

Ngoài ra, "các giao dịch không dùng tiền mặt gia tăng sẽ cho phép các nhà hoạch định chính sách nắm bắt dữ liệu giao dịch và luồng giao dịch hiệu quả hơn, giả sử những dữ liệu này có thể truy cập được", ông Lee nói.

″Điều này có thể dẫn đến dự báo kinh tế và hoạch định chính sách tốt hơn".

Áp lực tiền tệ phía trước

Mặc dù việc tăng cường kết nối thanh toán trong khu vực có khả năng giảm trở ngại thanh toán và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số, nhưng điều đó có thể vô tình gây áp lực lên một số loại tiền tệ nhất định, đặc biệt là đồng đô la Singapore.

"Kịch bản tiềm năng của đồng đô la Singapore nổi lên như một đồng tiền dự trữ trên thực tế trong khu vực đặt ra một thách thức mà các quốc gia ASEAN sẽ cần phải đối mặt", ông Lee nói.

Ông giải thích: "Với sức mạnh và sự ổn định của đồng đô la Singapore, cả doanh nghiệp quốc tế và khu vực có thể chọn nắm giữ nhiều vốn lưu động hơn bằng [đô la Singapore], dựa vào mạng thanh toán mới để chuyển đổi tiền tệ hiệu quả".

Nếu điều đó xảy ra, nó có thể làm suy yếu sức mua của các loại tiền tệ khác trong khu vực và dẫn đến lạm phát nhập khẩu cao hơn nếu các ngân hàng trung ương không can thiệp.

Trong một kịch bản như vậy, các nhà chức trách có thể cảm thấy cần phải áp đặt các hạn chế về vốn để bảo vệ các loại tiền tệ tương ứng của họ, điều này có thể làm suy yếu mục đích thiết lập mạng thanh toán khu vực.

Các quy định đặt ra một thách thức khác.

Ông Han cho biết các ngân hàng trung ương sẽ phải giải quyết các vấn đề về an ninh và gian lận, đồng thời đảm nhận nhiệm vụ giáo dục công chúng nắm bắt hệ thống thanh toán mới.

Ông cảnh báo: "Những yếu tố này có thể đóng góp chung vào một quá trình tốn thời gian".

Loại hành động phối hợp này sẽ đòi hỏi ý chí chính trị mạnh mẽ từ các nhà lãnh đạo khu vực và vẫn còn phải xem liệu các thành viên ASEAN có thể cùng nhau thực hiện thành công một liên doanh đầy tham vọng như vậy hay không.

(Nguồn: CNBC)