Ảnh minh họa

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến rộng rãi cho dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp đối với nhà giáo, bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa tinh thần của Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua. Đây được xem là bước tiến quan trọng để xây dựng một cơ chế đãi ngộ công bằng, khuyến khích đội ngũ giáo viên toàn quốc gắn bó lâu dài với nghề, đồng thời cụ thể hóa chủ trương “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.

Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định tất cả nhà giáo đều được hưởng “hệ số lương đặc thù” cơ chế được xem như bước đột phá về chính sách tiền lương cho ngành giáo dục.

Cụ thể, giáo viên mầm non được áp dụng hệ số đặc thù 1,25 lần so với hệ số lương hiện hưởng, trong khi các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số 1,15 lần. Những nhà giáo giảng dạy tại các trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập hoặc trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 hệ số.

Như vậy, công thức tính mức lương mới sẽ được xác định như sau: Mức lương (từ 1/1/2026) = Mức lương cơ sở × Hệ số lương hiện hưởng × Hệ số lương đặc thù.

Theo lý giải của Bộ Giáo dục và Đào tạo, quy định này nhằm đảm bảo sự ghi nhận tương xứng đối với đặc thù nghề nghiệp một nghề đòi hỏi sự kiên trì, cống hiến lâu dài, chịu áp lực về chuyên môn và trách nhiệm xã hội cao.

Dự thảo Nghị định cũng đưa ra quy định mới đối với chức danh giáo sư, theo đó giáo sư sẽ được áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp, gồm ba bậc: 8,8 – 9,4 – 10,0.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, giáo sư là chức danh học thuật cao nhất trong hệ thống, thể hiện năng lực chuyên môn, uy tín khoa học và vai trò dẫn dắt tri thức trong lĩnh vực được bổ nhiệm. Việc xếp lương giáo sư tương ứng với bảng lương chuyên gia cao cấp nhằm đảm bảo sự tương đồng với các tiêu chuẩn, điều kiện quy định tại Quy định số 180-QĐ/TW và phù hợp với vai trò chiến lược của giáo sư trong phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia.

Dù không chính thức khẳng định giáo sư là chuyên gia cao cấp, song việc áp dụng thang lương tương đương được đánh giá là bước điều chỉnh hợp lý, thể hiện sự trân trọng đối với những người có đóng góp lớn cho nền khoa học và giáo dục nước nhà.

Một nội dung quan trọng khác của dự thảo là cơ chế bảo lưu chế độ, chính sách cho nhà giáo trong trường hợp bị điều động hoặc biệt phái.

Theo đó, nếu nhà giáo được điều động sang cơ sở giáo dục khác mà mức phụ cấp ở nơi mới thấp hơn, họ vẫn được bảo lưu mức phụ cấp cũ trong thời gian tối đa 36 tháng. Tương tự, khi được điều động từ cơ sở giáo dục công lập sang cơ quan quản lý giáo dục, nhà giáo sẽ được bảo lưu tiền lương và phụ cấp trong vòng 12 tháng trước khi xếp lại theo vị trí mới.

Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà giáo trong quá trình luân chuyển nhân sự, đồng thời khuyến khích họ tham gia vào các nhiệm vụ chuyên môn ở nhiều địa bàn khác nhau, góp phần giải quyết tình trạng thiếu thừa giáo viên cục bộ và nâng cao chất lượng giáo dục tại vùng khó khăn.

Dự thảo cũng tính đến các trường hợp thay đổi đơn vị hành chính. Nếu khu vực nơi trường hoạt động được điều chỉnh loại đơn vị hành chính khiến mức phụ cấp giảm, nhà giáo vẫn được giữ nguyên mức phụ cấp cũ trong 6 tháng kể từ ngày có quyết định phân loại mới.

Dự thảo Nghị định lần này cũng mở rộng đáng kể danh mục các đối tượng được hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc.

Theo đó, phụ cấp trách nhiệm được bổ sung cho tổ trưởng, tổ phó chuyên môn hoặc bộ môn, nhà giáo dạy tiếng dân tộc thiểu số tại cơ sở đào tạo đại học, nhà giáo giảng dạy môn học bằng ngoại ngữ (ngoại trừ giáo viên dạy Ngoại ngữ) và nhà giáo được giao nhiệm vụ tư vấn học sinh.

Việc mở rộng đối tượng nhằm đảm bảo sự công bằng trong phân bổ trách nhiệm, ghi nhận thêm khối lượng công việc mà các nhà giáo phải đảm nhiệm ngoài giảng dạy, đặc biệt trong bối cảnh trường học đang chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng tích hợp, đa ngành.

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung phụ cấp lưu động cho các trường hợp nhà giáo dạy liên trường, biệt phái hoặc phải di chuyển giữa các điểm trường, phân hiệu. Đây là bước điều chỉnh cần thiết để khắc phục tình trạng giáo viên vùng cao, vùng sâu di chuyển xa nhưng không được hưởng hỗ trợ chi phí.

Dự thảo Nghị định nêu rõ nguyên tắc chi trả phụ cấp linh hoạt, phù hợp với đặc điểm của từng cơ sở giáo dục. Với các trường có nhiều cấp học hoặc nhiều điểm trường, việc xác định phụ cấp sẽ căn cứ theo khối lượng và phạm vi công việc thực tế của từng vị trí, nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong chi trả.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, việc cụ thể hóa cơ chế này giúp các trường chủ động hơn trong quản lý nguồn nhân lực và tài chính, đồng thời khuyến khích sự gắn bó và nỗ lực của đội ngũ giáo viên ở vùng sâu, vùng xa.

Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định, việc lấy ý kiến rộng rãi cho dự thảo lần này là cơ hội để các địa phương, cơ sở giáo dục và đội ngũ nhà giáo đóng góp ý kiến thực tế, giúp văn bản khi ban hành phù hợp với điều kiện triển khai và đảm bảo tính khả thi.

Chính sách tiền lương cho nhà giáo từ lâu vẫn là vấn đề được xã hội đặc biệt quan tâm. Việc đề xuất cơ chế lương đặc thù và mở rộng chế độ phụ cấp lần này không chỉ mang ý nghĩa điều chỉnh kỹ thuật, mà còn thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc nâng cao vị thế nghề giáo những người đang âm thầm vun đắp tri thức và nhân cách cho thế hệ tương lai.

Nếu được thông qua và triển khai đúng lộ trình, Nghị định mới sẽ là nền tảng quan trọng cho cải cách tiền lương ngành giáo dục, góp phần thu hút nhân tài, giữ chân người giỏi, và tạo ra môi trường nghề nghiệp bền vững cho hàng triệu nhà giáo trên cả nước.