Ông Biden cảm thấy chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Ukraina đang bị đe dọa nếu Trump thắng cử. Tổng thống Mỹ từ lâu là người ủng hộ chủ quyền của Ukraina, đã ký cam kết an ninh 10 năm để cung cấp hỗ trợ quân sự cho Kiev vào tháng 6.

Tuy nhiên, khi chỉ còn tại chức vài tuần nữa và phải đối mặt với khả năng Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024, đặt ra câu hỏi lớn về việc ai sẽ đứng về phía Ukraina từ ngày 20/1 năm sau. Ông Biden hiện đang cố gắng dàn xếp thế trận chính trị có lợi cho Ukraina trước khi ông rời Nhà Trắng.

Ông Trump là một nhà lãnh đạo có chính sách đối ngoại khó đoán – và rất khó để nói chính xác ông sẽ làm gì với Ukraina nếu đắc cử vào tháng tới.

Nhưng những dấu hiệu không tốt cho Ukraina. Ông Trump được cho là đang muốn xoa dịu Tổng thống Putin. Ông cũng đã công khai tấn công Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky. 

Người ta đặt ra nghi ngờ về việc liệu Trump có gặp Zelensky trong chuyến thăm Mỹ gần đây của ông hay không. Cuối cùng, ông Trump đã gặp nhà lãnh đạo Ukraina và có vẻ như mọi việc không diễn ra quá tệ.

Các quan chức Mỹ và EU bày tỏ lo ngại rằng, ông Trump sẽ ngừng tài trợ cho Ukraina và thậm chí buộc Zelensky chấp nhận lệnh ngừng bắn, qua đó có thể nhường lãnh thổ cho Nga. Do đó, Biden nhận thấy cần phải có chính sách chống lại Trump về cuộc xung đột.

Việc ủng hộ sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraina cũng thúc đẩy mục tiêu của ông Biden ngay cả khi phó tổng thống của ông, Kamala Harris, thắng cử. Cam kết chấm dứt chiến tranh, Biden muốn để lại cho Harris một nền tảng chính sách vững chắc để xây dựng giải pháp.

Sau một chiến dịch bầu cử phân cực như vậy, Harris sẽ là nhân vật gây tranh cãi và là cột thu lôi cho sự phẫn nộ của Đảng Cộng hòa nếu bà đắc cử. Ông Biden sẽ muốn bà Harris ở vị trí tốt nhất có thể để kết thúc xung đột.

Tổng thống Biden cũng muốn để lại di sản. Ông ấy đã dành toàn bộ sự nghiệp của mình để hướng tới việc trở thành tổng thống và không còn hy vọng có được nhiệm kỳ thứ hai. Biden quan tâm đến lời hứa khi ông phát biểu nhậm chức. Tiến bộ vào phút cuối ở Ukraina sẽ là một chiến thắng cuối cùng đáng nhớ.

Ông Biden hiện đã áp dụng cách tiếp cận theo hai hướng đối với Ukraina. Đầu tiên, ông muốn đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ và công khai rằng Mỹ sẽ đứng về phía Ukraina. Nền tảng của việc này là cuộc gặp cấp cao tại Nhà Trắng vào tuần trước giữa Biden, Harris và Zelensky.

Ông đang cố gắng chứng tỏ rằng Ukraina vẫn là "ưu tiên hàng đầu" của Mỹ và muốn tạo ra kỳ vọng về sự hỗ trợ của Mỹ trong tương lai – tốt nhất là theo cách mà khi đó Trump không thể bỏ qua.

Thứ hai, lập trường công khai của Biden đang được hỗ trợ bằng viện trợ. Ông Biden gần đây đã công bố "sự gia tăng hỗ trợ an ninh" cho Ukraina với gói 8 tỷ USD.

Khoản tài trợ này sẽ cung cấp vũ khí mới để nâng cao năng lực tấn công tầm xa của Ukraina, điều này cũng cho thấy rằng Biden đang áp dụng nhiều chiến thuật tấn công chống lại Nga chứ không phải chỉ phòng thủ tầm ngắn – mặc dù Washington hiện không cho phép Ukraina bắn tên lửa tầm xa vào Nga. 

Gói này cũng bao gồm Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraina. Kế hoạch này cho phép chính phủ Mỹ mua vũ khí cho Ukraina từ các công ty bên ngoài mà không cần phải lấy từ kho dự trữ của Mỹ.

Là một phần nữa của làn sóng gia tăng, ông Biden đã yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ sử dụng hết tất cả nguồn tài trợ hỗ trợ an ninh đã được phân bổ cho Ukraina vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Biden muốn đảm bảo rằng số tiền này thực sự sẽ đến Ukraina – trong trường hợp bất kỳ người kế nhiệm nào cố gắng thay đổi việc phân bổ hoặc chuyển hướng nguồn tài trợ.

Sau khi cuộc bầu cử kết thúc, Biden vẫn sẽ còn thời gian tại vị trước khi tổng thống mới lên nắm quyền vào tháng 1/2025. Khoảng thời gian 2 tháng này được coi là "tổng thống vịt què" , nhưng không cần phải tái tranh cử, các tổng thống đôi khi có thể thúc đẩy quan trọng các quyết định chính sách trong vài tuần cuối cùng họ nắm quyền.

Nhưng Biden có ảnh hưởng hạn chế, đặc biệt trong khi chiến dịch tranh cử vẫn đang diễn ra. Ông muốn công khai vấn đề Ukraina như một khía cạnh quan trọng trong chiến lược của mình nhưng có nguy cơ bị chỉ trích nếu làm bất cứ điều gì khiến Harris bị chú ý.

Tổng thống sắp mãn nhiệm cho đến nay vẫn có sự tham gia của Harris nhưng Đảng Dân chủ coi đây là thời điểm của bà. Chiến dịch tranh cử của bà Harris sẽ hướng quan điểm rộng rãi hơn của đảng về Ukraina - chứ không phải Biden.

Cuộc gặp gần đây của ông Biden và bà Harris với Tổng thống Zelensky được cho là sẽ vạch ra một "kế hoạch chiến thắng" nhằm mang lại giải pháp ngoại giao cho cuộc chiến. Nhưng không rõ nỗ lực tiềm năng này nhằm thúc đẩy ông Putin đạt được một thỏa thuận hòa bình mà Ukraina cho là công bằng sẽ thay đổi tình hình như thế nào - cụ thể hơn là ông Biden có thể làm gì về điều này với cương vị ngắn hạn của mình.

Ông ấy có thể xây dựng dựa trên các chính sách đã có sẵn - chẳng hạn như cung cấp viện trợ - nhưng ông ấy sẽ không thể đưa ra bất kỳ giải pháp triệt để nào cho cuộc khủng hoảng.

Và một giải pháp triệt để là điều cần thiết ở Ukraina. Thực tế là những nỗ lực về chính sách đối ngoại của Biden phần lớn luôn được Ukraina hoan nghênh - nhưng chúng chưa bao giờ đủ để mang lại một giải pháp. Việc mày mò nhiều hơn ở các cạnh sẽ không sớm kết thúc chiến tranh. Cũng chưa rõ hành động của Tổng thống Biden sẽ kiềm chế ông Trump đến mức nào.

Ukraina tỏ ra tích cực về cam kết viện trợ mới của ông Biden, nhưng đây vẫn sẽ không phải là bức tường lửa chống lại nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump vốn có thể ủng hộ Tổng thống Putin. Cuối cùng, ông Biden chẳng làm được gì nhiều hơn ngoài việc khoanh tay ủng hộ Ukraina khi bước ra khỏi cửa Nhà Trắng.

(Nguồn: Asia Times)