Quyền mua cổ phiếu là gì?

Quyền mua cổ phiếu là quyền dành cho các cổ đông mua một số lượng cổ phiếu nhất định với mức giá thấp hơn giá hiện hành trên thị trường của cổ phiếu đó. Công ty/tổ chức này đang muốn phát hành bổ sung cổ phiếu. Họ muốn dành đặc quyền ngắn hạn cho các cổ đông. Thời hạn thông thường từ 30 – 45 ngày.

Trong giai đoạn quyền mua chưa được thực hiện, quyền mua có thể được giao dịch trên thị trường thứ cấp. Như vậy những người không nắm giữ quyền mua thì không thể mua được cổ phiếu đó hoặc phải mua với giá hiện hành trên thị trường.

Số quyền mua một cổ phiếu mới dựa trên số lượng cổ phiếu mới đang chào bán và số lượng cổ phiếu hiện hành. Ví dụ công ty muốn phát hành bổ sung 1 triệu cổ phiếu mới. Trong khi số cổ phiếu đang hiện hành là 3 triệu. Khi đó có 3 triệu quyền mua được phát hành để các cổ đông mua 1 triệu cổ phiếu mới. Điều này đồng nghĩa cứ 3 quyền mua sẽ được mua 1 cổ phiếu mới.

Giá trị của quyền mua cổ phiếu

Giá trị thực sự của quyền mua được thể hiện qua số thu được khi các cổ đông thực hiện quyền mua cổ phiếu bổ sung với giá thấp hơn giá hiện hành trên thị trường.

Ví dụ: Công ty phát hành thêm cổ phiếu bổ sung, chào bán trên thị trường với giá 50 USD. Ứng với 3 cổ phiếu hiện có tức 3 quyền mua. Các cổ đông sẽ được mua được 1 cổ phiếu với giá thấp hơn chỉ 30 USD. Vậy làm sao để có 3 quyền mua? Nhà đầu tư bắt buộc phải mua 3 cổ phiếu với giá 3 x 50 USD = 150 USD. Sau khi có 3 quyền mua, nhà đầu tư mua được 1 cổ phiếu giá chỉ 30 USD. Tổng số tiền bỏ ra của nhà đầu tư là 150 + 30 = 180 USD để có 4 cổ phiếu. Từ đó ta có được giá mới của cổ phiếu là: 180/4 = 45 USD. Vậy ta có giá của 1 quyền mua là 50 – 45 = 5 USD.

Quyền mua cổ phiếu được thực hiện như thế nào?

Khi tổ chức phát hành và phân phối quyền mua cổ phiếu bổ sung, các cổ đông có thể nhận quyền mua theo 3 cách:

Cách 1: Thực hiện quyền mua

Cổ đông thực hiện quyền mua bằng cách đăng ký mua cổ phiếu mới. Bắt buộc họ phải điền vào mẫu, gửi kèm tiền mua cổ phiếu cùng giấy chứng nhận quyền mua. Họ sẽ gửi tất cả hồ sơ đến đại lý bảo lãnh phát hành cổ phiếu mới.

Cách 2: Không thực hiện quyền mua

Cổ đông có thể không thực hiện quyền mua cổ phiếu cho đến khi nó hết hiệu lực. Tuy nhiên, họ sẽ bị giảm tỷ lệ sở hữu trong công ty và mất đi nhiều quyền lợi.

Cách 3: Bán quyền mua

Do quyền mua cũng được xem như chứng khoán giáo dịch. Vì vậy mà các cổ đông có thể bán chúng trên thị trường thứ cấp để thu lợi nhuận.

Thực tế tại thị trường Việt Nam, từ thời điểm ngày nộp tiền mua cổ phiếu cho đến ngày cổ phiếu về tài khoản thường mất khoảng 1 tháng, do đó chi phí cơ hội của khoản tiền bỏ ra để mua số cổ phiếu mới cũng có thể được cân nhắc khi 2 bên tiến hành giao dịch, đặc biệt khi người mua cần bỏ ra số tiền lớn và người đó có xu hướng giao dịch “lướt sóng”.

Cũng có thể xảy ra trường hợp cổ đông từ bỏ quyền mua, khi cổ đông không muốn mua, không có tiền để mua thêm hoặc không thể chuyển nhượng quyền mua.

Khi giá cổ phiếu phát hành thêm thấp hơn giá hiện tại của cổ phiếu, việc từ bỏ quyền mua sẽ dẫn đến tổn thất cho người nắm quyền mua vì giá cổ phiếu đã bị điều chỉnh giảm so với trước ngày chốt quyền.

Với số cổ phiếu do cổ đông từ bỏ quyền mua, hoặc không mua hết, công ty sẽ phân phối cho đối tượng khác hoặc hủy bỏ.