Đại diện hàng nghìn doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu ở các địa phương (khoảng 9.000 cửa hàng bán lẻ) vừa có đơn kiến nghị khẩn gửi các bộ, ngành góp ý việc sửa đổi Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu nhằm bảo đảm quyền lợi cũng như vận hành của chuỗi cung ứng xăng dầu.

Theo đó, các doanh nghiệp cho biết Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu hiện có nhiều do nhiều quy định chưa phù hợp, đặc biệt là các quy định ở khâu bán lẻ dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu thua lỗ nặng trong thời gian dài, kéo theo sự đứt gãy chuỗi cung ứng, thị trường bất ổn... dẫn đến tình trạng thiếu hụt xăng dầu.

Doanh nghiệp bán lẻ bị chèn ép chiết khấu

Lãnh đạo một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại Trà Vinh cho biết đại diện nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đã làm việc với các cơ quan liên quan để trình bày tất cả những khó khăn mà doanh nghiệp bán lẻ đang gặp phải cũng như những bất hợp lý trong các quy định, theo VTC News.

Theo đơn gửi Bộ trưởng các Bộ Tài chính, Công Thương, Tư pháp và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đại diện cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu tại nhiều tỉnh, thành đã kiến nghị nhiều giải pháp để bình ổn thị trường.

Cụ thể, nhóm doanh nghiệp bán lẻ cho biết, Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu hiện có nhiều quy định chưa phù hợp, đặc biệt là các quy định ở khâu bán lẻ dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu thua lỗ nặng nề trong thời gian dài, kéo theo sự đứt gãy chuỗi cung ứng, thị trường bất ổn.

Theo các doanh nghiệp, trong khi thời gian qua, dù phải chịu mức chiết khấu 0 đồng, nhà cung cấp tự kê phí vận chuyển lên quá cao so với thực tế nên các doanh nghiệp bán lẻ đang lỗ rất nặng nhưng vẫn buộc phải bán hàng. Cùng với đó, doanh nghiệp bán lẻ chỉ được lấy hàng một nơi nên sau khi ký hợp đồng sẽ bị chèn ép chiết khấu, thương nhân phân phối cho chiết khấu bao nhiêu cũng phải nhận.

"Kể cả sau 1, 2 năm đổi nhà phân phối khác thì vẫn bị chèn ép chiết khấu. Bởi nhà phân phối biết rằng nếu doanh nghiệp bán lẻ không lấy hàng thì cũng không thể lấy của nhà phân phối khác. Doanh nghiệp bán lẻ ở trong thế kẹt, mọi sự cạnh tranh bị triệt tiêu", nội dung đơn kiến nghị nêu.

Thêm một điểm bất hợp lý đó là thương nhân phân phối cũng sở hữu cửa hàng bán lẻ, làm chủ chuỗi cung ứng của chính họ. Các thương nhân phân phối được tính định mức lợi nhuận và được lấy hàng ở nhiều nơi, chủ động được nguồn hàng khi tham gia thị trường. Khi giá tăng, doanh nghiệp bán lẻ mua hàng thì thường bị nhà cung cấp từ chối bán, hầu hết là không giao hàng để giữ lại hưởng chênh lệch giá.

Các doanh nghiệp kiến nghị cần có mức chiết khấu cố định cho doanh nghiệp bán lẻ được quy định trong luật và có quyền lấy hàng từ 2 - 3 nguồn. Ngoài ra, cần giảm bớt số thương nhân phân phối và cho phép doanh nghiệp bán lẻ trực tiếp lấy xăng dầu từ các đầu mối để giảm chi phí các tầng nấc trung gian, gây lỗ cho nhà bán lẻ, thiệt hại cho người tiêu dùng.

Theo các doanh nghiệp, hiện nay thị trường xăng dầu có khoảng 17.000 cửa hàng. Trong đó, hệ thống cửa hàng bán lẻ của hai doanh nghiệp Nhà nước chiếm thị phần lớn chỉ có gần 3.000 cửa hàng. Do đó, với vai trò của các cửa hàng tư nhân cung ứng cho toàn thị trường ngày càng lớn, cần sửa đổi quy định để làm rõ vai trò của họ.

"Kiến nghị nên ghi nhận chiết khấu vào công thức tính giá cơ sở như là một khoản chi phí lưu thông ở khâu bán lẻ một cách hợp lý để đảm bảo không có sự phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp", các doanh nghiệp kiến nghị.

Bộ Công Thương nói gì?

Về kiến nghị này của doanh nghiệp, trong dự thảo mới nhất của Bộ Công Thương vừa gửi Thủ tướng về sửa đổi các nghị định kinh doanh xăng dầu, cơ quan này cho biết trên thực tế, mức chiết khấu là mức giảm giá của các đơn vị bán xăng dầu cho đơn vị mua xăng dầu so với giá bán lẻ. Nhà nước chỉ quản lý giá bán lẻ xăng dầu chứ không điều chỉnh mức chiết khấu trong kinh doanh xăng dầu.

"Điều này là phù hợp với thực tế do giá bán lẻ xăng dầu đã được Nhà nước điều hành và có quy định mức giá trần nên mức chiết khấu là yếu tố để phản ánh tính thị trường, đồng thời là yếu tố được điều chỉnh linh hoạt giúp các doanh nghiệp điều hành hoạt động kinh doanh phù hợp với biến động cung cầu, giá cả xăng dầu trên thị trường thế giới và trong nước", Bộ Công Thương nêu rõ.

Theo cơ quan này, khi giá bán lẻ xăng dầu chưa được phản ánh đủ các chi phí phát sinh của doanh nghiệp từ đầu nguồn, các doanh nghiệp đầu mối cũng không thể cắt chiết khấu thỏa đáng cho các khách hàng mua buôn được.

Nếu có quy định về mức chiết khấu cụ thể cho các đại lý sẽ cần bổ sung thêm một yếu tố chi phí trong phần chi phí kinh doanh được tính trong giá cơ sở, có thể làm tăng giá cơ sở mặt hàng xăng dầu.

Bên cạnh đó, theo Bộ Công Thương, thị trường buôn bán xăng dầu trong nước hiện đã tương đối cạnh tranh với sự tham gia của ngày càng nhiều chủ thể kinh doanh xăng dầu, Nhà nước không nên can thiệp sâu vào những thỏa thuận dân sự, phù hợp với quy định của pháp luật giữa các doanh nghiệp, giúp lĩnh vực kinh doanh xăng dầu phát triển theo định hướng kinh tế thị trường.

Trong dự thảo mới nhất này, cơ quan quản lý vẫn chọn phương án không quy định mức chiết khấu tối thiểu. Bởi, Bộ cho rằng để hài hòa lợi ích của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, phải đưa ra mức chiết khấu cho từng khâu của hệ thống phân phối xăng dầu sẽ tạo ra sự cứng nhắc trong quan hệ mua bán xăng dầu giữa các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, để đảm bảo giá cơ sở mặt hàng xăng dầu phản ánh đủ các chi phí phát sinh cần đưa ra mức chiết khấu cố định hoặc tối thiểu này vào chi phí kinh doanh trong cơ cấu giá cơ sở sẽ làm tăng giá xăng dầu, theo Zing.

"Khi hoạt động kinh doanh xăng dầu khó khăn, không có sự chia sẻ giữa các khâu trong hệ thống phân phối xăng dầu, các khó khăn sẽ được dồn hết đến doanh nghiệp đầu mối xăng dầu và ảnh hưởng đến tổng thể nguồn cung xăng dầu trong nước", Bộ Công Thương phân tích.

Đáng chú ý, trong dự thảo lần 2, cơ quan quản lý đã linh hoạt sửa đổi ý kiến và đề xuất sửa đổi quy định theo hướng cho phép đại lý xăng dầu lấy từ nhiều nguồn. Điều này nhắm đa dạng nguồn cung cấp xăng dầu cho đại lý, tăng vị thế cho đại lý trong quá trình đàm phán mua hàng.

(Tổng hợp)