Ngành dầu ô liu của Tây Ban Nha hiện đang phải vật lộn với những lo ngại ngày càng tăng về nguồn cung trong những tháng tới sau đợt hạn hán nghiêm trọng mà nước này đã trải qua kể từ mùa hè năm 2022.

Trong năm nông nghiệp 2022 - 2023, sản lượng dầu ô liu ở Tây Ban Nha giảm hơn một nửa, xuống còn 675.000 tấn, giảm 54,7% so với cùng kỳ. Điều này khiến sản lượng dầu ô liu hiện tại của nước này trở thành mức tồi tệ nhất từ đầu thế kỷ này đến nay, theo Bộ Nông nghiệp Tây Ban Nha.

Marea và các nhà hàng chuyên về món ăn Địa Trung Hải khác đang cảm thấy khó khăn khi hạn hán ở Tây Ban Nha đã đẩy giá dầu toàn cầu tăng cao. Và với việc người Mỹ đổ ngày càng nhiều dầu ô liu vào món salad của họ trong những năm gần đây, nhiều hộ gia đình cũng có thể tìm cách cắt giảm chi phí bằng cách sử dụng các loại dầu thực vật khác rẻ hơn. 

Dầu ô liu cùng với các loại thực phẩm thiết yếu khác như ca cao, đường và hạt cà phê Robusta đều đã tăng giá chóng mặt sau khi thời tiết khắc nghiệt làm thiệt hại mùa màng.

Đầu bếp Lauren DeSteno cho biết Marea sử dụng dầu ô liu trong hầu hết mọi món ăn, tiêu thụ khoảng 30 gallon mỗi tuần. Món gnocchetti đặc trưng của nhà hàng kết hợp mì ống với tôm và sốt cà chua phải được hoàn thiện bằng dầu ô liu.

DeSteno, bếp trưởng điều hành của Tập đoàn Altamarea, công ty mẹ của Marea, cho biết: "Dầu ô liu sử dụng hàng ngày của chúng tôi vừa tăng khoảng 35% so với ngân sách hàng tháng phải chi trả, điều đó có thể ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của nhà hàng". Marea sẽ cân nhắc việc tăng giá cho một số món trong thực đơn trước khi nghĩ đến việc thay đổi công thức nấu ăn. 

Tây Ban Nha trồng khoảng một nửa số ô liu trên thế giới và tạo ra một tỷ lệ dầu ô liu toàn cầu tương tự, khiến quốc gia này thậm chí còn quan trọng hơn đối với thị trường dầu ăn này so với Ả Rập Saudi đối với thế giới dầu thô.

Tình trạng thiếu nước đã làm giảm gần một nửa vụ mùa năm ngoái và khi vụ thu hoạch năm nay đang diễn ra, nông dân cũng gặp phải những rắc rối tương tự.

Núria Alzamora, người điều hành rừng cây ô liu Agroalbium SL thuộc sở hữu gia đình ở vùng đông bắc Catalonia, cho biết sau khi nhiệt độ cao vào mùa hè làm cây tăng trưởng chậm lại, cả gia đình cô chỉ hy vọng sẽ sản lượng thu hoạch năm nay được khoảng một nửa vụ so với bình thường. Hiệp hội nông nghiệp Unió de Pagesos cho biết, một số địa điểm có thể bị thiệt hại gần như toàn bộ.

Giá dầu ô liu ở Andalusia, Tây Ban Nha đã tăng lên 8,45 euro (9,02 USD)/kg trong tháng 9, theo Mintec. Đây là mức giá cao nhất từng được ghi nhận đối với dầu ô liu Tây Ban Nha, tăng 111% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Kyle Holland, chuyên gia trong ngành của Mintec, nói với CNBC: "Tình hình càng thêm phức tạp khi sản lượng ở các nước sản xuất dầu ô liu lớn khác ở châu Âu, bao gồm Italy và Hy Lạp, cũng giảm do tình trạng khô hạn".

Vấn đề phức tạp hơn nữa là quyết định mới đây của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm tạm ngừng xuất khẩu dầu ô liu số lượng lớn. Lệnh cấm này đã làm trầm trọng thêm nguồn cung dầu ô liu vốn đã hạn chế ở Tây Ban Nha. 

Một số đầu bếp trên khắp châu Âu cũng như nước Mỹ đã chuyển sang các lựa chọn thay thế khác như trộn dầu hạt nho với dầu ô liu để chiên và áp chảo.

Michael DeLone, chủ sở hữu và đầu bếp tại nhà hàng Ý Nunzio có trụ sở tại New Jersey cho biết: "Dầu hạt nho có tác dụng vì nó trung tính, có điểm bốc khói cao và hiện nay nó là một sản phẩm rẻ tiền hơn".

Người trồng trọt cũng đang cố gắng thích nghi. Ramon Sentmarti, giám đốc điều hành của Prodeca cho biết trồng ô liu ở độ cao cao hơn là một lựa chọn, đồng thời cải thiện hệ thống tưới tiêu cũng là một cách khác để chống chọi với tình hình thời tiết ngày càng khắc nghiệt hơn này. 

Rosa María Pérez sở hữu một khu rừng nhỏ ngay phía bắc Barcelona, thủ phủ bang Catalonia, nơi sản xuất một loại ô liu đặc biệt có tên là Vera del Vallès.

Bà có thể ghép cây của mình với những giống khác có khả năng chịu hạn tốt hơn nhưng lo lắng rằng điều đó sẽ làm thay đổi mùi vị của dầu. Nếu điều này xảy ra, cái cây sẽ thay đổi về mặt di truyền và nó sẽ không còn là Vera del Vallès nữa.

Đối với Pérez và những người khác ở Tây Ban Nha, một phần cốt lõi của văn hóa địa phương đang bị đe dọa.

(Nguồn: WSJ)