Tính bền vững đã mang đến chiều hướng mới cho địa chính trị châu Á

Khi Tesla chú ý đến khả năng bán ô tô ở Ấn Độ, họ đã bị ảnh hưởng bởi đường cong. Chính phủ Ấn Độ đã cảnh báo Tesla không nên nhập khẩu ô tô điện do Trung Quốc sản xuất.

Điều này thật bất ngờ vì các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD đã bán xe điện của họ ở Ấn Độ. Hơn nữa, Ấn Độ đã đặt mục tiêu chuyển sang điện khí hóa xe 30% vào năm 2030.

Nhưng vì địa chính trị với Trung Quốc, Ấn Độ đang tiếp cận tính bền vững một cách khác biệt, làm đảo lộn sự mở rộng của công ty ô tô điện lớn nhất thế giới.

Theo tác giả bài viết, Abishur Prakash, ông là người đồng sáng lập và nhà tương lai học địa chính trị tại Trung tâm tư vấn Đổi mới Tương lai có trụ sở tại Toronto và là tác giả của "Thế giới theo chiều dọc: Công nghệ đang làm lại toàn cầu hóa như thế nào". 

Ông cho rằng, những gì đang xảy ra với Tesla ở Ấn Độ không phải là một trường hợp cá biệt. Trên toàn thế giới, địa chính trị và tính bền vững đang hội tụ. Những ngày mà tính bền vững chỉ là về biến đổi khí hậu đã qua.

Từ giao thông vận tải đến năng lượng, tính bền vững đang cho phép các quốc gia xây dựng sức mạnh của họ. Điều này đang đẩy nhanh sự trỗi dậy của toàn cầu hóa theo chiều dọc. Bị mắc kẹt ở giữa là các doanh nghiệp có mục tiêu và đầu tư bền vững đang va chạm với tham vọng của các chính phủ quốc gia.

Tính bền vững đã mang đến chiều hướng mới cho địa chính trị châu Á - Ảnh 1.

Một dây chuyền lắp ráp tại Thượng Hải Gigafactory của Tesla: Chính phủ Ấn Độ đã cảnh báo công ty Mỹ không nhập khẩu ô tô điện sản xuất tại Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa Xã/AP

Hãy nhìn vào Châu Âu. Để đối phó với các khoản trợ cấp xanh ở Mỹ. Đạo luật Giảm lạm phát có lợi cho các công ty sản xuất trong nước, EU đã đề xuất một thỏa thuận thương mại tự do mới tập trung vào tính bền vững. Brussels muốn xuất khẩu liên quan đến tính bền vững của mình, bao gồm pin xe điện (EV), ô tô điện và các sản phẩm năng lượng tái tạo khác, có khả năng tiếp cận thị trường Mỹ không hạn chế như Canada và Mexico.

Với tính bền vững, EU muốn có một sự trao đổi bình đẳng: Mỹ mang sản xuất về nước trong khi châu Âu đảm bảo doanh số xuất khẩu nhiều hơn.

Nếu Washington chấp nhận điều này, nó có thể biến Mỹ thành một chiến trường mới giữa EU và châu Á về tính bền vững, vì các sản phẩm bền vững của EU va chạm với các sản phẩm từ các cường quốc châu Á như Hàn Quốc. Các cường quốc bền vững khác như Nhật Bản có thể yêu cầu đối xử tương tự. Tính bền vững có phải là cách mới mà các chính phủ đang hình dung lại mối quan hệ của họ với Mỹ không?

Trong khi EU thúc đẩy tính bền vững qua Đại Tây Dương, họ đang kéo tính bền vững qua Địa Trung Hải. Vài tuần trước chiến tranh Ukrainea, Brussels đã công bố gói 150 tỷ USD để thúc đẩy cuộc cách mạng xanh của châu Phi. Giờ đây, để thay thế dầu khí của Nga, EU muốn nhập khẩu năng lượng từ châu Phi. Điều này có thể sẽ liên quan đến việc Maroc và Tunisia cung cấp năng lượng mặt trời cho Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

EU có thể thoát khỏi chuỗi năng lượng của Nga. Thay vào đó, với tính bền vững, châu Âu đang trở nên phụ thuộc vào các khu vực khác nhau. Đây cũng là sự đảo ngược sức mạnh. Trong khi trước đây, chính châu Phi đã dựa vào châu Âu, thì hiện tại, chính châu Âu đang trở nên phụ thuộc vào châu Phi.

Tính bền vững đã mang đến chiều hướng mới cho địa chính trị châu Á - Ảnh 2.

Các quan chức từ Mỹ và các quốc gia khác tham gia Đối tác ở Blue Pacific đã gặp nhau vào tháng 9. Washington đang tìm cách xây dựng ảnh hưởng và đối đầu với Trung Quốc với trọng tâm là biến đổi khí hậu. Ảnh: Reuters

Tại Trung Đông, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Israel và Jordan đang chung tay thông qua tính bền vững sau Hiệp định Abraham. Một nhà máy điện mặt trời mới, sẽ xuất khẩu điện sang Israel, đang được xây dựng ở Jordan. Trong khi đó, một nhà máy khử muối mới đang được xây dựng ở Israel sẽ gửi nước đến Jordan. Cả hai dự án kết nối bền vững đều do UAE tài trợ.

Lần đầu tiên, Jordan và Israel, từng là đối thủ, sẽ dựa vào nhau để có những nguồn lực quan trọng. Nếu căng thẳng bùng phát, một trong hai bên có thể tắt dòng chảy để gây đau đớn cho bên kia. Điều này không chỉ có thể gây ra bất ổn xã hội mà còn là một đòn giáng mạnh vào các công ty đã xây dựng và tài trợ cho các dự án.

Các quốc gia Trung Đông cũng đang sử dụng tính bền vững để khẳng định lại vai trò của họ trong năng lượng, với việc UAE bắt đầu vận chuyển hydro đến Đức. Hy Lạp đang nói chuyện với Ả Rập Xê Út về việc liên kết lưới điện của họ để đưa điện tái tạo đến châu Âu.

Ở Thái Bình Dương, Mỹ đang tìm cách xây dựng ảnh hưởng và đối đầu với Trung Quốc phối hợp với Úc, Nhật Bản, New Zealand và Vương quốc Anh thông qua nhóm Đối tác mới trong nhóm Blue Pacific, tập trung vào biến đổi khí hậu. Với số lượng thành viên chồng chéo, nhóm Quad của Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ đã đưa ra Gói Thích ứng và Giảm thiểu Biến đổi Khí hậu.

Trong mắt Bắc Kinh, các doanh nghiệp tham gia vào các dự án bền vững do Mỹ hậu thuẫn có thể được coi là đứng về phía nào. Điều đó sẽ ảnh hưởng đến tương lai của họ ở Trung Quốc?

Sự cạnh tranh Mỹ-Trung cũng lan sang tính bền vững ở những nơi khác. Nhà sản xuất ô tô điện NIO của Trung Quốc đang xây dựng các trạm hoán đổi pin đầu tiên của châu Âu. BYD, trong khi đó, tháng trước đã đạt được thỏa thuận bán 100.000 xe điện cho chuỗi cho thuê xe Sixt của Đức.

Trong khi các công nghệ của Mỹ như điện toán đám mây đã chiếm ưu thế ở châu Âu cho đến nay, Trung Quốc có thể đội vương miện về tính bền vững. Nhưng Pháp và Đức cũng đang cân nhắc nhu cầu về chủ quyền bền vững, đặc biệt là hệ sinh thái ô tô điện châu Âu sẽ hạn chế vai trò của cả Mỹ và Trung Quốc.

Một kỷ nguyên mới đã bắt đầu khi hai vòng tròn từng bị cô lập -- địa chính trị và tính bền vững -- kết hợp với nhau. Từ ảnh hưởng của các quốc gia đến lợi nhuận của các doanh nghiệp, địa chính trị của tính bền vững đang đặt mọi thứ lên hàng đầu.

Khi địa chính trị và tính bền vững hợp nhất với nhau, các doanh nghiệp có nhiều thứ để mất hoặc đạt được. Philippines có thể từ chối làm việc với các tổ chức tài chính đang hỗ trợ các sáng kiến bền vững của Trung Quốc? Hay Trung Quốc có thể khởi động một thỏa thuận thương mại mới với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á nhằm ngăn chặn phương Tây khỏi các ngành công nghiệp như năng lượng sạch?

Câu hỏi lớn nhất bây giờ là phần còn lại của toàn cầu sẽ hoạt động như thế nào khi các cường quốc trên thế giới sử dụng tính bền vững giống như cách họ có dầu mỏ hoặc tiền tệ. Giờ đây, từ Tokyo đến Tel Aviv đến Tallinn, bất cứ nơi nào các dự án bền vững được đưa ra, bóng tối của địa chính trị sẽ xuất hiện. Và bất cứ nơi nào có địa chính trị, bộ mặt của sự bền vững sẽ được nhìn thấy.

(Nguồn: Nikkei)

NGỌC CHÂU