Các nhà phân tích của S&P Global Ratings cho biết nợ trực tiếp của chính quyền các tỉnh, thành ở Trung Quốc đã vượt quá 120% doanh thu vào năm 2022, đồng thời lưu ý rằng con số này nhiều hơn mức mà Bắc Kinh đã tuyên bố một cách không chính thức là "mức nợ có thể chấp nhận được".

Các nhà phân tích của S&P cho biết trong một báo cáo vào tháng trước: "Các tỉnh và thành phố của nước này đã phụ thuộc rất nhiều vào việc mở rộng phát hành trái phiếu để giúp họ vượt qua suy thoái kinh tế do Covid gây ra và doanh thu bất động sản sụt giảm".

Dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, nợ chính quyền địa phương của Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi trong 5 năm lên mức tương đương 5,14 nghìn tỷ USD - hay 35,34 nghìn tỷ nhân dân tệ - vào năm ngoái.

Các khoản đó không bao gồm một số loại nợ như: nợ "phương tiện tài chính của chính quyền địa phương" (LGFV) – khoản nợ cho phép chính quyền khu vực khai thác các khoản vay ngân hàng cho các dự án cơ sở hạ tầng.

Trong báo cáo công việc hàng năm của chính phủ Trung Quốc được công bố vào tháng này, một phần được dành riêng để nói về việc ngăn ngừa và xoa dịu những rủi ro lớn – chủ yếu là nợ bất động sản và nợ của chính quyền địa phương. "Chúng ta nên ... ngăn chặn việc tích tụ các khoản nợ mới trong khi làm việc để giảm các khoản nợ hiện có", báo cáo cho biết về tình hình của chính quyền địa phương.

Chủ đề này không nổi bật trong báo cáo năm ngoái, Ting Lu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Nomura, chỉ ra.

"Cùng với mục tiêu tăng trưởng thận trọng [khoảng 5%], điều này có thể báo hiệu một sự thay đổi tiềm năng trong việc tập trung giải quyết rủi ro tài chính và nợ tiềm ẩn từ chính quyền địa phương vào một thời điểm nào đó trong năm nay, đặc biệt là trong nửa cuối năm, sau khi sự phục hồi kinh tế phần lớn đã ổn định", ông Tinh Lu nói.

Các bài phát biểu quan trọng gần đây của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã sử dụng ngôn ngữ tương tự để kêu gọi các quan chức giải quyết các rủi ro hệ thống. Thủ tướng mới Li Qiang trong tháng này cũng nêu tên các chính sách "ngăn ngừa và xoa dịu rủi ro" là một trong những ưu tiên ngắn hạn của chính phủ.

Ông Tập cũng nhấn mạnh đến việc giải quyết nạn tham nhũng, một vấn đề phổ biến ở Trung Quốc — kể cả ở cấp địa phương.

Covid và tác động của thị trường bất động sản

Trong ba năm qua, Covid và sự sụt giảm trong lĩnh vực bất động sản đã cắt giảm doanh thu của chính quyền địa phương, mặc dù không rõ chính xác ở mức độ nào.

Dữ liệu chính thức cung cấp một số cái nhìn sâu sắc hơn khi Bộ Tài chính cho biết chi tiêu cho y tế của nước này đã tăng gần 18% vào năm ngoái lên 2,25 nghìn tỷ nhân dân tệ, sau khi hầu như không tăng vào năm 2021.

Một hạng mục ngân sách được gọi là quỹ chính quyền địa phương đã chứng kiến doanh thu từ việc bán đất giảm 23,3% xuống còn 6,69 nghìn tỷ nhân dân tệ, tương được 288 tỷ USD. S&P và các nhà phân tích khác ước tính doanh số bán đất chiếm khoảng 1/4 tổng doanh thu của chính quyền địa phương.

Ở Trung Quốc, đất đai thuộc sở hữu của chính phủ và được bán cho các công ty để phát triển — hợp đồng sử dụng kéo dài 70 năm nếu dự án là khu dân cư.

Sherry Zhao, Giám đốc tài chính công quốc tế của Fitch Ratings cho biết, doanh thu liên quan đến bất động sản có thể sẽ vẫn bị căng thẳng do tâm lý của người mua nhà vẫn chưa hồi phục hoàn toàn.

Bà cho biết chính quyền địa phương có thể sẽ chuyển sang ba kênh khác để tăng doanh thu:

Đó là thuế — khoản thu đã giảm trong đại dịch; bán tài sản — tạo ra thu nhập chủ yếu một lần từ việc bán hoặc cho thuê tài sản thuộc sở hữu nhà nước; rút tiền - rút từ các quỹ của chính phủ trung ương.

Theo Bộ Tài chính, chính quyền trung ương của Trung Quốc đã tăng chuyển khoản cho chính quyền địa phương lên con số khổng lồ 17,1% vào năm 2022 và có kế hoạch tăng hỗ trợ thêm 3,6% trong năm nay với 10,06 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Các nhà phân tích của S&P cho biết trong một báo cáo riêng vào tuần trước: "Các khoản chuyển giao cho chính quyền địa phương chiếm khoảng 60% mức tăng thâm hụt của chính quyền trung ương.

Chính phủ không muốn chính quyền địa phương rơi vào nợ. "Ngay cả ở những khu vực yếu kém về tài chính, chính phủ sẽ không tiếp tục sử dụng tài trợ bằng nợ ẩn, ví dụ: thông qua các phương tiện tài chính của chính quyền địa phương (LGFV)", S&P cho biết.

"Xu hướng dài hạn rất rõ ràng: Bắc Kinh muốn giúp đất nước thoát khỏi sự phụ thuộc vào tăng trưởng dựa vào đầu tư".

Nhưng chính quyền địa phương vẫn phải trả các hóa đơn và dịch vụ công cộng.

Trong lịch sử, chính quyền địa phương chịu trách nhiệm về hơn 85% chi tiêu nhưng chỉ nhận được khoảng 60% doanh thu từ thuế, Rhodium Group cho biết vào năm 2021.

Tìm kiếm nguồn doanh thu mới từ "tài nguyên công cộng"

Một số chính quyền địa phương đang thử những cách khác để tạo thêm thu nhập - với chi phí tiếp cận thị trường công bằng cách cho các công ty chia sẻ xe đạp.

Điều này có trong danh sách các vi phạm tiếp cận thị trường được công bố trong hai báo cáo trong nửa năm trước từ Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc (NDRC), cơ quan giám sát việc lập kế hoạch kinh tế.

Ngành công nghiệp chia sẻ xe đạp bùng nổ ở Trung Quốc vài năm trước, thu hút hàng loạt công ty, từ những công ty nhỏ đến những gã khổng lồ như Alibaba. Alibaba sở hữu Hello Bike trong khi Mobike, được mua lại bởi gã khổng lồ giao đồ ăn Trung Quốc Meituan

Giờ đây, một số chính quyền địa phương đang cố gắng hạn chế những người chơi trong ngành đối với một số hạn ngạch chia sẻ xe đạp, được bán trong thời gian nhiều năm.

Trong số các trường hợp chính quyền trung ương giải quyết, nhà hoạch định kinh tế NDRC của Trung Quốc cho biết thành phố Trương Gia Giới đã bán một số hạn ngạch 5 năm với giá hơn 45 triệu nhân dân tệ (6,6 triệu USD) - gấp hơn 10 lần giá khởi điểm.

Hầu hết các trường hợp khác được đề cập đều không liệt kê tổng số tiền giao dịch.

Một cuộc đấu giá hạn ngạch chia sẻ xe đạp khác vào tháng 5 năm ngoái được cho là đã huy động được 189 triệu nhân dân tệ ở Thạch Gia Trang, thủ phủ của tỉnh Hà Bắc gần Bắc Kinh. Thành phố chỉ tiết lộ giá thầu ban đầu cho cái mà họ gọi là "tài nguyên công cộng", với tổng trị giá 17,3 triệu nhân dân tệ.

Các báo cáo từ nhà hoạch định kinh tế không bao gồm trường hợp của Thạch Gia Trang và thành phố đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Trong khi Hello Bike do Alibaba hậu thuẫn và những người chơi địa phương đã thắng thầu, Mobike của Meituan thì không, theo thông cáo của thành phố này. Hai công ty đã không trả lời yêu cầu bình luận.

(Nguồn: CNBC)