Đang bị tạm giữ

Khu đô thị Thương mại Dịch vụ Tân Phú 43ha tại phường Hòa Phú, TP.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, đang là vật chứng của vụ án hình sự “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Tổng Công ty Bình Dương theo Quyết định khởi tố vụ án ngày 16/12/2019 của Công an tỉnh Bình Dương.

Khu đô thị Tân Phú đang bị tạm giữ để phục vụ điều tra.

Quay ngược về quá khứ, vào năm 2005, UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận giao cho Tổng công ty Bình Dương (doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thuộc Tỉnh ủy Bình Dương) 43ha đất tại phường Hòa Phú, TP.Thủ Dầu Một để xây dựng Khu đô thị Tân Phú. Nhưng khi chưa được giao đất chính thức, đơn vị này đã ký hợp tác với đối tác thành lập liên doanh để thực hiện dự án.

Đến ngày 1/7/2010, Tổng công ty Bình Dương góp 43ha đất được định giá 60 tỷ đồng, chiếm 30% vốn điều lệ, và Công ty Cổ phần Bất động sản Âu Lạc góp 140 tỷ đồng, giữ 70% vốn điều lệ để thành lập Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Phú để thực hiện dự án Khu đô thị Tân Phú 43ha.

Ngày 8/12/2016, Tổng công ty Bình Dương bán lại 30% vốn góp, là 43ha đất dự án, được định giá là 161,1 tỷ đồng cho Công ty Âu Lạc. Lúc này Công ty Âu Lạc đã sở hữu 100% Công ty Tân Phú.

Cuối năm 2017, Công ty Âu Lạc đã chuyển nhượng 100% vốn Công ty Tân Phú cho Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Kim Oanh TP.HCM với giá 250 tỷ đồng. Người đại diệp pháp luật của Công ty Tân Phú là bà Đặng Thị Kim Oanh. Sau khi mua Công ty Tân Phú, ngày 28/1/2018, Công ty Kim Oanh TP.HCM làm lễ động thổ dự án Khu đô thị Tân Phú và tiến hành huy động vốn đầu tư của khách hàng.

Xác định Tổng công ty Bình Dương đã chuyển nhượng 43ha đất công dự án Khu đô thị Tân Phú trái pháp luật, ngày 16/12/2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Dương đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Tổng công ty Bình Dương.

Ngày 5/5, tại cuộc họp báo do Ban Tuyên giáo Bình Dương tổ chức, Đại tá Trần Văn Chính, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bình Dương cho biết, Công ty Tân Phú chưa đủ điều kiện thực hiện quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất… Hiện 43ha dự án Khu đô thị Tân Phú đang bị tạm giữ phục vụ điều tra.

Sai quy định

Liên quan đến việc thông tin Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Tân Phú sau khi được Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Kim Oanh TP.HCM mua lại có phải đăng ký biến động quyền sử dụng đất hay không, tài liệu thể hiện cho thấy, ngày 1/3/2017, trên cơ sở hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa Tổng công ty Bình Dương và Công ty Tân Phú, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Bình Dương ký chỉnh lý biến động tên chủ sử dụng đất là Công ty Tân Phú trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Kim Oanh đã tổ chức lễ động thổ và huy động vốn ở Khu đô thị Tân Phú.

Thời điểm chỉnh lý biến động sang tên cho Công ty Tân Phú gồm 2 thành viên góp vốn là Công ty Âu Lạc (70%) và Tổng công ty Bình Dương là doanh nghiệp nhà nước (30% ), chưa phát sinh giao dịch chuyển nhượng vốn từ Tổng công ty Bình Dương sang Công ty Âu Lạc, và từ Công ty Âu Lạc sang Công ty Kim Oanh TP.HCM.

Sau đó, Công ty Kim Oanh TP.HCM đã nhận chuyển nhượng 100% vốn tại Công ty Tân Phú. Hiện nay, Công ty Tân Phú đã chuyển đổi loại hình doanh nghiệp từ Công ty TNHH hai thành viên trở lên thành Công ty TNHH một thành viên, và được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty TNHH một thành viên, đăng ký thay đổi lần thứ 6 ngày 29/6/2018.

Khoản 2 Điều 12 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT ngày 29/9/2017 của Bộ Tài nguyên Môi trường quy định: “Trường hợp chuyển đổi từ công ty TNHH hai thành viên trở lên thành công ty TNHH một thành viên, thì doanh nghiệp sau khi chuyển đổi có trách nhiệm đăng ký biến động đất đai”. Đối chiếu các quy định này, Công ty TNHH Tân Phú phải thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai theo quy định.

Tại điểm c khoản 1 Điều 43 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại khoản 27 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP) quy định: “Trường hợp mua, bán, chuyển nhượng phần vốn góp, cổ phần của Nhà nước tại doanh nghiệp thì việc xác định giá trị quyền sử dụng đất vào vốn hoặc cổ phần của nhà nước được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp và pháp luật về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Các trường hợp mua, bán, chuyển nhượng phần vốn góp hoặc cổ phần của nhà nước quy định tại điểm này phải xác định lại giá trị quyền sử dụng đất theo giá đất cụ thể tại thời điểm chuyển nhượng. Việc mua, bán, chuyển nhượng vốn góp hoặc cổ phần thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp”.

Thế nhưng hiện nay, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Bình Dương chưa chỉnh lý biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chủ sở hữu là Công ty Kim Oanh TP.HCM do nhận chuyển nhượng vốn 100% từ Công ty Âu Lạc.

Điều này một lần nữa được Công an tỉnh Bình Dương khẳng định tại buổi họp báo chiều ngày 5/5/2020, thông tin về tình hình điều tra vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” tại Tổng Công ty Bình Dương theo Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 02 ngày 16/12/2019.

Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Bình Dương chưa chỉnh lý biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chủ sở hữu là Công ty Kim Oanh TP.HCM do nhận chuyển nhượng vốn 100% từ Công ty Âu Lạc.

Theo Công an Bình Dương, qua tài liệu điều tra thu thập thì việc chuyển nhượng 43ha đất này do Tổng công ty Bình Dương  thực hiện không đúng quy định về thẩm định giá, đấu giá tài sản theo quy định tại Điều 27 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp, gây thất thoát 126.806.296.604 đồng so với bảng giá đất quy định của của UBND tỉnh Bình Dương tại thời điểm chuyển nhượng năm 2016.

Công an cũng xác định, khu đất 43ha tại dụ án Khu đô thị Tân Phú chưa được đăng ký biến động khi Công ty Kim Oanh TP.HCM mua lại Công ty Tân Phú. Căn cứ Điều 188 Luật Đất đai 2013 thì Công ty Tân Phú chưa đủ các điều kiện chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất…

Trách nhiệm ra sao?

Như vậy, sau khi mua lại Công ty Tân Phú với giá chỉ 250 tỉ đồng bà Đặng Thị Kim Oanh thông qua pháp nhân Công ty Tân Phú để thế chấp 43ha đất dự án Khu đô thị Tân Phú cho OCB để vay tiền và huy động từ hàng trăm khách hàng khác với tổng số tiền lên đến hàng trăn tỉ đồng.

Cụ thể, vào ngày 28/1/2018, Công ty Kim Oanh đã làm lễ động thổ dự án Khu đô thị Tân Phú. Với tài liệu chúng tôi có được, chỉ tính từ thời điểm tháng 7/2018 đến hết tháng 10/2019 Kim Oanh Group đã có 615 giao dịch được chuyển tiền qua ngân hàng theo số tài khoản của Công ty Tân Phú với tổng số tiền lên đến hơn 466,4 tỷ đồng (chưa kể lượng giao dịch tiền mặt).

Mặt khác, bà Đặng Thị Kim Oanh, Giám đốc Công ty Kim Oanh còn mang hai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất BK075229 và BK075230 thuộc dự án Khu đô thị Tân Phú 43ha bảo lãnh thế chấp cho Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Nam Kim do con gái bà là Nguyễn Thị Nhung làm đại diện pháp luật, để vay vốn tại Ngân hàng TMCP Phương Đông chi nhánh TP.HCM.

Hiện tại, 43ha đất dự án Khu đô thị Tân Phú đang là vật chứng của vụ án nêu trên. Trong trường hợp dự án này mà bị thu hồi để trả cho nhà nước thì những giao dịch của Công ty Tân Phú mà đại diện là bà Đặng Thị Kim Oanh đã ký với các khách hàng sẽ ra sao?

Trách nhiệm của bà Đặng Thị Kim Oanh trong vụ án Khu đô thị Tân Phú như thế nào?

Luật sư Nguyễn Hữu Sinh cho rằng, nếu Cơ quan điều tra cho rằng, căn cứ Điều 188 Luật Đất đai 2013, Công ty Tân Phú chưa đủ điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất… thì cần xem xét liệu Công ty Tân Phú và cá nhân bà Đặng Thị Kim Oanh có dấu hiệu lừa dối khách hàng?

Trường hợp có dấu hiệu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì cần khởi tố một vụ án hình sự khác về hành vi lừa dối khách hàng được quy định tại Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015. Những khách hàng đã tham gia góp vốn với công ty sẽ tham gia vụ án với tư cách là người bị hại, và được Tòa án xem xét giải quyết bảo vệ quyền lợi dân sự trong vụ án hình sự.

Trường hợp không đủ yếu tố cấu thành tội phạm, thì các giao kết với khách hàng trở thành hợp đồng vô hiệu theo Điều 122 Bộ luật dân sự 2015. Khi này các bên khắc phục hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu theo Điều 131 Bộ luật dân sự 2015.