Theo ấn bản mới của Báo cáo toàn cầu hàng năm của IEA, hơn 1/5 số ô tô bán ra trên toàn thế giới trong năm nay dự kiến sẽ là xe điện, với nhu cầu tăng cao dự kiến trong thập kỷ tới sẽ làm thay đổi ngành công nghiệp ô tô toàn cầu và giảm đáng kể mức tiêu thụ dầu cho vận tải đường bộ. 

Báo cáo mới nhất được công bố hôm nay cho thấy doanh số bán ô tô điện toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ vào năm 2024, đạt khoảng 17 triệu chiếc vào cuối năm nay. Trong quý đầu tiên, doanh số bán hàng tăng khoảng 25% so với cùng kỳ năm 2023. 

Năm nay, doanh số bán xe quý 1 tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù vậy, tỷ lệ xe điện trên số xe hơi bán ra tại các nước sẽ khác nhau. Tỷ lệ này ở Trung Quốc là 50%, Mỹ 10% và châu Âu 25%.

Sự tăng trưởng này được xây dựng dựa trên mức kỷ lục vào năm 2023. Năm ngoái, doanh số bán ô tô điện toàn cầu đã tăng 35% lên gần 14 triệu chiếc. Trong khi nhu cầu vẫn chủ yếu tập trung ở Trung Quốc, Châu Âu và Mỹ, tốc độ tăng trưởng cũng tăng lên ở một số thị trường mới nổi như Việt Nam và Thái Lan, nơi ô tô điện chiếm lần lượt 15% và 10% tổng số ô tô bán ra.

Việc xe điện được ưa chuộng hơn cho thấy nhu cầu dầu có thể chạm đỉnh năm 2025. IEA dự báo nếu các nước thực hiện chính sách về năng lượng và khí hậu như cam kết, nhu cầu nhiên liệu dầu toàn cầu sẽ giảm 6 triệu thùng một ngày vào 2030. Đến năm 2035, mức giảm sẽ là 11 triệu thùng một ngày, tương đương 10% nhu cầu thế giới.

Trong kịch bản này, sự gia tăng nhanh chóng của các loại xe điện - từ ô tô đến xe tải, xe tải, xe buýt, xe hai và ba bánh, sẽ tránh được nhu cầu khoảng 12 triệu thùng dầu mỗi ngày, ngang bằng với nhu cầu vận tải đường bộ hiện nay ở Trung Quốc và Châu Âu cộng lại.

Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết : "Dữ liệu của chúng tôi cho thấy rõ đà tăng trưởng liên tục của ô tô điện. Thay vì giảm dần, cuộc cách mạng xe điện toàn cầu dường như đang chuẩn bị cho một giai đoạn tăng trưởng mới". 

Làn sóng đầu tư vào sản xuất pin cho thấy chuỗi cung ứng xe điện đang tiến lên để đáp ứng kế hoạch mở rộng đầy tham vọng của các nhà sản xuất ô tô. Do đó, tỷ lệ xe điện trên đường dự kiến sẽ tiếp tục tăng nhanh. 

Chỉ dựa trên các chính sách hiện nay, gần 1/3 ô tô trên đường ở Trung Quốc vào năm 2030 sẽ là xe điện và gần 1/5 ở cả Mỹ và Liên minh Châu Âu. Sự thay đổi này sẽ có tác động lớn đến cả ngành công nghiệp ô tô và ngành năng lượng.

Báo cáo cho thấy các nhà sản xuất đã thực hiện các bước quan trọng để thực hiện tham vọng tăng cường xe điện của các chính phủ, bao gồm cả việc đưa ra các cam kết tài chính quan trọng. 

Nhờ mức đầu tư cao trong 5 năm qua, năng lực sản xuất pin cho xe điện của thế giới có vị thế tốt để theo kịp nhu cầu, ngay cả khi nó tăng mạnh trong thập kỷ tới. Báo cáo nhấn mạnh tốc độ chuyển đổi sang xe điện có thể không nhất quán và sẽ phụ thuộc vào khả năng chi trả.

Tại Trung Quốc, hơn 60% ô tô điện được bán vào năm 2023 đã có giá mua rẻ hơn so với những chiếc ô tô tương đương thông thường. Tuy nhiên, tại châu Âu và Mỹ, giá mua ô tô động cơ đốt trong nhìn chung vẫn rẻ hơn, mặc dù cạnh tranh thị trường ngày càng gay gắt và công nghệ pin cải tiến dự kiến sẽ giảm giá trong những năm tới. Ngay cả khi giá trả trước cao, chi phí vận hành xe điện thấp hơn có nghĩa là khoản đầu tư ban đầu sẽ thu hồi vốn theo thời gian.

Xuất khẩu ô tô điện ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, vốn chiếm hơn một nửa tổng doanh số bán ô tô điện vào năm 2023, có thể gây thêm áp lực giảm giá mua. 

Các công ty Trung Quốc cũng đang thiết lập cơ sở sản xuất ở nước ngoài, đã chứng kiến doanh số bán hàng mạnh mẽ của các mẫu xe giá cả phải chăng hơn ra mắt vào năm 2022 và 2023 tại thị trường quốc tế. Điều này nhấn mạnh rằng thành phần của các nền kinh tế sản xuất xe điện chính đang khác biệt đáng kể so với ngành công nghiệp ô tô truyền thống.

Việc đảm bảo rằng hệ thống sạc công cộng theo kịp doanh số bán xe điện là rất quan trọng để tiếp tục tăng trưởng. Số lượng điểm sạc công cộng được lắp đặt trên toàn cầu đã tăng 40% vào năm 2023 và tốc độ tăng trưởng của bộ sạc nhanh vượt xa tốc độ tăng trưởng của bộ sạc chậm hơn. 

Tuy nhiên, để đáp ứng mức độ triển khai xe điện theo cam kết của chính phủ, mạng lưới sạc cần tăng gấp 6 lần vào năm 2035. Đồng thời, hỗ trợ chính sách và lập kế hoạch cẩn thận là điều cần thiết để đảm bảo nhu cầu điện từ việc sạc điện tăng lên mà không làm quá tải lưới điện.

(Nguồn: IEA)