Chiều 25/1, tỉnh Đồng Tháp đã đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề thủ công truyền thống “Nghề làm nem Lai Vung”. Việc này sẽ tạo cơ hội bảo tồn, phát triển và nâng tầm thương hiệu cho nghề làm đặc sản này.

Nghề làm nem ở Lai Vung ra đời khoảng năm 1960. Người đầu tiên nghĩ và làm ra món nem Lai Vung là bà Tư Mặn ở ấp Tân Khánh, xã Tân Thành, quận Đức Thành, tỉnh Sa Đéc (nay thuộc huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp).

Ban đầu, bà Tư chỉ làm nem trong các bữa ăn gia đình và các buổi tiệc tại địa phương. Bà con thấy ngon liền học nghề rồi đem ra chợ bán. Không ngờ tiếng lành đồn xa "món ăn chơi" lại phát triển và nổi tiếng như ngày nay.

Cách làm nem Lai Vung nhìn thì đơn giản nhưng đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ của người thợ mới cho ra đúng vị. Và đối với mỗi gia đình sẽ có cách chế biến nem theo bí quyết riêng.

Các nguyên vật liệu để chế biến món nem Lai Vung đều là những nguyên liệu quen thuộc, sẵn có tại địa phương gồm thịt lợn, da lợn, lá vông, lá chuối, dây chuối và một số gia vị phổ biến trong chế biến thức ăn hằng ngày.

Điểm khác biệt của nem Lai Vung so với các loại nem khác trên thị trường đó là được gói bằng lá vông hoặc lá chùm ruột bên trong chứ không phải bằng lá ổi như một số tỉnh thành khác. Lá chùm ruột giúp nem lên men nhanh, có vị chua đặc trưng, làm cho hương vị chiếc nem hài hoà hơn.

Tồn tại và phát triển hơn 60 năm qua, nghề làm nem Lai Vung Dù đối mặt với không ít những khó khăn, nhưng hiện vẫn đứng vững, từng bước phát triển.

Từ lúc đầu chỉ có một vài hộ làm nem, đến nay, toàn huyện Lai Vung có hơn 20 cơ sở sản xuất nem, với nhiều thương hiệu nổi tiếng như Giáo Thơ, Út Thẳng, Hoàng Khánh, Thanh Xuân, Thanh Sơn, Cô Hiệp… thu hút hơn 300 lao động tham gia. Tổng sản lượng nem sản xuất ra hàng trăm nghìn chiếc mỗi ngày, ước đạt doanh thu trên 60 tỷ đồng/năm.

Năm 2012, nem Lai Vung được Sách Kỷ lục Việt Nam ghi nhận nằm trong top 10 đặc sản nem, chả nổi tiếng Việt Nam. Năm 2013, nem Lai Vung nằm trong top 50 đặc sản quà tặng Việt Nam lần thứ nhất do Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công bố. 

Một số cơ sở sản xuất nem Lai Vung đã được cấp Giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao có mặt trong top những mặt hàng quà tặng đặc sản địa phương.

Hiện nay, thị trường tiêu thụ nem Lai Vung rộng khắp các tỉnh miền Tây, trong các siêu thị lớn , sức tiêu thụ mạnh nhất là ở Hà Nội và TP HCM.

Nem Lai Vung đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa và được Cục Sở hữu Công nghiệp cấp giấy chứng nhận có giá trị 10 năm cho một số cơ sở sản xuất.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn, việc công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề thủ công truyền thống làm nem Lai Vung sẽ góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống làng nghề, thúc đẩy trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản trong nhân dân.