Không loại trừ việc mua trái phiếu ngân hàng lãi suất rất thấp sẽ giúp họ có thể sẽ vay ngược lại ngân hàng với tài sản đảm bảo thế chấp là trái phiếu của chính ngân hàng đó. Mức lãi suất cũng sẽ được thỏa thuận ở mức thấp tương đương hoặc nhỉnh hơn khoản lãi trái phiếu nhưng về cơ bản, biên độ chênh lệch sẽ rất hẹp. Đây chính là cách để ngân hàng vừa tăng được nguồn vốn chi phí thấp, vừa có khách vay đảm bảo khả năng trả nợ, còn các CTCK cũng được vay giá rẻ.
Sự phân hóa mạnh trong tăng trưởng tiền gửi giữa các ngân hàng trong quý I một phần do khả năng tăng trưởng tín dụng có sự chênh lệch trong hệ thống. Mặt khác, thanh khoản hệ thống trong quý I tương đối dồi dào tại các ngân hàng lớn, lãi suất liên ngân hàng ở mặt bằng thấp, do đó, các nhà băng có thể linh động về nguồn vốn.
Theo số liệu mới công bố từ Ngân hàng Nhà nước, 4 tháng đầu năm 2021, tiền gửi của các tổ chức kinh tế và dân cư vào hệ thống ngân hàng đã tăng 2,2%, tương đương 220.270 tỷ đồng, lên trên 10,2 triệu tỷ đồng. Trong đó, tiền gửi của các tổ chức kinh tế tăng 2,05%, tiền gửi của dân cư tăng 2,34%. Diễn biến này khác biệt so với 4 tháng đầu năm 2020, khi tiền gửi của các tổ chức kinh tế giảm tới 3,94% còn tiền gửi của dân cư tăng tới 3,37%, trong bối cảnh các tổ chức kinh tế lao đao vì đợt cách ly xã hội toàn quốc còn người dân thì bước vào tâm thế "phòng thủ". Trên thực tế, 4 tháng đầu năm 2021, Việt Nam cũng phải đối mặt với đợt bùng phát dịch lần thứ 3 và chớm xuất hiện đợt bùng phát dịch lần thứ tư, tuy nhiên, việc tiền gửi tăng đều ở các tổ chức kinh tế lẫn dân cư dường như cho thấy doanh nghiệp và người dân đã làm quen với trạng thái "bình thường mới".
Thời gian qua, lãi suất tiền gửi của ngân hàng ở vùng thấp được cho là một phần nguyên nhân khiến dòng tiền chuyển hướng, chảy sang các kênh đầu tư khác như chứng khoán và bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, hay những kênh rủi ro cao như forex, tiền ảo… TS. Cấn Văn Lực đề cập hiện tượng dịch chuyển của dòng tiền khi lãi suất giảm rất mạnh khiến dòng tiền đổ vào các lĩnh vực khác tương đối nhanh.
Từ giữa năm 2020, thanh khoản thị trường liên tục lập kỷ lục với sự gia nhập của các nhà đầu tư mới. Đầu tháng 6, chứng khoán Việt Nam xác lập kỷ lục mới với phiên giao dịch có giá trị khớp lệnh gần 35.000 tỷ đồng. Trước đó, thị trường ghi nhận phiên 13/4 với khối lượng khớp lệnh lịch sử, gần 1,3 tỷ cổ phiếu. Lũy kế 5 tháng đầu năm, 482.760 tài khoản mở mới, vượt số tài khoản mở mới của cả năm 2020 và gấp 2,5 lần số tài khoản mở mới trong năm 2019. Đến cuối tháng 5, Việt Nam có hơn 3,25 triệu tài khoản, tương đương 3,3% dân số.
Trong hơn một tháng trở lại đây, các ngân hàng đang liên tục huy động vốn từ thị trường thông qua hoạt động phát hành trái phiếu với lãi suất hấp dẫn hơn nhiều tiền gửi. Đầu tháng 6, BIDV cho biết đã phát hành thành công ra thị trường 700 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 7 năm, lãi suất kỳ thanh toán đầu tiên là 6,2%/năm, lãi các kỳ sau bằng lãi suất tham chiếu (lãi tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank) cộng biên độ 0,6%/năm. Trong đó, ngân hàng có quyền mua lại trái phiếu vào ngày 3/6/2023, nếu không, biên độ lãi suất với trái phiếu sẽ tăng lên 3,1%. Đây là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không được bảo đảm hoặc bảo lãnh, là nợ thứ cấp của BIDV và thỏa mãn các điều kiện để tính vào vốn cấp 2 của ngân hàng.
Trong tháng 6, SHB cho biết đã phát hành 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm ra thị trường với lãi suất 3,8%/năm. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm và không phải nợ thứ cấp của ngân hàng. Bên mua toàn bộ lô trái phiếu này là 2 công ty chứng khoán trong nước. Giữa tháng 5 trước đó, SHB cũng phát hành được 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm cho 2 công ty chứng khoán, lãi suất cũng là mức cố định 3,8%/năm.
HDBank ngày 2/6 cũng thông báo đã phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 7 năm, lãi suất kỳ thanh toán đầu tiên là 7,775%/năm và các kỳ thanh toán sau bằng lãi suất tham chiếu cộng biên độ 3,2%. Đây được xem là mức lãi suất cao nhất mà một ngân hàng niêm yết cho trái phiếu từ đầu năm đến nay. Trong đó, bên mua toàn bộ lô trái phiếu của HDBank là một tổ chức tín dụng trong nước.
Các ngân hàng đang liên tục huy động vốn từ thị trường thông qua hoạt động phát hành trái phiếu với lãi suất hấp dẫn hơn nhiều tiền gửi.
Tĩnh Kiên
