Việc bán bớt nợ của Nga do liên quan đến cuộc chiến tại Ukraina và các lệnh trừng phạt diễn ra sau đó đã tạo ra cơ hội cho một loại hình chênh lệch giá mới mà một số người trong thế giới tài chính đang hưởng thụ và xem như một món hời.

Ý tưởng này được gọi là “giao dịch cơ sở tiêu cực”, hoặc mua trái phiếu chính phủ hoặc công ty của Nga với giá rẻ mạt cùng với các khoản hoán đổi do không trả được nợ tín dụng - đây là một hình thức đóng vai trò như một khoản bảo hiểm đối với khả năng không trả được nợ của người đi vay.

Thông thường, loại hình giao dịch này không có ý nghĩa, nhưng khi các nhà đầu tư có tổ chức muốn nhanh chóng loại bỏ danh mục đầu tư của họ khỏi bất kỳ thứ gì liên quan đến Nga, giá trái phiếu giảm nhanh và giá để bảo vệ chúng lại tăng lên.

Khối lượng giao dịch nợ doanh nghiệp của Nga đã tăng lên mức cao nhất trong hai năm qua, kể từ khi Nga tiến hành tấn công Ukraina, theo Bloomberg News.

Dữ liệu từ trang web MarketAxess cho thấy, nợ có chủ quyền của Nga được giao dịch ở mức 7 tỷ USD trong khoảng thời gian từ ngày 24/2 đến ngày 7/4, tăng từ 5 tỷ USD trong cùng kỳ năm 2021 – tức khoảng 35%.

Philip M. Nichols, một chuyên gia về Nga và là Giáo sư tại Trường Wharton của (thuộc Đại học Pennsylvania), cho biết trái phiếu Nga đang được giao dịch rất nhanh.

“Có rất nhiều nhà đầu cơ đang mua những trái phiếu này, những trái phiếu đã bị hạ cấp nghiêm trọng và đang trên đà trở thành đồ bỏ đi”, ông nói.

Ngoài ra, ông Nichols còn cho biết thêm rằng ông liên tục nhận được các cuộc gọi từ các nhà phân tích quan tâm đến việc liệu giao dịch tiềm năng này có hợp lý hay không.

“Sự chênh lệch về nợ có chủ quyền của Nga hiện đang đáng kinh ngạc. Họ đang kiếm một số tiền bất thường liên quan đến khối lượng giao dịch", ông Nickols nói thêm.

Chi phí để đảm bảo các khoản nợ của Nga đã tăng lên 4.300 điểm cơ bản vào ngày 5/ 4, tăng từ 2.800 điểm vào ngày hôm trước.

Đồng thời, lãi suất trái phiếu giảm đáng kể - với trái phiếu đáo hạn vào năm 2028 được giao dịch chỉ ở mức 0,34 USD. Điều đó có nghĩa là các nhà đầu tư có thể chỉ bỏ ra hơn 4 triệu USD để bảo hiểm 10 triệu USD chứng khoán Nga, The Economist.

Các quỹ đầu cơ như Aurelius Capital Management, GoldenTree Asset Management và Silver Point Capital đã tăng cường tiếp xúc với thị trường Nga, chủ yếu bằng cách mua trái phiếu doanh nghiệp, tờ Financial Times đưa tin vào cuối tháng 3.

Các tổ chức tài chính của Hoa Kỳ như JPMorgan Chase và Goldman Sachs đang tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch này, kết nối những khách hàng muốn rời khỏi thị trường Nga với các quỹ đầu cơ có khả năng chấp nhận rủi ro cao hơn và ít gặp khó khăn về đạo đức hơn trong việc mua nợ của Nga.

Kathy Jones, Trưởng chiến lược gia về thu nhập cố định tại Trung tâm Nghiên cứu Tài chính Schwab cho biết: “Đây là Phố Wall. Tôi không ngạc nhiên khi các nhà đầu cơ nhìn thấy lỗ hổng nào có thể khai thác để kiếm tiền".

Các đại diện của JPMorgan cho biết, họ đang đóng vai trò là người trung gian, chỉ đơn giản là tìm cách hỗ trợ khách hàng.

Người phát ngôn của JPMorgan cho biết: "Với tư cách là nhà tạo lập thị trường, chúng tôi đã giúp khách hàng giảm thiểu rủi ro và quản lý việc tiếp xúc với Nga trên thị trường thứ cấp. Không có giao dịch nào vi phạm lệnh trừng phạt hoặc có lợi cho Nga".

Robert Tipp, chiến lược gia đầu tư và người đứng đầu bộ phận Trái phiếu toàn cầu tại PGIM Fixed Income, cho biết nếu khách hàng muốn nhanh chóng gỡ bỏ mối quan hệ của họ với Nga, họ có thể tìm đến các nhà tài phiệt Nga, những người sẽ vui vẻ mua lại trái phiếu có chủ quyền. Việc bán nợ của Nga cho các quỹ đầu cơ của Mỹ giữ cho mọi khoản lãi cộng dồn không nằm trong tay Nga.

Nichols cho biết, các giao dịch này là hợp pháp và sinh lợi, nhưng có tính đầu cơ cao và chịu sự dao động lớn dựa trên tin tức về cuộc xâm lược Ukraina của Nga và các lệnh trừng phạt khác.

Nó cũng cho thấy một sự mất kết nối đáng báo động giữa Phố Wall và tình trạng thực tế của nền kinh tế toàn cầu: Thông thường, các nhà đầu tư sẽ định giá khoản nợ Nga của họ dựa trên việc liệu nó có được hoàn trả hay không và khả năng nó sẽ được hoàn trả sẽ phụ thuộc vào sức mạnh và độ bền của nền kinh tế Nga.

Nhưng điều đó không xảy ra. Các biện pháp trừng phạt mới của Bộ Tài chính Hoa Kỳ hôm thứ Ba, ngăn chặn quyền truy cập của Nga vào bất kỳ khoản USD nào họ giữ trong các ngân hàng Mỹ, làm tăng đáng kể khả năng Nga vỡ nợ và tổng sản phẩm quốc nội của họ, thước đo sức mạnh kinh tế chính của một quốc gia, sẽ sụp đổ.

Quốc hội Mỹ trong tuần này đã bỏ phiếu xóa bỏ quy chế “tối hệu quốc” của Nga, một sự hạ cấp kinh tế lớn sẽ mở đường cho các biện pháp trừng phạt sâu hơn và kiểm soát nhập khẩu đối với các sản phẩm thiết yếu đối với Nga, như hóa chất và thép.

Nichols cho biết, việc loại bỏ tình trạng “tối huệ quốc” sẽ cắt đứt sự hội nhập của Nga vào nền kinh tế toàn cầu.