Châu Á sản xuất và tiêu thụ 90% nguồn cung ngũ cốc toàn cầu, đồng thời các chính phủ trong khu vực đã chuẩn bị cho tình trạng lạm phát và lo ngại về nguồn cung trong bối cảnh thương mại vốn bị ảnh hưởng bởi thời tiết khắc nghiệt và tình trạng thiếu phân bón. 

Philippines đã áp đặt trần giá gạo vào đầu tháng 9 và ngay sau đó cho biết họ có thể xem xét lại thuế nhập khẩu gạo vì chi phí carbohydrate tăng cao ảnh hưởng không tương xứng đến các hộ nghèo.

Khi kiểu thời tiết El Nino đe dọa mùa màng tiếp tục phát triển, tạo ra mây đen che phủ triển vọng thị trường trong mùa đông năm nay, dưới đây là bốn điều cần biết về tình trạng thiếu gạo ở châu Á.

Tại sao Ấn Độ cấm xuất khẩu?

Nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới chủ yếu xuất khẩu gạo sang các nước như Việt Nam và Philippines. Nhưng với thời tiết không thuận lợi làm suy yếu mùa màng, giá cả tăng ở mức cao nhất trong nhiều năm và cuộc bầu cử quốc gia sắp diễn ra vào năm 2024, New Delhi đã chọn ưu tiên tiêu dùng nội địa và giảm giá tại nhà.

Bộ Các vấn đề Người tiêu dùng, Thực phẩm và Phân phối Công cộng Ấn Độ cho biết họ cấm xuất khẩu hầu hết gạo trắng vì "giá gạo trong nước đang có xu hướng tăng".

Tại sao cuộc khủng hoảng nguồn cung lại nghiêm?

Lệnh cấm vận của Ấn Độ đã làm gián đoạn thị trường gạo trong khu vực.

Tại Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, giá gạo xay trong nước đã tăng gần 20% trong tuần sau tuyên bố của Ấn Độ, đạt 21.000 baht (597 USD)/tấn, trong khi giá xuất khẩu đạt mức cao nhất trong 11 năm.

Ở châu Á, Philippines dường như dễ bị tổn thương nhất trước giá lương thực tăng cao, theo báo cáo của các nhà phân tích Nomura, với nhập khẩu lương thực ròng chiếm hơn 2% tổng sản phẩm quốc nội.

Trong khi đó, một báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á hồi đầu năm nay ước tính rằng nhu cầu gạo toàn cầu sẽ tăng 30% vào năm 2050. Nomura cho biết, sự gia tăng đó sẽ đến ngay cả khi tăng trưởng năng suất lúa giảm ở nhiều nước châu Á khi họ bị ảnh hưởng thường xuyên hơn. các hiện tượng thời tiết cực đoan. 

Ngoài ra, đầu tư công hạn chế vào sản xuất, nghiên cứu và phát triển lúa gạo sẽ gây thiệt hại. "Khoảng cách cung và cầu tiềm năng có thể dẫn đến giá gạo cao trong trung và dài hạn", các nhà phân tích của Nomura viết.

Tác động của biến đổi khí hậu ra sao?

Dự báo gần đây nhất của Viện Nghiên cứu Quốc tế (IRI) về Khí hậu và Xã hội tại Đại học Columbia cho thấy El Nino, một kiểu thời tiết ấm lên kèm theo bão ở một số nơi và hạn hán ở những nơi khác - sẽ tồn tại suốt Bắc bán cầu vào mùa đông này. Các nhà dự báo tin tưởng rằng hiện tượng này sẽ "mạnh mẽ".

Thái Lan dự kiến El Nino sẽ làm gián đoạn mùa mưa và ảnh hưởng đến thu hoạch của các lô hàng xuất khẩu trong tháng 11.

Điều kiện thời tiết do biến đổi khí hậu cũng đang làm mất ổn định nguồn cung gạo. Trung Quốc, một nước xuất khẩu gạo lớn khác, đã trải qua những trận mưa xối xả nghiêm trọng vào tháng 7 tại một số địa điểm, bao gồm cả Bắc Kinh, và thiệt hại do lũ lụt đã ảnh hưởng lớn đến sản xuất lúa gạo.

Mamun Abdullah - nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại đơn vị thị trường, thương mại và thể chế của Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế dự đoán rằng thời tiết bất thường "sẽ tạo ra biến động giá hơn nữa và có thể kéo dài cho đến khi mùa thu hoạch tiếp theo đến".

Điều này có ý nghĩa gì đối với người tiêu dùng và lạm phát?

Abdullah của IFPRI cho biết lo ngại về lạm phát cao và biến động giá cả đã ám ảnh hoạt động buôn bán gạo trong một thời gian, do các mặt hàng thực phẩm khác như lúa mì tăng đột biến do xung đột ở Ukraina.

"Kinh nghiệm của chúng tôi từ cuộc khủng hoảng giá lương thực năm 2008 (khi Ấn Độ áp đặt lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm và sau đó đánh thuế 20%0 cho thấy phản ứng như vậy của thị trường (giá tăng) là rất hợp lý", Abdullah cho biết.

"Khi các nước xuất khẩu lớn cố gắng bảo vệ giá trong nước của các mặt hàng quan trọng bằng cách hạn chế xuất khẩu, thì họ lại góp phần làm tăng thêm sự biến động của giá cả thế giới", một nghiên cứu của IFPRI cho biết.

(Nguồn: Nikkei)