Ngày 8/6, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) đã tuyên bố hiện tượng El Nino đã bắt đầu diễn ra trên Trái Đất. Như vậy, El Nino đã đến đúng như các cảnh báo đã được đưa ra trong nhiều tháng qua, cường độ của nó dự kiến sẽ tăng dần cho đến năm 2024. 

Các nhà khoa học nhận định điều kiện thời tiết cho năm nay đặc biệt đáng lo ngại. Theo Reuters, lần gần nhất hiện tượng El Nino đạt đến đỉnh điểm, năm 2016, là khoảng thời gian nóng nhất từng được ghi nhận trên Trái Đất.

Các nhà khí tượng học nhận định rằng El Nino, cùng với các đợt khí nóng gây ra bởi tình trạng biến đổi khí hậu, có thể khiến thế giới phải đối mặt với mức nhiệt cao kỷ lục.

Tại sao El Nino xảy ra? 

Với tần suất xảy ra trung bình 2 - 7 năm một lần, El Nino là một hiện tượng khí hậu được đánh dấu bằng tình trạng nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn mức trung bình ở khu vực trung tâm và phía đông Thái Bình Dương gần xích đạo.

Hiện tượng này được hình thành khi gió mậu dịch thổi từ đông sang tây dọc theo đường xích đạo ở Thái Bình Dương chậm lại hoặc đảo ngược khi áp suất khí quyển thay đổi. Mặc dù vậy, các nhà khoa học chưa thể kết luận đâu là yếu tố khởi nguồn cho quá trình này.

El Nino tác động thế nào tới khí hậu toàn cầu

Michelle L'Heureux, nhà khoa học khí hậu tại Trung tâm Dự báo Khí hậu của NOAA, cho biết: Tùy thuộc vào cường độ, El Nino có thể gây ra nhiều tác động mang tính cực đoan hơn so với bình thường. Ví dụ làm tăng nguy cơ mưa lớn và hạn hán ở một số địa điểm trên thế giới.

Trong thời kỳ El Nino cũng có thể dẫn đến những kỷ lục mới về nhiệt độ ở những khu vực chịu ảnh hưởng nặng của hiện tượng thời tiết này.

Hầu hết những năm nóng nhất trong lịch sử đều xảy ra trong gian có El Nino. Các nhà khoa học cảnh báo mùa hè năm nay và năm sau có thể chứng kiến nhiệt độ ở mức kỷ lục trên đất liền và trên biển. Nhiều quốc gia và châu lục khi đó đã ghi nhận một năm nắng nóng kỷ lục. Riêng năm nay, các nhà khí tượng học nhận định, El Nino kết hợp với sự nóng lên do biến đổi khí hậu sẽ khiến thế giới phải đối mặt với nền nhiệt cao kỷ lục.

Chưa kể, khi El Nino xảy ra, nước biển ở phía Đông Thái Bình Dương sẽ ấm hơn bình thường. Với tình hình hiện tại, khi nhiệt độ bề mặt nước biển trung bình toàn cầu cao trong tháng 5 hơn khoảng 0,1 độ C so với số liệ trong quá khứ, thời tiết được dự kiến sẽ trở nên khắc nghiệt hơn nữa.

Dưới tác động của El Nino, miền Nam nước Mỹ sẽ trải qua điều kiện thời tiết lạnh và ẩm hơn.

Ảnh hưởng của El Nino đối với Mỹ yếu đi trong mùa hè và rõ rệt hơn bắt đầu từ cuối mùa thu đến mùa xuân. Vào mùa đông, có 84% khả năng xuất hiện El Nino mạnh hơn mức trung bình và 56% khả năng xuất hiện El Nino mạnh. Trong khi miền Tây nước Mỹ và Canada sẽ trở nên khô và nóng hơn. Canada vừa phải đối mặt với những đợt cháy rừng cực kỳ tồi tệ, 

Số lượng các trận bão tại Mỹ sẽ giảm xuống do những thay đổi về luồng gió tại Đại Tây Dương. Tuy nhiên, các trận bão tại Thái Bình Dương sẽ ngày càng tăng và trở nên nghiêm trọng hơn, tác động trực tiếp tới các hòn đảo nhỏ trong khu vực.

Tác động đến nông nghiệp

Thời tiết khô nóng do El Nino gây ra đang đe dọa các nhà sản xuất lương thực trên khắp châu Á. Theo một nghiên cứu hồi tháng 5 trên tạp chí Science, El Nino năm nay có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế toàn cầu lên tới 3.000 tỷ USD, làm suy giảm GDP, sản xuất cùng nông nghiệp. Đặc biệt, nó có thể khiến dịch bệnh lây lan nhanh hơn.

Các chuyên gia cho rằng El Nino hoạt động mạnh có thể ảnh hưởng đến sản xuất đường ở Ấn Độ và Thái Lan, đồng thời có thể làm gián đoạn vụ thu hoạch mía ở Brazil. Họ cũng nhận thấy những rủi ro đối với sản xuất cà phê ở Việt Nam.

El Nino có thể khiến sản lượng vụ đông giảm 34% so với mức cao kỷ lục ở Úc, đồng thời ảnh hưởng đến sản lượng dầu cọ và gạo ở Indonesia, Malaysia - nơi cung cấp 80% dầu cọ thế giới - và Thái Lan.

Đối với Việt Nam, đặc biệt là vựa lúa gạo, tôm, cá, rau quả ĐBSCL nhiều khả năng lượng nước từ vùng đầu nguồn đổ về sông Cửu Long sẽ giảm mạnh vì khô hạn và các đập thủy điện thượng nguồn tăng cường tích nước.

Kinh tế toàn cầu có thể thiệt hại cả nghìn tỷ USD vì El Nino

Một nghiên cứu vào tháng trước của Đại học Dartmouth (Mỹ) cho thấy sự bùng nổ của El Nino gây nên sự tốn kém hơn rất nhiều so với đánh giá trước đây của các chuyên gia. Theo đó, tác động kéo dài nhiều năm của El Nino có thể gây thiệt hại trung bình lên tới hàng nghìn tỷ USD.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí Science của nhóm nhà khoa học và kinh tế học thuộc Đại học Dartmouth đã tổng hợp lại các thiệt hại toàn cầu với trọng tâm là những vết sẹo kinh tế lâu dài. Điều này đi ngược lại một số nghiên cứu trước đó của Mỹ rằng El Nino không quá tốn kém và thậm chí có thể có lợi.

Các tác giả nghiên cứu cho biết El Nino trung bình gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu khoảng 3.400 tỷ USD. Giai đoạn 1997-1998, El Nino gây thiệt hại lên tới 5.700 tỷ USD. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới ước tính hiện tượng trên chỉ tiêu tốn của các chính phủ 45 tỷ USD.

Do biến đổi khí hậu có thể làm tăng tần suất và cường độ của El Nino trong tương lai, thiệt hại kinh tế toàn cầu có thể lên tới 84.000 tỷ USD vào cuối thế kỷ 21, ngay cả khi các cam kết giảm lượng khí thải carbon hiện tại được đáp ứng. Điều này sẽ tạo ra gánh nặng lớn cho những quốc gia có thu nhập thấp hơn.

Hầu hết tổn thất lớn đều thuộc về các quốc gia ở gần hiện tượng này, thường là nước đang phát triển hoặc có thu nhập thấp hơn. Ví dụ, nhóm của Đại học Dartmouth tính toán thu nhập trung bình của một cư dân ở Peru sẽ cao hơn 1.246 USD năm 2004 nếu El Nino năm 1998 không xảy ra.

GDP bình quân đầu người tại các nước nhiệt đới bao gồm Ecuador, Brazil và Indonesia cũng giảm trong khoảng 5-19% vì El Nino. Trong khi đó, nước Mỹ cũng đã trải qua mức giảm khoảng 3% trong tăng trưởng thu nhập sau các sự kiện El Nino vào các năm 1982-1983 và 1997-1998.

(Nguồn: Time)