Vào tháng 3, cựu tổng thống Mỹ đã phàn nàn rằng loại phương tiện này tốn quá nhiều tiền và không đi xa được. Nhiều người mua xe dường như tán thành với ý kiến của ông. Ở Mỹ, số lượng giao hàng đã không tăng trong 3 quý liên tiếp. 

Ở châu Âu, nơi chuộng sống xanh, tỷ lệ này đã giảm vào tháng trước, đạt 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Vào ngày 23/4, Tesla, một điển hình cho cuộc cách mạng xe điện, đã báo cáo kết quả hàng quý gây thất vọng với doanh thu giảm. 

Vốn hoá thị trường của công ty đã giảm 330 tỷ USD kể từ ngày 1/1. Trong khi 5 công ty "muốn trở thành Tesla" (bao gồm Rivian, Lucid, Li Auto, Nio và Xpeng) từng có tổng vốn hoá gần 400 tỷ USD vào năm 2021, hiện chỉ được định giá 58 tỷ USD.

Sau khi chạy đua để thúc đẩy sản xuất xe điện, các nhà sản xuất ô tô lâu đời đang phải phanh gấp. Ford đã trì hoãn kế hoạch đầu tư 12 tỷ USD vào xe điện. Mercedes-Benz trì hoãn mục tiêu bán nhiều xe điện như xe chạy xăng muộn hơn 5 năm, kéo dài đến năm 2030. Với viễn cảnh hiện tại, hoàn toàn có thể nói rằng ngành xe điện đang gặp nguy hiểm.

Tuy nhiên trên thực tế, có những lý do chính đáng để kỳ vọng nhu cầu sẽ tăng lên. Ngành công nghiệp này có thể sẽ thoát khỏi tình trạng suy thoái hiện nay và đi theo con đường bền vững hơn hướng tới ngành ô tô không thải carbon.

Một lý do để lạc quan là sự suy thoái gần đây phần nào phản ánh các yếu tố mang tính chu kỳ. Doanh số bán hàng tăng nhanh vào năm 2021 và 2022 khi những người tiêu dùng giàu tiền mặt bắt đầu chi tiêu thoải mái sau đại dịch. Nhiều chiếc xe điện hiện không được mua đã được mua vào thời điểm đó, cũng như rất nhiều máy tính xách tay, điện thoại thông minh và các thiết bị bền bỉ khác hiện đang bị hao mòn. 

Lãi suất cao hơn có nghĩa là những người Mỹ từng trả lãi suất vay mua ô tô dưới 5%/năm cách đây hai năm nay phải trả hơn 8%. Đó là một vấn đề, đặc biệt là khi ở nhiều nơi, xe điện thông thường vẫn đắt hơn 40-60% so với xe chạy bằng xăng.

Trump có thể có lý về chi phí ở thời điểm hiện tại, nhưng điều đó sẽ không kéo dài. Phí bảo hiểm xanh đang thu hẹp đối với nhiều mẫu xe. Giá của các loại khoáng sản pin như lithium cũng như giá của thành phần sản xuất loại pin này đều giảm. 

5 năm trước, những chiếc SUV chạy điện có giá cao gấp 2-3 lần so với những người anh em ngốn xăng khác, nhưng chất lượng thì không bằng 2-3 lần. Ngày nay, người tiêu dùng có thể mua một chiếc Ford F-150 Lightning với giá chưa đến 40.000 USD, chỉ cao hơn 4.000 USD so với phiên bản chạy xăng của chiếc xe bán tải phổ biến.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế, cho biết việc sạc pin cũng dễ dàng hơn khi có khoảng 200.000 cổng sạc trên khắp nước Mỹ, gấp đôi số lượng năm 2020. Ở Trung Quốc, trung bình ô tô điện đã trở nên rẻ hơn, ngay cả trước khi tính đến chi phí lăn bánh. 

Những chiếc xe điện nhỏ có giá bằng 2/3 giá của loại chạy bằng nhiên liệu hóa thạch tương đương. Một cuộc khảo sát mới của công ty tư vấn AlixPartners cho thấy 97% người mua ô tô Trung Quốc cho biết chiếc ô tô tiếp theo của họ sẽ chạy bằng pin.

Các nhà sản xuất ô tô lâu đời cũng có thể rút ra bài học từ kinh nghiệm của Trung Quốc. Trong khi những người chấp nhận sớm đã mua một chiếc Tesla như một biểu tượng địa vị, thì người Trung Quốc hiện đang mua những chiếc BYD thông thường vì chúng có giá trị tốt. 

Các nhà sản xuất phương Tây nên bớt tập trung vào các mẫu xe cao cấp và ngừng bỏ qua phân khúc tầm trung. Cho đến khi họ làm được điều đó, giá cao sẽ khiến nhu cầu yếu đi và khó đạt được hiệu quả. Trong đó, Ford dự kiến bộ phận xe điện, vốn bị ám ảnh bởi ý tưởng xe bán tải, sẽ lỗ ít nhất 5 tỷ USD trong năm nay.

Các chính phủ phương Tây lo ngại về biến đổi khí hậu và giá dầu biến động có thể đẩy nhanh cuộc cách mạng xe điện, bằng cách cho phép các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc thâm nhập thị trường của họ. AlixPartners nhận thấy rằng 7/10 người Mỹ, Anh, Pháp và Đức sẽ cân nhắc mua xe điện từ Trung Quốc nếu nó có giá thấp hơn 20% so với xe thay thế không phải của Trung Quốc.

Cho đến nay, các nhà hoạch định chính sách đã tập trung vào việc mở rộng công suất sạc và trợ cấp. Tốt hơn hết là họ nên dỡ bỏ các rào cản ngăn cản xe điện Trung Quốc tiếp cận thị trường. Điều đó sẽ làm hài lòng những người lái xe và thúc đẩy cạnh tranh, thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô lâu đời phải cải thiện đạo luật xe điện của họ.

(Nguồn: Economist)