"Nếu tôi thua - tôi sẽ nói cho bạn biết điều có thể xảy ra. Bởi vì họ gian lận. Đó là cách duy nhất chúng ta sẽ thua, vì họ gian lận", ông Trump nói tại cuộc vận động tranh cử ở Michigan vào tháng 9.

Sau khi Trump thua cuộc bầu cử năm 2020, ông và các đồng minh đã cố gắng lật ngược kết quả thông qua hàng chục vụ kiện nhưng cuối cùng không thể thay đổi hoặc trì hoãn việc kiểm phiếu.

Ông cũng gây áp lực buộc các quan chức ở Georgia phải tìm thêm phiếu bầu cho ông; và những người ủng hộ ông đã xông vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021 trong một nỗ lực thất bại nhằm ngăn cản phó tổng thống của ông, Mike Pence, chứng nhận chiến thắng của ông Joe Biden.

Một điểm khác biệt chính lần này là Trump không có được đòn bẩy quyền lực của tổng thống như ông đã có vào năm 2020. Và các luật mới của tiểu bang và liên bang đã được đưa ra để gây khó khăn hơn cho việc tác động đến kết quả bầu cử.

Tuy nhiên, Trump và các đồng minh của ông đã đặt nền móng trong nhiều tháng để "khóc lóc" nếu ông thua vào ngày 5/11. Ông có thể tranh giành chiến thắng trước đối thủ Đảng Dân chủ Kamala Harris tại tòa án hoặc gây nghi ngờ về tính hợp lệ của chiến thắng của bà trong số những người ủng hộ rằng có thể gây ra những hậu quả không lường trước được.

KHÓI VÀ GƯƠNG

Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ dự đoán rằng việc kiểm phiếu có thể kéo dài vài ngày sau ngày 5/11 khi các lá phiếu gửi qua thư được tổng hợp và các phiếu bầu khác được kiểm và xác minh.

Nếu có vẻ như Trump đang thua, việc trì hoãn sẽ tạo cơ hội cho ông ta tố cáo gian lận và cố gắng làm suy yếu niềm tin vào các quan chức bầu cử, đồng thời có thể khuyến khích những người ủng hộ ông phản đối. Trump đã đe dọa bỏ tù những nhân viên bầu cử và các quan chức nhà nước khác vì "hành vi vô đạo đức", nhưng trước tiên ông cần phải chiến thắng.

Trump có thể trực tiếp đưa vụ việc của mình ra công chúng Mỹ mà không cần chờ bằng chứng bằng cách sử dụng mạng xã hội, họp báo và phỏng vấn.

Karoline Leavitt, người phát ngôn của chiến dịch tranh cử của Trump, cho biết: "Cựu tổng thống Trump đã nói rất rõ ràng rằng chúng ta phải có một cuộc bầu cử tự do và công bằng".

TRONG TRẬN CHIẾN

Đảng Cộng hòa đã đệ trình trước hơn 100 vụ kiện tại các bang chiến trường để quyết định cuộc bầu cử tạo cơ sở cho những thách thức sau bầu cử, bao gồm cả việc tuyên bố, không có bằng chứng, rằng những người không phải là công dân sẽ bỏ phiếu với số lượng lớn.

Cả hai đảng đều có kế hoạch cử hàng nghìn tình nguyện viên được đào tạo, gọi là người theo dõi cuộc thăm dò, để theo dõi việc bỏ phiếu và kiểm phiếu với nhiệm vụ báo cáo mọi điều bất thường.

Một số nhà hoạt động vì quyền bầu cử lo ngại rằng những người theo dõi cuộc thăm dò của Đảng Cộng hòa có thể gây rối, nhưng Đảng Cộng hòa cho biết các tình nguyện viên đã được đào tạo để tuân thủ luật pháp.

Như họ đã làm vào năm 2020, các đồng minh của Trump ở các bang quan trọng – các quan chức bầu cử địa phương, các nhà lập pháp bang và có lẽ cả các thẩm phán – có thể tìm cách trì hoãn việc chứng nhận, xác nhận số liệu kiểm phiếu chính thức của một bang, thông qua các cáo buộc gian lận.

Những nỗ lực đó đã không thành công vào lần trước và các chuyên gia luật bầu cử cho biết luật pháp ở những bang đó nêu rõ rằng các quan chức địa phương không có quyền loại bỏ phiếu bầu hoặc làm chệch hướng quy trình.

5 trong số 7 bang chiến trường có các thống đốc thuộc Đảng Dân chủ nhưng các nhà hoạt động của Đảng Dân chủ lo ngại về Georgia, nơi hội đồng bầu cử bang gần đây đã trao quyền chưa từng có cho các quan chức địa phương để tiến hành điều tra, một động thái mà họ cho rằng có thể tạo cơ hội cho những kẻ xấu cố gắng làm sai lệch hoặc trì hoãn số phiếu bầu.

Tuy nhiên, một thẩm phán Georgia đã ra phán quyết trong tuần này rằng các quan chức địa phương phải chứng nhận kết quả và không có quyền làm khác.

Tất cả các bang phải nộp tổng số đã được chứng nhận trước khi Cử tri đoàn họp vào tháng 12 và các đại cử tri bỏ phiếu. Cuộc bỏ phiếu đó sau đó sẽ được chuyển tới Quốc hội để được chứng nhận lần cuối vào tháng 1.

Những thách thức của tòa án lấy cảm hứng từ Trump và sự chậm trễ trong việc chứng nhận có thể khiến một bang bỏ lỡ thời hạn nộp đơn. Điều đó có thể tạo cơ sở cho sự phản đối của Đảng Cộng hòa tại Quốc hội.

Một số chuyên gia luật bầu cử cảnh báo rằng rất khó dự đoán các tranh chấp pháp lý mới về chứng nhận có thể được giải quyết như thế nào, đặc biệt nếu chúng được xử lý bởi các thẩm phán có thiện cảm với tuyên bố của Trump.

QUỐC HỘI QUYẾT ĐỊNH CUỐI CÙNG

Sau cuộc bầu cử năm 2020, Quốc hội đã thông qua luật cải cách khiến ứng cử viên gặp khó khăn hơn trong việc thực hiện loại thách thức mà Trump đã cố gắng thực hiện.

Rõ ràng là phó tổng thống, trong trường hợp này sẽ là Harris, không có thẩm quyền trì hoãn chứng nhận quốc gia hoặc loại bỏ kết quả của một bang, như Trump đã thúc giục Pence làm vào năm 2020.

Biện pháp này cũng yêu cầu không được đưa ra phản đối về việc kiểm phiếu bầu cử của một bang trừ khi 1/5 số thành viên của mỗi viện trong Quốc hội đồng ý. Sau đó, phải có đa số phiếu ở mỗi viện để phản đối được coi là hợp lệ.

Trong một kết quả khó xảy ra là số phiếu đại cử tri được tung ra đủ để không ứng cử viên nào đạt được đa số cần thiết, Hạ viện Mỹ mới đắc cử sẽ chọn tổng thống tiếp theo.

BẤT ỔN DÂN SỰ

Bất kỳ nỗ lực nào của Trump nhằm cho rằng cuộc bầu cử có gian lận đều có khả năng dẫn đến tình trạng bất ổn dân sự, giống như đã xảy ra vào ngày 6/1/2021.

Các chuyên gia theo dõi các nhóm cánh hữu, chẳng hạn như Peter Montgomery của People For the American Way, một tổ chức tư vấn theo chủ nghĩa tự do, nói rằng họ ít lo ngại về phản ứng bạo lực từ các nhóm này hơn là về các mối đe dọa đối với các nhân viên bầu cử đang kiểm phiếu. 

Montgomery cho biết cũng có thể xảy ra các cuộc biểu tình bạo lực ở thủ đô của các bang chiến trường.

Hàng trăm người liên quan đến vụ tấn công ngày 6/1 vào Điện Capitol đã bị bỏ tù vì hành động của họ, một biện pháp răn đe mạnh mẽ đối với những người khác có thể đang cân nhắc thực hiện các hành động tương tự.

(Nguồn: Reuters/NYT)