Ít ai thực sự biết rằng ngày Quốc tế Thiếu nhi ra đời bắt nguồn từ 2 tội ác mà phát xít Đức đã gây ra đối với các em nhỏ diễn ra vào tháng 6 (cách nhau 2 năm) trong chiến tranh thế giới thứ 2.
Sự kiện thứ nhất diễn ra vào rạng sáng ngày 1/6/1942, khi đó phát xít Đức đã vây một ngôi làng ở Tiệp Khắc cũ (nay thuộc Cộng hòa Séc) và bắt đi 173 người đàn ông, 196 người phụ nữ và trẻ em.
Sau đó, bọn chúng đã tàn sát 66 người và đưa 104 em thiếu nhi vào trại tập trung. 88 em bị chết trong các phòng hơi độc, 9 em khác bị đưa đi làm nô lệ.
Hai năm sau, ngày 10/6/1944, phát xít Đức lại bao vây thị trấn Ô-ra-đua (Pháp), chúng dồn 400 người vào nhà thờ, trong đó có nhiều phụ nữ và hơn 100 trẻ em, phóng hỏa đốt cháy một cách thảm thương.
Căm phẫn trước tội ác dã man đó, nhân loại tiến bộ trên toàn thế giới đã kịch liệt lên án và đấu tranh để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít. Sau khi phát xít Đức bị đánh bại, Tiệp Khắc cho xây dựng lại làng Lidice và đài tưởng niệm ở đây.
Tháng 12/1949, Liên hiệp Hội phụ nữ Á Phi họp ở Bắc Kinh (Trung Quốc) đã đề nghị và được Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ thế giới nhất trí chọn 1/6 làm Ngày Quốc tế Thiếu nhi, nhằm nhắc nhở nhân dân toàn thế giới nhớ đến vụ thảm sát Lidice và Oradour, có hành động để bảo vệ và chăm sóc trẻ em. Kể từ năm 1950, ngày 1/6 trở thành ngày của thiếu nhi.
Tháng 4/1952 tại Thủ đô nước Áo, cuộc họp quốc tế bảo vệ thiếu nhi diễn ra. Hội nghị này yêu cầu chính phủ các nước đặt ra các quy định pháp luật nhằm đảm bảo hạnh phúc cho các bà mẹ và trẻ em, cấm dùng các phát minh khoa học vào mục đích chiến tranh.
Từ đó đến nay, các tổ chức phụ nữ, thanh niên nhiều nước đã lấy ngày 1/6 làm ngày biểu dương lực lượng đấu tranh chống các thế lực gây chiến tranh để bảo vệ hạnh phúc cho các bà mẹ và trẻ em trên thế giới.
Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á và nước thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước về quyền trẻ em - ăn kiện pháp lý quốc tế đầu tiên đề cập toàn diện đến các quyền trẻ em dựa trên nguyên tắc trẻ em có quyền được chăm sóc, bảo vệ và giúp đỡ đặc biệt.
Trên thế giới, nhiều quốc gia tổ chức ngày trẻ em vào những ngày khác nhau thay vì 1/6.
Ngày Trẻ em ở Australia là ngày thứ Tư tuần cuối cùng của tháng 10. Ở Brazil là ngày 12/10, ngày hội cho thiếu nhi rơi vào ngày Đức Mẹ Aparecida, ngày nghỉ toàn quốc tại Brazil. Mỹ không có ngày thiếu nhi riêng mà gộp chung vào Ngày của Mẹ, Ngày của Cha.
Ở Nhật, Ngày Quốc tế Thiếu nhi là ngày nghỉ toàn quốc, hay còn gọi là “Kodomo no Hi” được tổ chức vào ngày 5/5.
Ngày trẻ em ở Ấn Độ là ngày 14/11, mừng sinh nhật nhà lãnh đạo Jawaharlal Nehru (thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ).
30/4 là ngày trẻ em của Mexico. Vào dịp này, hàng loạt sự kiện cho trẻ em được tổ chức như họa mặt, thi kể chuyện, hoạt động nghệ thuật…Các trường học tổ chức tiệc lớn với nhiều đồ ăn ngon và trò chơi vui nhộn. Vào ngày này, trẻ em thường làm đồ uống chocolate nóng bằng molinillo - loại máy đánh trứng bằng gỗ truyền thống của Mexico.
Ở Thái Lan, ngày trẻ em được tổ chức nhằm giúp các bạn nhỏ nhận thức được tầm quan trọng và trách nhiệm của bản thân đối với xã hội. Ngày này rơi vào thứ Bảy của tuần thứ hai của tháng 1.
