Ông chủ Tập đoàn Evergrande: Từ trẻ mồ côi đến tỷ phú gánh nợ 300 tỷ USD

Cuộc khủng hoảng nợ của Evergrande khiến thị trường tài chính thế giới chao đảo gắn liền với tên tuổi của một trong những tỷ phú hàng đầu châu Á.

Cuộc khủng hoảng nợ của Evergrande khiến thị trường tài chính thế giới chao đảo gắn liền với tên tuổi của một trong những tỷ phú hàng đầu châu Á.


Evergrande là một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc. Tập đoàn Evergrande được thành lập bởi tỷ phú Hứa Gia Ấn (Hui Ka Yan) - người từng bước vượt nghèo để thành công, từ kỹ sư thép trở thành tỷ phú.

tit-01(2).png

Ông Hứa sinh ngày 9/10/1958 tại Thái Khang, tỉnh Hà Nam, (Trung Quốc), từng có một tuổi thơ cơ cực. Khi mới 1 tuổi, mẹ qua đời, ông trở thành trẻ mồ côi, bố tham gia chiến tranh nên ông phải ở cùng bà ngoại. Nhà nghèo, ông Hứa quyết định nghỉ học sau khi tốt nghiệp THPT đi làm nông phụ giúp bà. Trong thời gian đầu đi kiếm tiền, tỷ phú Hứa Gia Ấn làm nhiều công việc nặng nhọc. Năm 1975, sau khi tốt nghiệp cấp 3, ông nghỉ học về nhà, làm nông.

Thời gian sau, ông rời bỏ công việc ở nhà máy xi măng và được nhận vào Học viện Gang thép Vũ Hán, hiện nay được gọi là Đại học Khoa học và Công nghệ Vũ Hán vào năm 1970.

Năm 1977, Trung Quốc khôi phục chế độ thi đại học, chàng trai Hứa Gia Ấn hăm hở đi thi nhưng bị trượt vì bỏ bẵng bài vở suốt mấy năm không ngó ngàng đến.

Năm 1978, ông quay trở lại trường để ôn tập và thi đỗ vào Học viện Gang thép Vũ Hán, với thành tích đứng thứ 3.

Năm 1982, sau khi tốt nghiệp đại học, ông được phân về công tác tại Công ty gang thép Vũ Dương, Hà Nam làm trợ lý quản đốc phân xưởng. Ông đã bỏ công ngày đêm nghiên cứu dây chuyền sản xuất, tổng kết nhiều sáng kiến có giá trị…

Đến năm 1992, ông bỏ công việc đang làm để tới Thâm Quyến, miền đất hứa vào thời điểm đó. Ông lập ra Evergrande vào năm 1996, đặt trụ sở tại Quảng Châu.

Kể từ những năm 2000 các dự án nhà ở tại các thành phố ở Trung Quốc mọc lên như nấm sau mưa để đáp ứng nhu cầu tăng vọt vì quá trình đô thị hóa. Giá nhà cũng tăng rất mạnh. Tận dụng cơ hội, Evergrande như “diều gặp gió” phát triển vượt bậc..

Theo Financial Times, trong những thập kỷ tiếp theo, các dự án khu dân cư của Evergrande mọc lên khắp các thành phố của Trung Quốc.

Evergrande có chi nhánh, hiện diện tại 280 thành phố, với số lượng nhân viên lên tới 200.000 người. Tập đoàn đã hoàn thành 900 dự án xây nhà thương mại, hạ tầng bất động sản.

Evergrande thực hiện một loạt các khoản đầu tư bất động sản, qua đó đưa doanh nghiệp này đạt giá trị 722 triệu USD sau lần phát hành lần đầu tiên ra công chúng vào năm 2009. Năm 2017, tỷ phú Hứa Gia Ấn sở hữu 71% tập đoàn Evergrande, đưa khối tài sản ròng tăng vọt lên mức 45 tỷ USD.

Đến năm 2018, báo cáo của Brand Finance đã xếp hạng tập đoàn Evergrande là công ty bất động sản có giá trị nhất thế giới. Theo ước tính của Forbes, thời điểm đó tỷ phú Hứa Gia Ấn sở hữu 70% cổ phần của công ty, đưa ông trở thành người giàu thứ 53 trên thế giới và người giàu thứ 10 ở Trung Quốc.

Khi khối tài sản ngày càng lớn, tỷ phú Hứa Gia Ấn bắt đầu chuyển hướng đầu tư sang các lĩnh vực ngoài bất động sản. Ông đầu tư vào một hãng sản xuất ô tô điện và mua Câu lạc bộ bóng đá Quảng Châu, một trong những đội bóng thành công và có giá trị nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, hãng xe điện mà tỷ phú này đầu tư vẫn chưa cho ra đời chiếc xe nào.

Từ năm 2020, vấn đề lớn nhất mà Evergrande đang gặp phái là sức ép đến từ “núi nợ” lên đến 300 tỷ USD sau nhiều năm đi vay để có đủ vốn hỗ trợ tăng trưởng nhanh.

Trước đó, Evergrande cũng đã đẩy nhanh việc mua bán, sáp nhập, vì muốn tận dụng được đà tăng trưởng nóng của ngành bất động sản.

tit-03.png

Ngay từ khi bất động sản nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ về chính trị của Trung Quốc, ngành này đã sử dụng mô hình “ba cao một thấp” (nợ cao, đòn bẩy cao, doanh thu cao, chi phí thấp) rất rủi ro, kết quả là cầm cố thế chấp để phát triển nhanh chóng. Hứa Gia Ấn vay nợ từ các tỷ phú khác như Jeff Bezos hay Sheldon Adelson.

Trong nhiều năm, Evergrande đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển đi lên ở Trung Quốc. Theo New York’s Times, 3/4 tài sản tư nhân ở Trung Quốc có liên quan đến quyền sở hữu tài sản.

Evergrande hoạt động ở trung tâm của một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới, người sáng lập Hứa Gia Ấn nắm giữ khoảng 70% cổ phần của công ty, đã kiếm được rất nhiều tiền.

Evergrande thực hiện một loạt các khoản đầu tư bất động sản, qua đó đưa doanh nghiệp này đạt giá trị 722 triệu USD sau lần phát hành lần đầu tiên ra công chúng vào năm 2009. Năm 2017, tỷ phú Hứa Gia Ấn sở hữu 71% tập đoàn Evergrande, đưa khối tài sản ròng tăng vọt lên mức 45 tỷ USD.

Đến năm 2018, báo cáo của Brand Finance đã xếp hạng tập đoàn Evergrande là công ty bất động sản có giá trị nhất thế giới. Theo ước tính của Forbes, thời điểm đó tỷ phú Hứa Gia Ấn sở hữu 70% cổ phần của công ty, đưa ông trở thành người giàu thứ 53 trên thế giới và người giàu thứ 10 ở Trung Quốc.

Khi khối tài sản ngày càng lớn, tỷ phú Hứa Gia Ấn bắt đầu chuyển hướng đầu tư sang các lĩnh vực ngoài bất động sản. Ông đầu tư vào một hãng sản xuất ô tô điện và mua Câu lạc bộ bóng đá Quảng Châu, một trong những đội bóng thành công và có giá trị nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, Evergrande NEV giới thiệu 6 mẫu ôtô điện nhưng đến nay chưa bán bất kỳ một chiếc xe nào. Các lãnh đạo công ty liên tục thay đổi lịch ra mắt sản phẩm.

“Đây là một công ty kỳ lạ. Họ đổ rất nhiều tiền đầu tư nhưng chẳng sản xuất được gì. Họ lao vào một ngành công nghiệp khó nhằn mà bản thân họ không hề có kiến thức gì cả”, Bloomberg dẫn lời ông Bill Russo, CEO hãng tư vấn Automobility ở Thượng Hải, nhận định.

Giá trị thị trường của công ty ôtô của Evergrande đã tăng vọt lên tới 90 tỷ USD vào thời điểm đó dù vẫn chưa có một chiếc xe nào được đưa ra đại chúng.

Các chuyên gia cho rằng việc Evergrande vay nợ quá nhiều khi phát triển rồi đến lúc bị chính phủ siết chặt quản lý nợ nên mới tạo ra tình hình này. Riêng mảng xe điện đã khiến tập đoàn chịu lỗ 740 triệu USD.

Trước tình hình đó, Evergrande đã bán cổ phần hãng xe điện, một công ty bất động sản ở Hàng Châu và một ngân hàng. Sắp tới, công ty tính toán bán nốt mảng du lịch và nước giải khát.

Theo hãng tin Bloomberg, trước mắt, Evergrande phải đối mặt với cuộc kiểm tra tính thanh khoản quan trọng vào tuần này khi phải trả 83,5 triệu USD tiền lãi vào ngày 23/9 cho đồng ngoại tệ và 232 triệu tệ (36 triệu USD) cho đồng nội tệ. Sau đó là khoản thanh toán 669 triệu USD lãi vay vào cuối năm nay.

Đầu năm sau, khoảng tháng 3, tập đoàn sẽ phải thanh toán tiếp 2 tỷ USD trái phiếu đáo hạn và tiếp đó là 1,45 tỷ USD.

Trong bối cảnh đó, các tổ chức đánh giá tín nhiệm liên tục hạ điểm của Evergrande. Tổ chức đánh giá tín nhiệm S&P Global Ratings đã hạ xếp hạng tín dụng của Evergrande xuống mức rác “CC”, điều đó có nghĩa là trái phiếu công ty này có rủi ro cao, không thuộc loại đầu tư.

tit-04.png

Joseph Lau là ông chủ của Chinese Estates, vốn có mối quan hệ khăng khít với Hứa Gia Ấn khi tham gia với tư cách người mua hoặc người bán trong hầu hết các dự án của Evergrande. Lau cũng là người đăng ký mua 50 triệu cổ phiếu đầu tiên khi tập đoàn bất động sản của Hứa Gia Ấn IPO vào năm 2009.

Khi Lau bị kết án tội hối lộ năm 2014, Evergrande đã mua lại tòa tháp Mass Mutual Tower của Chinese Estates với mức giá cao hơn thị trường. Cùng năm đó, Evergrande tiếp tục mua một số văn phòng ở Thành Đô và khu phức hợp cư dân ở Tránh Khánh từ Chinese Estates.

Tuy nhiên, khi Evergrande đứng trước nguy cơ sụp đổ vì món nợ quá lớn, Lau và vợ đã bán đi 138 triệu cổ phiếu Evergrande với tổng giá trị 64 triệu USD. Hành động này khiến tỷ lệ nắm giữ cổ phần của hai vợ chồng giảm xuống còn 7,96%, đứng sau Hứa Gia Ấn với 70,7%.

Vào tháng 8, Xia Haijun, Phó chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Evergrande từ năm 2014, cũng đã bán 14,8 triệu USD cổ phiếu trong lĩnh vực ôtô điện và quản lý tài sản có trong tập đoàn.

Dù gánh khoản nợ khổng lồ, China Evergrande Group vẫn gây xôn xao khi tìm cách tấn công thị trường ôtô điện. Mục tiêu tỷ phú Hứa Gia Ấn là vượt qua Tesla và các tên tuổi khác để trở thành nhà sản xuất xe điện “lớn mạnh nhất thế giới” vào năm 2025.

Điều đặc biệt, khi các nhà sản xuất xe điện khác phải tốn hàng tỷ USD để phát triển một mẫu xe. Evergrande cho biết họ đang phát triển cùng lúc 14 mẫu. Dù không có nền tảng kỹ thuật hay công nghiệp, công ty xây dựng hàng loạt nhà máy.

Có thời điểm vốn hóa của China Evergrande New Energy Vehicle Group Ltd., hay Evergrande Auto, đã tăng vọt lên khoảng 87 tỷ USD, nhiều hơn hầu hết nhà sản xuất ôtô trên thế giới như Ford Motor và General Motors. Vốn hóa của Evergrande Auto thậm chí gấp 4 lần công ty mẹ, ngay cả khi công ty chưa bán bất cứ chiếc xe nào.

Evergrande từng khẳng định bất động sản và sản xuất ôtô sẽ tạo “sức mạnh tổng hợp”. Theo đó, 6 triệu chủ nhà của Evergrande là “cơ sở khách hàng khổng lồ” của công ty. Các đại lý bất động sản của công ty cũng bán thêm xe điện.

Mặc dù có những tham vọng rất lớn trong ngành xe điện cũng như bất động sản nhưng hiện nay Evergrande đang rơi vào tình trạng “ngàn cân treo sợi tóc” với khoản nợ hơn 300 tỷ USD. Theo tính toán của Bloomberg, tính đến tháng 8/2021, tài sản của Hứa Gia Ấn chỉ còn khoảng 9,82 tỷ USD.

Những con số gây sốc về Evergrande. Tập đoàn bất động sản Evergrande hiện đang nợ hơn 300 tỷ USD và khoảng 1,6 triệu căn hộ chưa bàn giao cho người mua nhà.

Thực hiện: NGỌC CHÂU

NGỌC CHÂU