Đám cưới của người Ấn Độ nổi tiếng là phức tạp, đòi hỏi phải thay đổi trang phục nhiều lần trong nhiều ngày lễ hội.

Trước đây, việc một gia đình đến thăm cửa hàng sari của ông Brij Kishore Agarwal, trong chợ Chandni Chowk ở Old Delhi, Ấn Độ, và ra về với một gói lớn quần áo thêu sáng màu sau khi để lại một đống tiền mặt, là điều bình thường. Nỗi lo lắng rằng ai đó sẽ đột nhập và lấy trộm tiền trước khi kịp gửi tiền vào ngân hàng đã khiến người chủ cửa hàng, hiện đã 79 tuổi này, thức trắng đêm.

Ngày nay, ông đã dễ ngủ hơn vì hầu hết khách hàng đều sử dụng thanh toán điện tử để hoàn tất giao dịch mua hàng của mình.

Thanh toán kỹ thuật số, được thực hiện thông qua các hệ thống như Giao diện thanh toán hợp nhất (UPI), cho phép người dùng chuyển tiền ngay lập tức bằng cách quét mã QR, đã trở nên phổ biến trên khắp quốc gia đông dân nhất thế giới, làm thay đổi cuộc sống hàng ngày.

Eswar Prasad, Giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell, cho biết: "Thanh toán kỹ thuật số có khả năng thúc đẩy tăng trưởng của Ấn Độ bằng cách loại bỏ xung đột, tăng hiệu quả và giảm chi phí". Ông nói thêm: "UPI và quá trình số hóa rộng rãi hơn của nền kinh tế cũng có thể làm tăng tính toàn diện của sự tăng trưởng này".

Ở Delhi, những người bán trà thu tiền rupee thông qua các ứng dụng di động và những người lái xe tuk tuk tấp vào lề để mua những chiếc bánh paratha nhồi với phô mai nóng hổi còn thanh toán bằng điện thoại của họ.

Ấn Độ kỹ thuật số

Nỗ lực số hóa xã hội của Ấn Độ đã bắt đầu khoảng 15 năm trước, nhưng thanh toán điện tử vẫn chưa bắt kịp xu hướng. Năm 2016, 96% giao dịch ở Ấn Độ vẫn được thực hiện bằng tiền giấy.

Hai sự kiện năm đó đã thay đổi mọi thứ. Đầu tiên, Tập đoàn thanh toán quốc gia phi lợi nhuận Ấn Độ (NPCI), một sáng kiến của Ngân hàng Trung ương và hiệp hội ngân hàng, đã ra mắt cơ sở hạ tầng thanh toán UPI.

UPI cho phép người dùng sử dụng điện thoại làm thẻ ghi nợ ảo, chuyển tiền từ gần 600 ngân hàng thành viên và công ty fintech ngay lập tức mà không cần nhập chi tiết ngân hàng hoặc trả phí giao dịch.

Cuối năm đó, chính phủ bất ngờ loại bỏ hai tờ tiền lớn chiếm 86% tổng lượng tiền đang lưu hành, với mục tiêu đã nêu là chống tham nhũng. Điều đó đã thúc đẩy sự gia tăng trong việc sử dụng thanh toán điện tử.

Ramesh Kumar, 52 tuổi, chủ cửa hàng khăn tắm ở Chợ Sarojini Nagar thuộc Delhi, người bắt đầu chấp nhận thanh toán kỹ thuật số vào năm 2016, cho biết: "Chúng tôi không có lựa chọn nào khác."

COVID-19 đã thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng các giao dịch kỹ thuật số khi mọi người cố gắng bảo vệ bản thân khỏi virus.

Giờ đây, người Ấn Độ sử dụng UPI để trả tiền cho tất cả mọi người, từ người bán rau đến bác sĩ. Theo chính phủ nước này, số lượng giao dịch kỹ thuật số tại Ấn Độ cao hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Vào năm 2023, số lượng giao dịch UPI đạt đỉnh 100 tỉ lượt.

Song vẫn có những người chần chừ. Anh Azeez, một tài xế xe kéo 34 tuổi ở Old Delhi, nói rằng anh sợ mất tiền khi thanh toán điện tử.

"Tôi là một người thất học, tôi nghèo, tôi chưa bao giờ đến trường, tôi không thể đọc hay viết," anh nói.

Tuy nhiên, xu hướng tăng dự kiến sẽ tiếp tục, thúc đẩy hơn nữa số lượng và giá trị của nguồn vốn chảy vào nền kinh tế chính thức. UPI đang hướng tới 2 tỉ giao dịch mỗi ngày vào năm 2030.

Agarwal, người bán sari, nói: "Nếu tôi có thể, và cửa hàng vốn đã quá cũ của tôi có thể thay đổi như thế này, tôi chắc chắn rằng mọi người mua và khách hàng cũng sẽ làm như vậy".

Một phần trong tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ

Ấn Độ là nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới và số hóa "đã đóng một vai trò quan trọng trong quỹ đạo kinh tế rất thành công mà Ấn Độ đang đi", Prasad, tác giả cuốn sách "Tương lai của tiền tệ: Cuộc cách mạng kỹ thuật số đang biến đổi tiền tệ và tài chính như thế nào" cho biết.

Mặc dù rất khó để định lượng tác động của việc áp dụng UPI đối với tổng sản phẩm quốc nội của Ấn Độ, nhưng ở cấp độ vi mô, thật dễ dàng để thấy khác biệt mà nó tạo ra. Với ông Agarwal, hiệu quả và tính minh bạch cho hoạt động kinh doanh của ông đã được nâng cao, đồng thời khiến việc nộp thuế trở nên đơn giản hơn.

Kapil Sharma, 42 tuổi, người bán hoa với giá chỉ 0,12 USD bên ngoài một ngôi chùa ở Old Delhi, nói rằng anh từng kinh doanh thua lỗ vì khách hàng tiềm năng không muốn chờ nhận tiền thối. Anh ấy bắt đầu sử dụng UPI khoảng một năm trước và nhận thấy doanh số bán hàng tăng lên.

Ngoài sự thuận tiện, cơ sở hạ tầng công cộng kỹ thuật số của Ấn Độ đã giúp nước này đạt được tỷ lệ tài chính toàn diện 80%. Mặc dù bất bình đẳng vẫn là một vấn đề, ông Prasad nói rằng, số hóa đã "làm cho công dân Ấn Độ, bao gồm cả những người không giàu có lắm, cảm thấy rằng họ đã góp phần trong sự tăng trưởng và chuyển đổi kinh tế của Ấn Độ".

Hiện NPCI đang tập trung vào việc mở rộng ra nước ngoài để giúp công dân làm việc ở nước ngoài gửi tiền về nước dễ dàng hơn hoặc cho phép khách du lịch Ấn Độ thanh toán bằng UPI. Năm nay, website của Tháp Eiffel bắt đầu chấp nhận thanh toán qua UPI.

Prasad nói: "Tôi nghĩ chính phủ coi UPI là khuôn mẫu cho phần còn lại của thế giới, nó chắc chắn sẽ giúp nâng cao vị thế của Ấn Độ trên trường thế giới". 

Bất kể tác động trong tương lai của nó ra bên ngoài Ấn Độ, UPI dường như nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cơ sở từ những người đã được hưởng lợi từ nó, điều đó có nghĩa là sự thống trị của nó ở quốc gia Nam Á này có thể sẽ tăng lên.

Agarwal nói: "Nếu ai đó cho tôi tùy chọn quay lại thanh toán bằng tiền mặt, tôi sẽ chỉ nói rằng tôi không quan tâm. Hãy tìm một chiếc điện thoại, tải những ứng dụng này xuống và sử dụng chúng đi nhé".