Giá giao ngay để vận chuyển một container 20 feet từ Thượng Hải đến Singapore đã giảm xuống còn 140 USD vào thứ Sáu, giảm 2,1% so với tuần trước, theo dữ liệu từ Shanghai Shipping Exchange. Tỷ lệ đã giảm gần 30% so với mức hồi tháng 3.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng giảm trong ba tháng qua. Tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu sang khối 10 thành viên giảm 21,3% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái, sau mức giảm 16,9% trong tháng 6 và 15,9% trong tháng 5.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang các đối tác thương mại chính trong số các nước ASEAN như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan, Indonesia và Philippines đã giảm so với cùng kỳ năm ngoái trong ít nhất ba tháng liên tiếp.

Xuất khẩu sang các nước ASEAN là một trong số ít điểm sáng trong quá trình phục hồi sau đại dịch của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đang phải vật lộn với nhu cầu suy yếu từ phương Tây và tiêu dùng trong nước trì trệ. Trong 4 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc sang ASEAN đã tăng 15% về giá trị so với một năm trước.

Một số nhà phân tích đã dự đoán rằng nhu cầu mạnh mẽ từ ASEAN có thể đóng vai trò là động lực đáng kể cho tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc trong năm nay. Tuy nhiên, dữ liệu trong những tháng gần đây cho thấy ASEAN không tránh khỏi suy thoái chung và xuất khẩu của Trung Quốc sang khu vực này giảm mạnh do thương mại hàng hóa quá cảnh giảm. 

Zhu Jian, đồng sáng lập của Shanghai Ontime International Transportation, cho biết quá cảnh hàng hóa chiếm một phần quan trọng trong thương mại của Trung Quốc với ASEAN, vì các quốc gia trong khu vực chủ yếu đóng vai trò là cơ sở gia công xuất khẩu cho các nhà sản xuất Trung Quốc. Các hàng hóa bán thành phẩm được vận chuyển từ Trung Quốc sang ASEAN để lắp ráp, sau đó xuất khẩu sang các thị trường như Bắc Mỹ và Châu Âu. 

Zhu cho biết, trong khi thương mại của ASEAN được cải thiện nhờ nhu cầu mạnh mẽ trong hai năm qua khi Mỹ và các nước châu Âu đã dỡ bỏ các hạn chế về đại dịch, thì tốc độ tăng trưởng đó đã chậm lại trong cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu sau đó.

Theo nhà cung cấp dữ liệu thương mại toàn cầu Descartes Datamyne, nhập khẩu của Mỹ từ Việt Nam giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm, trong khi nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia và Malaysia giảm 10%, 28% và 19% tương ứng. Trong cùng thời gian, nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc giảm 25%.

Việt Nam, đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc ở Đông Nam Á, nhập khẩu gần 60% từ Trung Quốc bao gồm các sản phẩm bán thành phẩm dành cho lắp ráp và sau đó xuất khẩu sang các nước khác. Trong những tháng gần đây, hàng nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc bao gồm linh kiện cơ điện, hóa chất, nguyên liệu dệt may, nhựa, gốm sứ và thủy tinh, đều giảm đáng kể so với năm ngoái.

Thương mại chậm lại giữa Trung Quốc và ASEAN trong những tháng gần đây cũng phản ánh một số yếu tố theo mùa, bao gồm cả việc xây dựng chậm lại trong mùa mưa. Động lực thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN được xác định bởi nhu cầu toàn cầu, vốn đang phải đối mặt với những cơn gió ngược khó khăn hơn trong bối cảnh suy thoái trên toàn thế giới. 

Gã khổng lồ vận chuyển toàn cầu Maersk gần đây dự báo nhu cầu toàn cầu sẽ tiếp tục suy yếu trong quý 4, do hầu hết các nền kinh tế phát triển vẫn đang giảm lượng hàng tồn kho.

Maersk kiểm soát khoảng 1/6 thương mại container trên toàn cầu, vận chuyển hàng hoá cho các nhà bán lẻ và các công ty sản xuất hàng tiêu dùng lớn như Walmart, Nike và Unilever. Công ty này dự báo thị trường container hàng hải toàn cầu sẽ giảm từ 1% đến 4% so với dự kiến trước đó từ tăng 0,5% đến 2,5%.

Dấu hiệu của sự suy yếu kinh tế toàn cầu sẽ làm nổi bật nỗi lo gần đây rằng sự phục hồi hậu Covid-19 của kinh tế Trung Quốc ngày càng đuối. Trước đây, giới doanh nghiệp toàn cầu đã đặt cược rằng sự phục hồi của Trung Quốc sẽ giúp bù đắp ảnh hưởng từ sự giảm tốc của kinh tế Mỹ và châu Âu. Cho tới hiện tại, mức độ của các biện pháp kích cầu mà Chính phủ Trung Quốc đưa ra là không như mong đợi của thị trường.

(Nguồn: Nikkei Asia)