Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) vừa tổ chức Hội nghị thúc đẩy thương mại, phát triển sản xuất nông sản trước tác động dịch bệnh do virus corona chủng mới (nCoV).

Trước diễn biến phức tạp của dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra tác động đến nhiều nước trên thế giới, hiện đã lây lan sang 27 quốc gia, ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam với các thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định, dịch bệnh virus corona diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới tất cả các ngành kinh tế, nhưng nông nghiệp là ngành bị tổn thương lớn nhất.

Đó là do Trung Quốc là thị trường lớn của nông sản Việt Nam, chiếm tỉ trọng 26,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, nhiều nhóm nông sản như dưa hấu, thanh long có tỷ trọng xuất khẩu sang Trung Quốc rất lớn, lên đến 80%...

Bên cạnh đó, tất cả những thương thảo về thương mại nông sản vừa qua với Trung Quốc về các mặt hàng như sầu riêng, yến, khoai lang… sẽ bị tạm dừng lại.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam báo cáo - Ảnh: Văn Duẩn

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch viêm phổi cấp trong những ngày gần đây và những động thái của Chính phủ Trung Quốc trong việc hạn chế giao dịch hàng hóa để tránh tình trạng tập trung đông người đã tạo điều kiện cho dịch bệnh có cơ sở lây lan trên diện rộng. Dự báo, dịch viêm phổi cấp do virus corona sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước.

Đối với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp cao điểm Tết Nguyên đán và lễ sau Tết.

Qua rà soát, từ nay đến hết rằm tháng Giêng âm lịch, tại tỉnh Long An lượng thu hoạch thanh long khoảng 21.600 tấn. Từ ngày 8/2 đến 28/2/2020 thu hoạch khoảng 54.000 tấn. Đầu tháng 3, Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn...

Hầu hết các sản phẩm trái cây nêu trên là xuất khẩu tươi, chưa qua chế biến. Tuy các địa phương đã hướng dẫn, chủ động trong điều chỉnh kế hoạch sản xuất nhưng tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ sẽ diễn ra do việc hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam, lịch nghỉ Tết Nguyên Đán của Trung Quốc kéo dài và các biện pháp đảm bảo trong phòng chống dịch viêm phổi cấp được triển khai từ cả hai phía. Đến tối ngày 2/2/2020, theo cập nhật có khoảng 175 xe thanh long loại 20 tấn/xe tại Lạng Sơn.

Đối với các sản phẩm từ chăn nuôi được xuất khẩu sang Trung Quốc, đặc biệt là sản phẩm sữa Việt Nam mới được phép xuất khẩu chính ngạch từ tháng 10/2019. Việc xuất khẩu sẽ gặp khó khăn khi thông thương nội địa và quốc tế của Trung Quốc bị đình trệ do tác động của dịch bệnh do virus corona.

Đối với xuất khẩu thủy sản, trong quý 1/2020, do Trung Quốc đã thông báo tạm dừng khiến cho việc xuất khẩu thủy sản gặp khó khăn về thời điểm giao hàng.

Nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động trở lại từ Chính phủ Trung Quốc.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, giao thông hạn chế sẽ cản trở hoạt động giao dịch, trao đổi, làm việc giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý hai bên trong lĩnh vực thương mại nông sản.

Việc tạm dừng đường bay, khó khăn trong giao thông giữa hai nước sẽ gây ảnh hưởng lớn đối với hoạt động giao dịch, làm việc trao đổi của doanh nghiệp hai nước, đặc biệt đối với các hoạt động vận chuyển hàng hóa nông sản bằng đường hàng không, đường thủy, đường bộ.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, nếu dịch viêm phổi cấp do virus corona không được kiểm soát hiệu quả, lây lan trên diện rộng thì không loại trừ Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục phải áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn lây lan dịch bệnh. Điều này dẫn tới tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc sẽ chịu tác động rất lớn.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường: Bộ NN&PTNT sẽ nghiên cứu, tư vấn để điều chỉnh một số cây trồng cho phù hợp với nhu cầu tiêu thụ, tránh xảy ra việc sản xuất ồ ạt, dư thừa so với nhu cầu thị trường.

Vì vậy, Bộ NN-PTNT tổ chức hội nghị, xin ý kiến của các bộ ngành, doanh nghiệp, hiệp hội để xác định đúng, chính xác tác động trực tiếp của dịch bệnh này, trước hết là thị trường Trung Quốc với nông sản Việt Nam, từ đó đề ra giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để doanh nghiệp, nông dân vượt qua.

"Chúng tôi mời lãnh đạo địa phương, bộ ngành tham gia với tinh thần khẩn trương, xây dựng các kịch bản để tìm giải pháp, chung tay vượt qua khó khăn. Chúng ta cùng tìm cách biến thách thức thành cơ hội...”- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói và khẳng định, dịch bệnh virus corona chính là áp lực để ngành nông nghiệp phải thay đổi, tái cơ cấu sâu. Giờ đây, sản xuất nông nghiệp phải là ngành sản xuất có trách nhiệm, xây dựng chuỗi liên kết chế biến nông sản sâu, tập trung vào khâu dự trữ, chế biến; chú ý đến thị trường trong nước với 97 triệu dân.

Bộ trưởng yêu cầu các Sở NN&PTNT các tỉnh rà soát lại các nông sản trên địa bàn, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể trồng loại nông sản cho phù hợp. Chẳng hạn, những nơi trồng dưa hấu, nếu chưa xuống giống cần chuyển sang trồng loại cây khác như cây đậu tương- Bộ trưởng gợi ý và cho biết, thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ nghiên cứu, tư vấn để điều chỉnh một số cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với nhu cầu tiêu thụ, cũng như lợi thế của từng địa phương, để tránh xảy ra việc sản xuất ồ ạt, dư thừa so với nhu cầu thị trường.

Ngoài ra, các đơn vị của Bộ triển phải thực hiện nghiêm túc công văn của Ban Bí thư Trung ương Đảng; Các chỉ thị; công điện của Thủ tướng Chính phủ về việc phòng, chống dịch viêm phổi cấp. Cục Bảo vệ thực vật, Cục Thú y phối hợp các lực lượng chức năng tại biên giới tăng cường công tác kiểm dịch động thực vật, phòng chống H5N1, cấm nhập khẩu động vật hoang dã vào Việt Nam.

Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản và các cục chuyên ngành thường xuyên trao đổi thông tin với Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc để liên hệ với Tổng cục Hải quan Trung Quốc thu xếp các chuyến công tác của chuyên gia Trung Quốc sang Việt Nam trong Quý I, Quý II-2020 để tháo gỡ khó khăn; Tiếp tục phối hợp với cơ quan Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc triển khai các Đoàn công tác xúc tiến, phát triển thị trường tại các địa phương trọng điểm của Trung Quốc tại thời điểm phù hợp nhất ngay sau khi phía Trung Quốc kiểm soát dịch viêm phổi cấp và công bố mở cửa lại bình thường. Tổ chức các diễn đàn xúc tiến thương mại trong nước kết nối thu mua nông sản giữa các địa phương, doanh nghiệp và bà con nông dân.

Phương án bùng phát dịch kéo dài nhiều tháng: Phối hợp các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, các đơn vị ngành công thương các địa phương đẩy mạnh tổ chức xúc tiến thương mại, đưa hàng hóa nông sản vào tiêu thụ trong các hệ thống, chuỗi siêu thị lớn; ưu tiên thị trường nội địa; khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh nâng cao chất lượng bảo quản, chế biến nông sản. Tập trung chỉ đạo phối hợp với các địa phương, nghiên cứu điều chỉnh một số đối tượng cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với nhu cầu của thị trường tiêu thụ và lợi thế so sánh của từng địa phương.