Trong lúc trông chờ các bước thử nghiệm lâm sàng cuối cùng để có covid-19 vaccine COVID-19 , thế giới đang quan tâm rằng: Một liều vaccine như thế có giá bao nhiêu?

Tốn hơn 1,7 triệu đồng để tiêm vaccine ngừa COVID-19

Moderna có trụ sở tại Cambridge (Mỹ) là một trong những "tay đua" dẫn đầu trong cuộc đua sản xuất vaccine. Đài phát thanh công cộng Texas đưa tin, hãng này vừa công bố đã thực hiện các giao dịch với giá từ 32-37 USD (khoảng 740.000 - 860.000 đồng) cho mỗi liều vaccine COVID-19 trong các thỏa thuận với một số nước. Mức giá trên của vaccine từ Moderna “chỉ đối với các hợp đồng có liều lượng nhỏ”, Giám đốc điều hành Moderna Stéphane Bagar cho biết.

Ông nói thêm rằng, giá vaccine sẽ giảm cho các hợp đồng có liều lượng lớn. Phía Moderna hứa hẹn sẽ có mức giá thấp hơn cho người nộp thuế ở Mỹ.

Vaccine Moderna  ký hiệu mRNA-1273 bắt đầu được thử nghiệm trên người. Ảnh: Getty

Vào giữa tháng 4, nhà sản xuất thuốc này đã giành được khoản tài trợ trị giá 483 triệu USD từ Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Y sinh Tiên tiến Liên bang (BARDA) về việc nghiên cứu và phát triển vaccine COVID-19. Khoản tài trợ này có thể trị giá gần 1 tỷ USD nếu công ty đáp ứng tất cả các mục tiêu theo hợp đồng.

Moderna đang nghiên cứu vaccine của mình với Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, dự kiến sẽ chi thêm 410 triệu USD cho nỗ lực này. Khoản tiền này bao gồm tiền cho nghiên cứu tiền lâm sàng và nghiên cứu lâm sàng sớm. Nhưng phần lớn số tiền này sẽ hướng tới thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba quan trọng bắt đầu vào ngày 27/7 và sẽ thử nghiệm đến 30.000 người.

Chính phủ liên bang đã công bố các thỏa thuận đặt mua trong vài tháng qua với các công ty dược phẩm nằm trong Chiến dịch Warp Speed, nỗ lực của chính quyền Trump để có một loại vaccine vào tháng Giêng 2021. Cho đến nay, giá trung bình cho mỗi liều vaccine từ các hãng nằm trong khoảng 4 - 20 USD/liều (93.000 - 460.000 đồng/liều).

Hợp đồng đặt mua của Moderna với Hoa Kỳ chưa được công bố, nhưng một người phát ngôn của công ty nói với Đài phát thanh công cộng Texas rằng họ "cam kết định giá có trách nhiệm”.

Pfizer BioNTech cũng bắt đầu thử nghiệm lâm sàng. Ảnh: Business

Thỏa thuận của hãng Pfizer với chính phủ liên bang là có lợi nhất cho đến nay. Chính phủ đã đồng ý mua 100 triệu liều vaccine Pfizer đang được phát triển với công ty công nghệ sinh học BioNTech của Đức, với giá tổng cộng 1,95 tỷ USD. Tính ra khoảng 20 USD (460.000 đồng) cho mỗi liều.

Vì hợp đồng của Pfizer không bao gồm tài trợ nghiên cứu từ chính phủ liên bang, nên nó không chịu áp lực như một số nhà sản xuất vaccine khác để giữ giá thấp cho người nộp thuế ở Mỹ.

Các vaccine Moderna và Pfizer dự kiến sẽ cần hai liều để đảm bảo người được tiêm có thể chống lại COVID-19. Điều này có nghĩa là người dân phải tốn từ 920.000 - 1.720.000 đồng mới có khả năng kháng lại virus SARS-Cov-2.

Người dân phải “nộp thuế hai lần” cho vaccine COVID-19

Với sự “đặt cọc” của chính phủ vào vaccine Moderna, dư luận có nhiều câu hỏi gay gắt về giá vaccine. "Đó là một ví dụ kinh điển về việc người dân phải nộp thuế trả hai lần. Chúng tôi đã rót tiền cho họ và giờ họ lại tính thu tiền thêm từ chính những người đóng thuế cho một vaccine COVID-19 tiềm năng. Điều đó thật quá đáng!”, Zain Rizvi, một nhà nghiên cứu luật và chính sách tại Public Citizen, nêu quan điểm.

Tuy nhiên, người dân Mỹ lại cho rằng đây là một sự bất công vì Moderna đã và đang phát triển vaccine của mình với sự trợ giúp trị giá hàng trăm triệu USD từ chính phủ liên bang. Đó là số tiền thuế của công dân Mỹ đóng. Vì thế, việc bán vaccine lại cho chính những nhà tài trợ của mình là một điều vô lý.

Hồi cuối tháng 7, Hạ nghị sĩ Hoa Kỳ Jan Schakowsky đã chất vấn các nhà sản xuất vaccine tại Ủy ban Hạ viện về Năng lượng và Thương mại điều trần, liệu họ có cam kết bán vaccine của mình "với giá gốc", nghĩa là không có lợi nhuận hay không. Ngay lập tức, chủ tịch Moderna, Stephen Hoge thản nhiên đáp: “Chúng tôi sẽ không bán nó với giá gốc”.

Hãng dược phẩm Merck cũng từ chối thực hiện cam kết này trong phiên điều trần. AstraZeneca cho biết thỏa thuận hiện tại của họ với Mỹ không tạo ra lợi nhuận và Johnson & Johnson cho biết rằng họ sẽ không kiếm được lợi nhuận "trong thời gian đại dịch”.

Moderna sẽ tăng giá vaccine sau giai đoạn cao điểm đại dịch COVID-19. Ảnh: Boston Globe

Hơn nữa, Moderna xem việc định giá vaccine COVID-19 của mình theo hai giai đoạn: giai đoạn đại dịch và giai đoạn lưu hành. Ông nói với các nhà đầu tư: “Tại Moderna, giống như nhiều chuyên gia y tế công cộng, chúng tôi tin rằng virus SARS-CoV-2 sẽ không biến mất và sẽ cần phải tiêm chủng cho mọi người trong nhiều năm tới”.

Trong thời kỳ đại dịch, ông cho biết loại vaccine này sẽ có giá "thấp hơn nhiều so với giá trị của nó”. Nhưng sau đó, nó sẽ được tăng giá tương đương với “các loại vaccine thương mại khác”. 

Kathryn Ardizzone, một luật sư của Knowledge Ecology International, một nhóm lợi ích công phi lợi nhuận hoạt động về các vấn đề sở hữu trí tuệ, cho biết, việc định hai giá của Moderna cho thấy một sai lầm của chính phủ Mỹ trong việc không thêm các điều khoản định giá hợp lý vào hợp đồng với các nhà sản xuất.

"Thực tế là đây không chỉ là một thỏa thuận thị trường tự do. Chính phủ Mỹ đã đầu tư 1 tỷ USD để phát triển vaccine, và khi làm như vậy, đáng lẽ họ phải thêm các điều khoản hợp đồng sao cho có lợi cho công chúng Mỹ và trên toàn thế giới”, bà nói.