Giải thích về Chiến lược Đất hiếm của Trung Quốc

Các nhà địa chất Trung Quốc gần đây đã phát hiện ra hai khoáng chất mới – oboniobite và scandio-fluoro-eckermannite tại Bayan Obo của Nội Mông, mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới.

Theo các báo cáo phương tiện truyền thông, phát hiện này là nỗ lực chung của Viện Địa chất và Địa vật lý CAS, Công ty TNHH Liên hiệp Thép Baotou Nội Mông, Viện Nghiên cứu Đất hiếm Baotou và Đại học Trung Nam.

Theo thông báo của Li Xianhua từ Viện Địa chất và Địa vật lý CAS, Hiệp hội Khoáng vật học Quốc tế đã chính thức công nhận những phát hiện này và chấp thuận tên mới của các khoáng sản.

Điều khiến những khoáng chất này thực sự đặc biệt không chỉ là sự khan hiếm của chúng mà còn là sự hiện diện của các nguyên tố có giá trị có tiềm năng to lớn trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt quan trọng là các kim loại khan hiếm và quan trọng về mặt chiến lược, niobi và scandium, được nhúng trong các khoáng chất này. Eperts cho biết các ứng dụng này có phạm vi rộng, từ vật liệu mới và công nghệ năng lượng đến công nghệ thông tin, hàng không vũ trụ và quốc phòng.

Chính sách đất hiếm mới của Trung Quốc

Thật trùng hợp, chỉ vài ngày trước, hãng thông tấn Xinhua đưa tin rằng chính phủ Trung Quốc đã lên kế hoạch thực hiện một chiến lược toàn diện để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp đất hiếm. Mục tiêu là khuyến khích và hỗ trợ các sáng kiến nghiên cứu và phát triển liên quan đến công nghệ, quy trình, sản phẩm, vật liệu và thiết bị mới.

Từ năm 1959, các nhà nghiên cứu từ Công ty Liên hiệp Thép Nội Mông Baotou đã khai quật được 18 khoáng chất mới. Oboniobite và scandio-fluoro-eckermannite hiện gia nhập danh sách này với tư cách là khám phá thứ 19 và 20.

Giải thích về Chiến lược Đất hiếm của Trung Quốc- Ảnh 1.

Người vận hành máy xúc lật đang chất quặng vào xe tải tại mỏ đất hiếm MP Materials ở Mountain Pass, California, ngày 30/1/2020. Ảnh: Reuters

Bắc Kinh gần đây đã ban hành các quy định mới khẳng định rằng kim loại đất hiếm là tài sản của nhà nước Trung Quốc. Nhiều chuyên gia coi những quy định này, được cho là nhằm mục đích bảo vệ nguồn cung cấp cho mục đích an ninh quốc gia, là một động thái khác trong cuộc cạnh tranh công nghệ đang diễn ra với Mỹ. 

Những người khác cho rằng điều này là cần thiết vì lý do nội bộ, vì gần đây đã có báo cáo về các bên tư nhân tham gia vào hoạt động khai thác đất hiếm bất hợp pháp của Trung Quốc.

Siết chặt kiểm soát khai thác, xuất khẩu và sản xuất

Đất hiếm vẫn đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nhiều loại sản phẩm công nghệ cao. Theo các quy định mới này , chính phủ Trung Quốc sẽ quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác, luyện kim và buôn bán các nguyên tố đất hiếm, bao gồm các khoáng chất quan trọng được sử dụng rộng rãi trong các chất bán dẫn tiên tiến, xe điện và tua bin gió.

Các báo cáo cũng chỉ ra rằng các quy định này định nghĩa cụ thể đất hiếm, một nhóm gồm 17 loại khoáng sản, là tài sản độc quyền của nhà nước Trung Quốc, không có cá nhân hay tổ chức nào được phép tuyên bố quyền sở hữu.

Theo Tân Hoa Xã, cơ quan thông tấn chính thức của nhà nước, Thủ tướng Lý Cường của Quốc vụ viện đã ký lệnh này vào ngày 29 tháng 6 và lệnh sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 10. Ngoài ra, Bắc Kinh có kế hoạch giới thiệu hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để đảm bảo quản lý chặt chẽ việc lưu thông đất hiếm

Những hạn chế về đất hiếm của Trung Quốc có ý nghĩa gì đối với tương lai của công nghệ

Nhiều nhà phân tích tin rằng các quy định này sẽ phác thảo các hình phạt pháp lý mới đối với các hành vi bất hợp pháp liên quan đến khai thác và luyện kim đất hiếm. Vào cuối năm 2023, Trung Quốc đã mở rộng danh sách xuất khẩu hạn chế để bao gồm nhiều công nghệ liên quan đến sản xuất đất hiếm. Danh sách cập nhật của Bộ Thương mại Trung Quốc tham chiếu đến "đất hiếm" tổng cộng 17 lần.

Theo phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc, bản cập nhật nhắm vào các mặt hàng mà Bắc Kinh muốn cấm xuất khẩu miễn phí nhằm bảo vệ "quyền và lợi ích kinh tế và công nghệ" của quốc gia. Trong khi đó, các phân tích bên ngoài chỉ ra rằng danh sách mở rộng cấm các công nghệ sản xuất nam châm đất hiếm, khai thác đất hiếm và tinh chế các chất này.

Châu Âu phản công

Hai diễn biến gần đây ở châu Âu, bao gồm một vụ mua lại có khả năng mang tính chuyển đổi ở Greenland, cho thấy phương Tây có cơ hội vững chắc để đảm bảo nguồn kim loại quan trọng cho tương lai.

Trong một diễn biến gần đây, công ty khai khoáng Rare Earths Norway của Na Uy đã phát hiện ra một trong những mỏ đất hiếm lớn nhất châu Âu. 

Phát hiện này được thực hiện trong Khu phức hợp Fen Carbonatite ở miền nam Na Uy, đánh dấu một phát hiện quan trọng cho khu vực này và mở ra cơ hội quý giá cho phương Tây thúc đẩy sự độc lập về đất hiếm.

GIA HÂN