Đại chiến trăm năm không hồi kết

Trong tháng 6, Giám đốc điều hành Ford - Jim Farley đã trình bày với các thành viên Quốc hội về kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất pin trị giá 3,5 tỷ USD của công ty. Bằng cách sử dụng công nghệ pin của Trung Quốc tại nhà máy Michigan là một phương pháp thông minh để Mỹ bắt kịp Trung Quốc trong lĩnh vực xe điện. 

Sau đó cùng ngày, tại trụ sở chính của General Motors, giám đốc điều hành Mary Barra đã gửi một thông điệp khác tới các nhà lập pháp rằng kế hoạch của Ford có thể là điềm báo về sự thống trị của Trung Quốc đối với ngành sản xuất ô tô của Mỹ. 

Cặp đôi đối thủ này đang vận động hành lang về các điều khoản tín dụng thuế trị giá 7.500 USD cho người tiêu dùng mua xe điện mới. Bắt đầu từ năm tới, người mua không thể sử dụng khoản tín dụng cho ô tô có chứa linh kiện pin từ bất kỳ nguồn nào mà Mỹ coi là "thực thể nước ngoài đáng lo ngại". 

Tổng thống Biden dự kiến sẽ quyết định mức độ thực thi yêu cầu đó một cách nghiêm ngặt vào mùa thu này. Nếu các quy định quá khắt khe, rất ít xe điện sẽ đủ điều kiện nhận tín dụng thuế. 

Ford, với kế hoạch cấp phép cho công nghệ Trung Quốc để sản xuất pin làm từ sắt giá rẻ đã tìm cách giải thích linh hoạt hơn về quy tắc "thực thể nước ngoài". 

Nếu pin theo kế hoạch của hãng không đủ điều kiện nhận trợ cấp cho người mua ô tô, các giám đốc điều hành của Ford đã cho biết họ có thể thu hẹp quy mô đầu tư. Vào thứ Hai, công ty đã tạm dừng việc xây dựng nhà máy pin mới.

"Sẽ là vô lý nếu phân loại Ford hoặc công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của nó là một "thực thể nước ngoài". Chúng tôi toàn tâm toàn ý với nước Mỹ", Chris Smith, Giám đốc phụ trách quan hệ chính phủ của Ford cho biết.

GM không có kế hoạch đầu tư với các công ty pin Trung Quốc. Có thể thấy Ford sẽ đạt được lợi thế quan trọng về công nghệ và chi phí trong cuộc đua xe điện nếu họ đạt được thỏa thuận cuối cùng. GM đã kêu gọi xây dựng một quy tắc nghiêm ngặt về các "thực thể nước ngoài" để ngăn chặn cấp phép cho những thỏa thuận như vậy.

Người phát ngôn của GM cho biết: "Đây không phải là vấn đề giữa GM và Ford. GM muốn sự rõ ràng và các quy tắc tuân theo mục đích của Đạo luật Giảm lạm phát IRA". 

Robbie Orvis, giám đốc cấp cao của Đổi mới Năng lượng, một tổ chức tư vấn về các vấn đề khí hậu, cho biết tín dụng thuế và quy định của Đạo luật giảm lạm phát do Biden ủng hộ, trong đó bao gồm các khoản giảm thuế lớn cho việc chế tạo pin, sẽ định hình số lượng ô tô điện được bán ở Mỹ trong 10 năm tới.

Sự đặt cược lớn của Ford

Các nhà sản xuất ô tô lớn nhất của Mỹ coi xe điện là tương lai của ngành. Công nhân United Auto đang đòi hỏi mức lương và phúc lợi cao, trong khi Ford, GM vàStellantis cho biết họ cần giảm chi phí lao động để đầu tư vào sản xuất xe điện.

Chi phí ngày càng tăng cao vẫn là rào cản đáng kể đối với doanh số bán xe điện với người dân Mỹ. Theo dữ liệu của Kelley Blue Book, giá trung bình của một chiếc xe điện mới là 53.469 USD trong tháng 7, cao hơn mức trung bình 48.334 USD của ô tô chạy bằng xăng. 

Vì vậy, các nhà sản xuất ô tô coi khoản tín dụng thuế EV trị giá 7.500 USD là rất quan trọng để thu hút nhiều người tiêu dùng quan tâm đến giá cả hơn khi chuyển đổi.

Một số nhà sản xuất ô tô đang tạm dừng đầu tư vào chuỗi cung ứng xe điện của họ cho đến khi thấy những vật liệu hoặc công nghệ nào của Trung Quốc được phép theo các quy tắc cuối cùng về tín dụng thuế. 

Ford và CATL đã lên một kế hoạch để tối đa hóa lợi ích về thuế của đạo luật này trong khi hy vọng tránh được sự phản đối chính trị. Ford sẽ sở hữu và vận hành nhà máy như một công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn, đồng thời cấp phép công nghệ từ CATL, điều này sẽ giúp lắp đặt thiết bị nhà máy tại nhà máy và có nhân viên thường trực tại chỗ.

Cách thiết lập đó cho phép Ford thu được tất cả các lợi ích về thuế của IRA mà không phải chia sẻ với đối tác liên doanh. Và vì CATL không có cổ phần trong nhà máy, nên các công ty tránh được sự xem xét an ninh quốc gia của chính phủ Mỹ.

Ghế nóng

Nhưng việc cấp phép cho công nghệ Trung Quốc đã gây ra phản ứng chính trị khắp nước Mỹ. Một số ủy ban Hạ viện đã mở cuộc điều tra hoặc tổ chức các phiên điều trần về thỏa thuận này.

Đại biểu John Moolenaar ở bang Michigan cho biết: "Chúng ta sử dụng USD của người nộp thuế để tài trợ cho sự đổi mới nhằm để nước Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực này, chứ không phải bị tụt lại phía sau trong nhiều thập kỷ và trợ cấp cho kinh tế Trung Quốc". 

Ford đã bảo vệ kế hoạch này bằng cách chỉ ra việc làm và công nghệ tiên tiến mà hãng sẽ mang đến cho nước Mỹ.  

Các giám đốc điều hành GM đã cảnh báo rằng họ cảm thấy áp lực khi phải đạt được các thỏa thuận của riêng mình với các công ty Trung Quốc, làm suy yếu mục tiêu của Washington trong việc tách ngành công nghiệp ô tô ra khỏi Trung Quốc.

Trong chuyến đi tới Washington vào tháng 7, Jim Farley đã cố gắng kiềm chế sự phẫn nộ khi phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi từ các đảng viên Đảng Cộng hòa Michigan. Các nhà lập pháp muốn biết có bao nhiêu nhân viên CATL sẽ làm việc trong nhà máy và liệu nhân viên của Ford sẽ học hỏi được gì từ công nghệ của CATL hay không.

Câu trả lời của Farley không làm hài lòng những người tham dự của Đảng Cộng hòa. 

Câu hỏi hóc búa của Biden

Một số quan chức chính quyền Biden lo ngại rằng việc cho phép chia sẻ tài sản trí tuệ, như Ford đang lên kế hoạch, sẽ mở ra cửa sau cho các công ty Trung Quốc thống trị ngành công nghiệp pin của Mỹ, ngành mà họ coi là rủi ro tiềm ẩn đối với an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, một số quan chức cho rằng việc cấm các nhà sản xuất ô tô đủ điều kiện nhận tín dụng thuế có quan hệ với Trung Quốc có thể gây phản tác dụng, khiến các nhà sản xuất từ bỏ việc cố gắng tuân thủ hoàn toàn các quy tắc của đạo luật. 

Một lập luận mà các giám đốc điều hành của Ford đã đưa ra trong các cuộc gặp với các quan chức Nhà Trắng là Mỹ cố gắng học hỏi bí quyết từ các công ty Trung Quốc, nếu muốn thoát khỏi sự phụ thuộc quá mức vào đại lục. 

Một số đảng viên Đảng Dân chủ Michigan đã thúc đẩy chính quyền hỗ trợ các kế hoạch của Ford và bảo vệ khoảng 2.500 việc làm mà Ford cho biết họ sẽ mang lại cho bang này. 

UAW đã chỉ trích quyết định của Ford trong tuần này về việc tạm dừng việc xây dựng nhà máy.

GM là một trong những nhà sản xuất ô tô đầu tiên tuyên bố đầu tư hàng tỷ USD vào xe điện thế hệ mới và đặt mục tiêu ngừng bán xe động cơ đốt trong vào năm 2035.

Nhưng Ford là hãng dễ dàng bán chạy hơn GM về xe điện, trong khi GM ưu tiên các mẫu xe sang với công nghệ pin mới như Hummers trị giá hơn 100.000 USD, hay Bolt EV với công nghệ pin cũ hơn.

GM đầu năm nay đã đầu tư 650 triệu USD vào Lithium Americas và hướng tới mở một mỏ khai thác ở Nevada. Vượt qua Ganfeng, một công ty Trung Quốc vẫn sở hữu 9,4% cổ phần công ty, GM trở thành cổ đông lớn nhất của Lithium America. Tập đoàn cho biết họ có kế hoạch đầu tư thêm lithium vào châu Mỹ. 

(Nguồn: WSJ)