Khi nói đến nước hoa, hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến những nhãn hiệu nổi tiếng của Pháp như Chanel N°5, Miss Dior, Yves Saint Lauren's Opium và Guerlain's Shalimar. Tuy nhiên, có lẽ ít người biết rằng một thành phần thiết yếu trong nhiều thương hiệu mang tính biểu tượng này có thể đến từ một ngôi làng nhỏ ở Ai Cập.

Shubra Beloula El-Sakhaweya, nằm cách Cairo khoảng 97km về phía bắc và được gọi đơn giản là Shubra Beloula, chịu trách nhiệm sản xuất hơn một nửa sản lượng hoa nhài của thế giới. Những bông hoa này mang lại mùi hương hoa nữ tính cổ điển được tìm thấy trong nhiều loại nước hoa, khiến hoa nhài trở thành nốt hương chính trong ngành nước hoa. 

Hussein A Fakhry, chủ sở hữu nhà máy chiết xuất hoa nhài hàng đầu ở Ai Cập và người đứng đầu bộ phận sản xuất cho biết: "Chúng tôi đã đạt tới 2.500 tấn hoa được chế biến mỗi năm hoặc mỗi mùa. Và con số này chiếm khoảng 60% sản lượng thế giới". 

Hầu hết đất đai của Shubra Beloula, khoảng 257 mẫu Anh đều được trồng hoa nhài. Một số trang trại trồng loại cây thơm khác là cam đắng. Những cánh đồng hoa nhài được chia thành từng hàng, khi hoa nở về đêm, chúng tỏa ra mùi hương đầy quyến rũ. Dân làng rất thích nói chuyện với du khách về những bông hoa xinh đẹp xung quanh của thị trấn và thậm chí có thể mời họ giúp hái hoa.

Đối với người dân làng, hoa nhài không chỉ là loài hoa có mùi thơm dễ chịu mà còn là nguồn sinh kế chính của họ. "Mọi người trong làng này từ người lớn tuổi nhất đến người trẻ đều hái hoa nhài. Những đứa trẻ bảy tuổi đều thức dậy trước lúc bình minh, hái hoa trong vài giờ rồi đến trường. Tôi đã làm như vậy từ khi mới lên chín tuổi", người hái hoa nhài Mohamed Faraj cho biết. 

Thu hoạch hoa nhài là một quá trình độc đáo và hấp dẫn. Mỗi ngày trước khi mặt trời lặn, những cánh đồng hoa nhài trông như vẫn rất bình thường với chỉ vài bông hoa nở đây đó. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau, những nụ hoa trưởng thành đã hé nở hoàn toàn, hương thơm lan tỏa khắp cánh đồng mời gọi dân làng đi vào bóng tối để hái chúng.

Mọi người bắt đầu hái vào lúc 03:00 đến khoảng 09:00 sáng, vì sau khi mặt trời mọc, những bông hoa không được hái sẽ mất đi chất lượng và không thể sử dụng được.

Fakhry giải thích: "Loài hoa này là nữ hoàng của bóng đêm. Về cơ bản, nó đã thích nghi về mặt sinh học để được thụ phấn bởi các côn trùng hoạt động về đêm như bướm đêm thay vì ong và chim, về cơ bản hoạt động vào ban ngày. Những bông hoa nở vào ban đêm và tỏa hương thơm ngào ngạt nhất. Vì vậy, bạn nên hái nó vào thời điểm đó". 

Hoa nhài phải được hái cẩn thận từng bông một để giữ được tinh dầu. Faraj tiếp tục: "Khi thu hái, chúng tôi cần cân bằng giữa việc thu hái nhanh, đồng thời không ấn mạnh vào hoa để hoa không bị hao hụt dầu. Điều tốt nhất nên làm là thu thập những nụ trưởng thành màu trắng, dù sao thì chúng vẫn sẽ nở hoa sau khi được hái trong vòng vài giờ. Nên để những nụ non nhỏ màu hồng trong một hoặc hai ngày nữa". 

Việc hái hoa từ những bụi hoa nhài cao hàng mét rất tốn công sức. Trong nhiều cuộc phỏng vấn trên truyền hình, những người hái hoa đã bày tỏ sự thất vọng về mức lương của họ. Việc hái hoa nhài không mang lại lợi ích về mặt tài chính cho những thanh niên và họ tìm kiếm những công việc khác được trả lương cao hơn. Họ phải hái hoa nhài cả đêm và sau đó bán cho những người thương lái chỉ với giá 1,44USD/kg hoa. Một người hái trung bình 3kg hoa chỉ kiếm được 4,31USD/ngày.

Nông dân Ai Cập từ lâu luôn phàn nàn rằng đối thủ Ấn Độ, nơi có chi phí sản xuất thấp hơn, đã khiến giá hoa nhài giảm xuống. Nhưng tác động kinh tế của Covid-19 còn gây nhiều khó khăn hơn cho nông dân Ai Cập khi nhu cầu hương liệu giảm mạnh.

Thu hoạch hoa nhài là công việc rất vất vả. "Hãy thử đứng dưới nắng vài phút, bạn sẽ hiểu công việc này khó khăn như thế nào", Waafa, 60 tuổi, người từ chối thu hoạch hoa năm nay vì giá quá thấp nói.

Tuy nhiên, một lý do khác có thể là sự phức tạp của việc chiết xuất tinh chất hoa nhài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nước hoa. Đầu tiên, những cánh hoa mỏng manh được nén và nghiền, sau đó trộn với hexane, một dẫn xuất dầu mỏ dễ bay hơi không màu và không mùi. Sau đó, tinh chất hoa nhài được tách ra khỏi sáp bằng rượu etylic. Từ hỗn hợp này, các loại tinh dầu quý được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất.

Trong quá trình này, trọng lượng của hoa nhài giảm đi đáng kể. Fakhry cho biết: "Để hái một kg hoa, người hái cần thu thập từ 4.000 đến 6.000 bông hoa riêng lẻ. Phải cần đến một tấn hoa  (khoảng 6 triệu bông hoa) để sản xuất khoảng 2,6 hoặc 2,7kg chiết xuất tinh dầu, và sau các quá trình chế biến mới cho ra được 1kg tinh dầu nguyên chất. 

Khi hoạt động thu hoạch hoa nhài ở Shubra Beloula bắt đầu được cả nước chú ý hơn, khách du lịch bắt đầu kéo đến thăm ngôi làng, mở ra cánh cửa mới cho những nguồn thu nhập tiềm năng khác cho dân làng.

Cairene Aymanullah Ashraf, người sáng lập Soul Travel, cho biết: "Tôi đã đến thăm Shubra Beloula từ năm 2018. Sau đó, tôi bắt đầu tổ chức những chuyến đi nhỏ cho những đứa trẻ và đưa chúng vào chương trình giáo dục linh hoạt. Đến năm 2020, các chuyến du lịch nội địa dần được diễn ra thường xuyên hơn". 

Nhiều người nông dân hái hoa rất thích sự có mặt của khách du lịch. "Chúng tôi cảm thấy vui khi mọi người ghé thăm, họ chụp ảnh cùng chúng tôi và chúng tôi cảm thấy rằng công việc của chúng tôi được đánh giá cao", Faraj nói.

Ashraf nói rằng liệu pháp tự nhiên, đặc biệt là kết nối với thực vật, giúp cô tăng cường sức khỏe và hoa nhài đặc biệt tốt cho điều đó. 

Tinh dầu hoa nhài nguyên chất khác với tinh dầu nền ở chỗ nó được sản xuất bằng cách chưng cất hoặc ép lạnh thay vì chiết xuất bằng dung môi. Chúng được sử dụng rộng rãi trong liệu pháp mùi hương để giúp nâng cao tâm trạng. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Sức khỏe cho thấy thường xuye6h hít tinh dầu hoa nhài làm tăng các sóng não liên quan đến những cảm xúc tích cực như cảm thấy khỏe khoắn, năng động, tươi mới và lãng mạn. 

Nó cũng được cho là làm giảm cảm giác tiêu cực, đặc biệt là buồn ngủ. "Hít hoa nhài hoặc sử dụng nó trong liệu pháp xoa bóp bằng dầu thơm giúp cải thiện tâm trạng, làm tăng cảm giác tích cực cũng như mức năng lượng của bản thân", Nour Walid, giám đốc tiếp thị tại Areej Aromatherapy giải thích.

Đầu những năm 2000, nhà máy của Fakhry đã phát triển phương pháp sử dụng dung môi hữu cơ không chứa xăng dầu để phục vụ cho lĩnh vực hương liệu. Vào năm 2019, nhà máy đã tìm ra cách chiết xuất tinh dầu từ hoa nhài, một kỳ tích mà nhiều sách trong ngành cho rằng không thể làm được.

Fakhry cho biết: "Chúng tôi đã tìm ra cách sản xuất tinh dầu bằng phương pháp chưng cất hơi nước và đó là lần đầu tiên ra mắt thế giới. Bạn có thể tưởng tượng rằng là một công ty nhỏ bé của Ai Cập có thể làm được điều đó, và chúng tôi cảm thấy rất tự hào". 

Việc phát triển kỹ thuật mới này đã làm tăng sự quan tâm của ngành hương liệu đối với hoa nhài Ai Cập vì phương pháp này không sử dụng bất kỳ dẫn xuất dầu mỏ nào. 

Cho dù hoa nhài từ Shubra Beloula được sử dụng trong nước hoa hay liệu pháp mùi hương, nó đều chạm đến sản phẩm và con người từ khắp nơi trên thế giới, đồng thời tiếp tục mang lại sinh kế cho hàng nghìn người dân trong làng.

(Nguồn: BBC)