Theo Reuters, bụi trắng mịn che phủ phần lớn ngôi làng phía bắc Myanmar và cũng phủ lên người của nhà điêu khắc Chin Win khi anh dựa vào bức tượng Phật đã hoàn thành một nửa.

"Chúng tôi may mắn được chạm khắc Đức Phật", nhà điêu khắc Chin Win cho biết tại xưởng đá của mình, làng của Chin Win được bao quanh bởi 7 ngọn đồi trắng mang tên làng Sagyin, có nghĩa là "cẩm thạch" trong tiếng Myanmar.

Trong nhiều thế hệ đã qua, các nghệ nhân tại Sagyin ở Myanmar đã tạc tượng đá cẩm thạch để mưu sinh, chủ yếu là tượng phật khổng lồ được bán ở thành phố Mandalay gần đó hoặc xuất khẩu sang Trung Quốc, Thái Lan.

Ảnh trái: Một mỏ đá cẩm thạch ở Sagyin, và một bức tượng Phật bằng đá cẩm thạch đã hoàn thành được gần sông Irrawaddy để được vận chuyển bằng thuyền cho người mua. Ảnh phải.

Nhiều trong số hàng nghìn người dân làng Sagyin sống thoải mái nhờ mỏ cẩm thạch. Họ khai thác cẩm thạch dưới ngọn đồi, tạc thành tượng rồi bán và xuất khẩu thành phẩm ra nước ngoài.

Trẻ em chơi với những mảnh đá cẩm thạch tại một xưởng chạm khắc.

Đá cẩm thạch Myanmar có màu từ trắng tinh khiết đến xám xanh, được đánh giá cao về độ cứng và kết cấu chắc chắn. Một phiến 45 tấn có thể bán với giá 40.000 USD. Tại Sagyin, các bụi của đá cẩm thạch được sử dụng cho mọi thứ, từ đánh răng đến giặt quần áo. 

Anh Chin Win năm nay đã 35 tuổi, và anh đã làm công việc này tư năm 11 tuổi. Anh nói: “Chúng tôi trưởng thành bằng việc hít bụi cẩm thạch. Chúng tôi sử dụng bụi cẩm thạch để làm kem đánh răng, son môi, xà phòng”.

Trước đây, đá cẩm thạch thường được chạm trổ bằng tay, nhưng nay phần lớn công việc đã có máy móc thay thế.

Bụi đá cẩm thạch bao phủ bề mặt của một bàn thờ Phật tại nhà của Lay (ảnh trái) và Mya Lay đi dạo cùng con gái Kyawt Kyawt Lwin, 7 tuổi, đến trường, (ảnh phải).

Mya Lay (25 tuổi) chia sẻ: “Tôi sinh ra tại làng Sagyin và trong nhiều thế hệ đây là việc chúng tôi đã làm: đàn ông chạm khắc cẩm thạch trong khi phụ nữ làm việc ở mỏ hoặc đánh bóng tượng”.

Mya Lay và một trong những đồng nghiệp của cô tạo dáng chụp ảnh tại mỏ đá cẩm thạch nơi họ làm việc.

Nhiều năm qua, cô thường đi bộ đến mỏ từ sáng sớm và làm việc vận chuyển phiến đá cẩm thạch trên đầu cho đến tối muộn. Mya Lay nhận được thù lao 3,5 USD/ngày.

"Nếu tôi có thể, tôi sẽ rời làng và tìm việc làm trong thành phố," cô nói mình muốn con gái có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Một công nhân tạo dáng chụp ảnh.

Một số người sợ những đám bụi che phủ ngôi làng có thể khiến họ bị bệnh. Việc hít phải bụi cẩm thạch được cho có liên quan đến căn bệnh bụi silic, một bệnh phổi nghiêm trọng có thể gây tử vong.

Rất ít công nhân đeo khẩu trang hoặc quần áo bảo hộ khác để làm việc, một vài người điều trị ho khan, mặc dù họ nói rằng ho cũng có thể là kết quả của việc hút thuốc.

Thợ chạm khắc đá cẩm thạch làm việc tại xưởng đá của Kyi Khaing.

Ông Kyi Khaing, chủ một xưởng đá cho biết "hầu hết cư dân ở đây quá nghèo và không có điều kiện để lo lắng cho sức khỏe của họ." Ông nói "Tôi nghĩ rằng bụi đá cẩm thạch không an toàn, nhưng hầu hết mọi người ở đây chỉ tập trung vào sự sống hơn là chăm sóc sức khỏe của họ".

Một lo lắng khác là ảnh hưởng từ dịch COVID-19. Việc đóng cửa biên giới giữa Trung Quốc và Myanmar khiến việc xuất khẩu tượng không được như thường lệ. Ông Kyi Khaing nói: “Tôi không thể vận chuyển các bức tượng đến bất kỳ đâu. Người mua không còn đến đây nữa”.

Một thợ chạm khắc đá cẩm thạch thực hiện các phép đo của một mảnh đá cẩm thạch khi anh ta chạm khắc một bức tượng Phật giáo, (ảnh trái) và các bức tượng bằng đá cẩm thạch được bày bán trong một cửa hàng (ảnh phải).

Myanmar đã báo cáo có 299 trường hợp nhiễm COVID-19 và sáu trường hợp tử vong, nhưng thương mại với Trung Quốc, nơi mua hầu hết các bức tượng của Sagyin, đã bị đình trệ.

Việc đóng cửa biên giới giữa hai nước có nghĩa là Kyi Khaing đã không thể xuất khẩu sản phẩm của mình. "Các sản phẩm đã hoàn thành chỉ để yên", ông nói. "Tôi chưa thể giao hàng cho họ ở bất cứ đâu. Người mua cũng dừng lại."

Mọi người đi ngang qua một bức tượng bằng đá cẩm thạch chưa hoàn thành.

Nhưng có một điều Kyi Khaing quả quyết: “Tôi tin rằng ngay cả đến khi mình chết đi thì vẫn còn đá cẩm thạch ở đây. Bất cứ nơi đâu bạn đào sẽ có đá cẩm thạch”.

Cẩm thạch tại một công xưởng.

Một người thợ tạo tác cẩm thạch tại xưởng.

Phụ nữ làm công việc đánh bóng tượng Phật.