Cơn gió ngược
Theo số liệu thống kê mới nhất của văn phòng Thống kê Liên bang Đức (Destatis) cho thấy kinh tế nước này có thể phục hồi nhẹ trong nửa đầu năm, mang lại hy vọng có thể thoát khỏi tình trạng ảm đạm kéo dài của nền kinh tế đầu tàu.
Xuất khẩu yếu, năng lượng đắt đỏ và quá trình chuyển đổi xanh chậm chạp đã kết hợp lại để tạo thành một "cơn bão hoàn hảo" tác động lên kinh tế Đức, khiến nền kinh tế lớn nhất châu Âu đã kết thúc năm 2023 trong tình trạng suy thoái, giảm 0,3%. Truyền thông Đức cho biết, nước này cũng có nguy cơ phải đối mặt với nguy cơ tăng trưởng yếu kém đến năm 2028 nếu không có hành động nào được thực hiện.
Hồi đầu tháng 2/2024, Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck nhận định, nền kinh tế Đức vốn là động lực tăng trưởng của khu vực đồng Euro, đang bị ảnh hưởng bởi "một cơn bão "rất tồi tệ".
Ngành công nghiệp hùng mạnh một thời của Đức đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi nhiều cơn gió ngược. Trước đây vốn phụ thuộc vào khí đốt nhập khẩu giá rẻ của Nga, lĩnh vực này vẫn đang quay cuồng vì giá năng lượng tăng vọt do cuộc xung đột Nga-Ukraina chưa có hồi kết.
Chuỗi tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương châu Âu nhằm kiềm chế lạm phát đã làm tăng thêm "nỗi đau" làm giảm nhu cầu và đầu tư.
Sản xuất chân vịt tàu tại nhà máy Mecklenburger Metallguss ở Rostock, Đức. Ảnh: DPA
Xuất khẩu của Đức sụt giảm do giao dịch yếu hơn với các thị trường trọng điểm như Trung Quốc - nền kinh tế đang ngày càng tự chủ trong sản xuất hàng hóa. Căng thẳng địa chính trị bao gồm cả sự gián đoạn vận chuyển ở Biển Đỏ đã làm tăng thêm những khó khăn trong thương mại.
Trong khi đó, sự chuyển đổi được hứa hẹn sang một nền kinh tế xanh hơn, đòi hỏi cả đầu tư công và đầu tư tư nhân lớn, đã gặp phải những trở ngại mới sau một phán quyết pháp lý gây sốc vào năm ngoái buộc chính phủ phải suy nghĩ lại một số kế hoạch chi tiêu cho khí hậu.
Các khoản trợ cấp xanh hấp dẫn ở Mỹ đã thu hút một số công ty Đức - những người phàn nàn về việc chính phủ của Thủ tướng Scholz thiếu các ưu đãi.
Tuần này, các tập đoàn hóa chất khổng lồ của Đức BASF và Bayer nằm trong số khoảng 60 công ty đưa ra lời kêu gọi chung tới các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu thúc giục thông qua một thỏa thuận công nghiệp để giúp kéo lĩnh vực này ra khỏi tình trạng ảm đạm.
Bước ngoặt của kinh tế Đức
Nền kinh tế Đức suy giảm nhẹ trong năm ngoái do lạm phát tăng cao, sản xuất chậm lại và sự yếu kém của các đối tác thương mại, đồng thời trở thành lực cản lớn đối với 20 quốc gia thuộc khu vực đồng Euro.
Tuy nhiên, khi đưa ra những dự báo mới nhất, Bộ Kinh tế Đức tuyên bố "ngày càng có nhiều dấu hiệu về một bước ngoặt".
"Dấu hiệu phục hồi kinh tế đã tăng lên đáng kể, đặc biệt là trong những tuần gần đây", Bộ trưởng Habeck cho biết trong một cuộc họp báo. Theo đó, Bộ này cũng cắt giảm dự báo lạm phát trong năm nay xuống còn 2,4%, từ mức dự đoán trước đó là 2,8% và dự đoán con số này sẽ giảm xuống dưới 2% trong năm tới.
Ông Habeck đầy tin tưởng: "Lạm phát giảm sẽ dẫn đến nhu cầu tiêu dùng gia tăng, mọi người lại có nhiều tiền hơn trong ví và sẽ tiêu số tiền này. Từ đó, sức mua đang tăng lên, tiền lương thực tế đang tăng lên và điều này sẽ góp phần phục hồi kinh tế trong nước".
Trong nhà máy xe Volkswagen ở thành phố Wolfsburg (Đức). Ảnh: Reuters
Quan chức này nói thêm, giá năng lượng vốn đã tăng vọt sau cuộc xung đột quân sự Nga-Ukraina từ tháng 2/2022, cũng đã giảm và những khó khăn trong chuỗi cung ứng đã giảm bớt.
Nửa cuối năm 2023, mọi người kỳ vọng về sự phục hồi mạnh mẽ vào năm 2024, với dự báo tăng trưởng trên 1%, nhưng những kỳ vọng này đã bị đảo ngược vào đầu năm khi nền kinh tế tiếp tục suy yếu.
Do vậy, những dấu hiệu cải thiện đã làm dấy lên hy vọng rằng, nền kinh tế dẫn đầu châu Âu vốn đang ì ạch mặc dù chưa bắt đầu tăng tốc, nhưng ít nhất có thể tự đứng vững trở lại.
Theo nhà phân tích Carsten Brzeski của ngân hàng ING, sự khởi sắc này cho thấy "nền kinh tế Đức xét cho cùng vẫn có tiềm năng phát triển, sự lạc quan đã quay trở lại".
Tuy nhiên, ông cảnh báo giá dầu tăng cao do xung đột giữa Iran và Israel cũng như căng thẳng đang diễn ra ở Biển Đỏ, có thể kéo ngành công nghiệp và xuất khẩu đi xuống.
Brzeski cũng cảnh báo tình trạng vỡ nợ ngày càng gia tăng có thể làm suy yếu thị trường lao động, mặc dù số liệu mới cũng cho thấy tỷ lệ thất nghiệp ở Đức trong tháng Tư vẫn ổn định ở mức 5,9%.
