Indonesia rất muốn đảm nhận vai trò sản xuất trong ngành nhờ nguồn tài nguyên niken dồi dào, thành phần chính trong pin xe điện đường dài. Tuy nhiên, Jakarta cho biết tham vọng của họ đối với lĩnh vực này đã bị cản trở bởi các biện pháp ngày càng tăng của Mỹ và châu Âu nhằm chống lại sự thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng.

Ông Nurul Ichwan cho biết, không giống như các công ty Trung Quốc đang đầu tư vào các nhà máy luyện kim của Indonesia để chế biến niken thành vật liệu pin, Mỹ và châu Âu chỉ quan tâm đến việc mua quặng niken.

Ông Ichwan nói bên lề Diễn đàn Đầu tư Indonesia ở London vào tháng 10: "Chúng tôi không yêu cầu Mỹ và EU phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh bắt đầu từ khai thác mỏ cho đến sản xuất xe điện". Tuy nhiên, ông cầu xin phương Tây cho phép Indonesia "tiếp cận một số quy trình chế biến ở hạ nguồn" vì nước này là "chủ sở hữu nguyên liệu thô".

Indonesia đã áp đặt lệnh cấm vĩnh viễn xuất khẩu quặng niken vào năm 2020 như một phần trong nỗ lực chung của nước này nhằm phát triển ngành chế biến khoáng sản trong nước và xuất khẩu các sản phẩm có giá trị cao hơn.

Quốc gia giàu tài nguyên này đã phụ thuộc vào xuất khẩu nguyên liệu thô trong nhiều thập kỷ nhưng Tổng thống Joko Widodo muốn thay đổi điều này để giúp nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.

Trong vài năm qua, Indonesia đã tăng cường nỗ lực thu hút các nhà sản xuất xe điện phương Tây đầu tư vào chuỗi cung ứng địa phương. Tuy nhiên, cho đến nay chỉ có Ford Motor công bố kế hoạch đầu tư vào Indonesia. Nhà sản xuất ô tô Mỹ vào tháng 3 đã ký một thỏa thuận dứt khoát với Vale Indonesia, một đơn vị địa phương của công ty khai thác mỏ khổng lồ Vale của Brazil và nhà sản xuất vật liệu pin Trung Quốc Chiết Giang Huayou Cobalt để đầu tư chung vào một dự án luyện niken.

Mỹ, thông qua Đạo luật giảm lạm phát và Liên minh châu Âu, thông qua các động thái tương tự, cung cấp các khoản trợ cấp hào phóng cho các nhà sản xuất xe điện trong nước. Những hành động này được thực hiện một phần nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị khi áp dụng các công nghệ quan trọng ở nước ngoài, do Trung Quốc thống trị trong lĩnh vực xe điện, đồng thời cũng để thúc đẩy các lĩnh vực sản xuất trong nước và tạo việc làm.

Ichwan cho biết, những động thái như vậy khiến việc mời các nhà đầu tư đến Indonesia là "không thể", đề cập đến quan điểm cho rằng các công ty có nhiều khả năng bị thu hút bởi các nước phương Tây này. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng chính phủ có thể khen thưởng các doanh nghiệp có "tinh thần tạo ra hệ sinh thái EV ở Indonesia" bằng các ưu đãi.

Trong khi đó, Indonesia và EU mong muốn tìm kiếm lợi ích chung trong hợp tác. Sau cuộc gặp với các nhà hoạch định chính sách EU tại Brussels diễn ra sau cuộc phỏng vấn, Bộ Đầu tư Indonesia cho biết, cả hai bên đều "nhận thức được rằng có nhiều cơ hội hợp tác và hợp tác, bao gồm cả đầu tư phát triển hệ sinh thái EV ở cả hai khu vực".

Để thu hút hoạt động kinh doanh từ phương Tây, Indonesia cũng phải điều hướng những căng thẳng địa chính trị. Mỹ cảnh giác với sự can thiệp của Trung Quốc vào lĩnh vực công nghệ. Indonesia không những không có hiệp định thương mại tự do với Mỹ tạo ra trở ngại mà mối liên kết của nước này với Trung Quốc cũng là một vấn đề. Theo Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ, Trung Quốc được coi là "thực thể nước ngoài cần quan tâm" và bị cấm nhận các ưu đãi liên quan đến xe điện. Điều này có nghĩa là các sản phẩm của Indonesia mà Trung Quốc tham gia sản xuất sẽ có giá xuất khẩu đắt hơn.

Hiện tại, những liên kết đó với Trung Quốc đang tỏ ra có giá trị hơn. Công ty sản xuất pin khổng lồ của Trung Quốc Contemporary Amperex Technology (CATL) đã thành lập một quỹ xanh nhằm phát triển ngành công nghiệp pin như vậy ở Indonesia. Họ đã thành lập một liên doanh trị giá 5,97 tỷ USD ở Indonesia với các đối tác địa phương, bao gồm cả các công ty nhà nước, vào tháng 4 năm ngoái để sản xuất vật liệu pin, mặc dù có một số nghi ngờ về tiến độ của dự án này.

Ichwan cho biết CATL và các đối tác địa phương có "cùng hiểu biết và quan tâm" đến việc phát triển ngành công nghiệp pin xe điện của Indonesia, mặc dù ông từ chối tiết lộ thêm chi tiết.

Các công ty Trung Quốc cũng đang thâm nhập vào lĩnh vực khai thác và chế biến các khoáng sản quan trọng ở nước này. Ngoài Chiết Giang Huayou Cobalt và CATL, CNGR Advanced Material, Ninh Ba Lygend Mining và BTR New Material là một trong những công ty hoạt động trong lĩnh vực niken dùng cho pin của Indonesia.

Ichwan cho rằng làn sóng doanh nghiệp Trung Quốc đổ vào này là do Indonesia đang mở rộng cửa cho bất kỳ nhà đầu tư nào. Giải quyết những lo ngại của Mỹ, ông cho rằng quả bóng đang ở phía Washington.

"Nếu bạn không đến đất nước của chúng tôi, bạn không thể phàn nàn rằng tôi rất thân thiết với Trung Quốc", ông nói và nói thêm rằng Indonesia "không muốn trở thành kẻ thù của bất kỳ quốc gia nào… chúng tôi là bạn của bất kỳ ai".

(Nguồn: Nikkei Asia)