Giá gạo sẽ tăng sau khi nhà xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ cấm xuất khẩu một lượng lớn gạo, gây thêm căng thẳng cho thị trường lương thực toàn cầu vốn đã bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu và xung đột ngày càng trầm trọng ở Ukraina.

Ông Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, một trong những nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới, cho biết: "Trong ngắn hạn, giá chắc chắn sẽ tăng lên, vấn đề chỉ là nó sẽ tăng cao đến mức nào" . "Và nó sẽ tăng đột biến".

Gạo rất quan trọng đối với khẩu phần ăn của hàng tỷ người ở châu Á và châu Phi, và giá gạo tăng cao sẽ gây thêm áp lực lạm phát và làm tăng hóa đơn nhập khẩu cho người mua. 

Hạn chế của Ấn Độ, áp dụng đối với các lô hàng gạo trắng non-basmati, nhằm mục đích kiểm soát giá nội địa. Động thái này diễn ra khi những lo ngại leo thang về tác động đối với nguồn cung cấp nông sản của mô hình thời tiết El Niño, nhiệt độ tăng cao ở châu Âu và các cuộc xung đột Nga - Ukraina.

"Lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ cần được nhìn nhận của bối cảnh đáng ngại này. "Có nhiều lý do hơn đáng kể để lo ngại rằng giá gạo ở châu Á có thể vượt khỏi tầm kiểm soát khá nhanh". Peter Timmer, Giáo sư danh dự tại Đại học Harvard, người đã nghiên cứu về an ninh lương thực trong nhiều thập kỷ, cho biết.

Tại Việt Nam, ngày 24/7, một thương nhân xuất khẩu gạo tại ĐBSCL cho biết các loại gạo trắng thông dụng (OM18, IR50401) vừa tăng thêm 500 đồng/kg gạo nguyên liệu sau khi Ấn Độ chính thức có lệnh cấm xuất khẩu một số loại gạo.

Trước đó, khi có tin đồn Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo thì mặt hàng này đã tăng 500 đồng/kg.

Như vậy từ khi xuất hiện tin đồn đến nay, giá gạo nguyên liệu trong nước đã tăng 1.000 đồng/kg. Quy ra giá xuất khẩu, gạo 5% tấn đã tăng khoảng 50 USD/tấn, tương đương khoảng 580 – 590 USD/tấn.

"Doanh nghiệp (DN) nào có sẵn hàng trong kho thì mới mạnh dạn chào giá và ký hợp đồng. Còn lại tiếp tục chờ mặt bằng giá được xác lập" – thương nhân này nói.

Đây là mức giá rất cao khi giá bình quân gạo xuất khẩu của Việt Nam 5 tháng đầu năm là 539 USD/tấn, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong kh i đó, tại Thái Lan, ông Chookiat cho biết trong một cuộc phỏng vấn. Một bước nhảy vọt lên mức đó sẽ đẩy giá Thái Lan lên cao nhất kể từ năm 2012 và so với mức hiện tại là 534 USD/tấn, gần mức cao nhất trong hai năm.

Giá gạo tăng mạnh, cộng với giá lúa mì, ngô và các mặt hàng nông sản khác tăng trong tháng này, có vẻ sẽ thúc đẩy giá lương thực toàn cầu phục hồi sau một thời gian dài giảm. Chỉ số giá lương thực thế giới của Liên Hợp Quốc đạt mức thấp nhất kể từ tháng 4/2021 vào tháng 6 sau 5 lần giảm hàng quý.

Động thái mới nhất của Ấn Độ, cộng với việc hạn chế gạo tấm trước đó, ảnh hưởng đến 30% đến 40% tổng lượng xuất khẩu của quốc gia, mặc dù các hạn chế được cảnh báo có thể được mở rộng để bao gồm các danh mục khác trong trường hợp lượng mưa không đồng đều và lạm phát trong nước gia tăng. Như hiện tại, các quy tắc có thể tác động đến dòng chảy đến Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Indonesia và một loạt các quốc gia châu Phi.

Tuy nhiên, các lô hàng vẫn có thể được phép trên cơ sở được phép của Ấn Độ đến các quốc gia khác để đáp ứng nhu cầu an ninh lương thực của họ, tùy thuộc vào yêu cầu từ chính phủ của họ. Ngoài ra, xuất khẩu gạo đồ non-basmati và gạo basmati rõ ràng vẫn được vận chuyển và điều đó có thể làm dịu tác động.

Shirley Mustafa, một nhà kinh tế tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, cho biết mức độ mà hàng nhập khẩu của châu Á và châu Phi sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Ấn Độ phụ thuộc vào thời hạn của lệnh cấm và mức độ mà các quốc gia này có thể sắp xếp mua hàng thông qua các kênh ngoại giao .

Bà Mustafa cho biết các nhà nhập khẩu cũng có thể đa dạng hóa nguồn gốc mua hàng của họ, với điều kiện là các hạn chế xuất khẩu không dẫn đến việc tăng giá từ những nơi này có thể làm giảm nhu cầu, đặc biệt là đối với những người mua nhạy cảm về giá. "Thực tế đây là nơi mà những mối quan tâm nằm ở đó", bà nói.

(Nguồn: Bloomberg)