Trong chương trình nghị sự thế giới, chủ đề được quan tâm nhiều nhất vẫn là đại dịch Covid-19, các quốc gia đang nỗ lực để đánh bại dịch bệnh, giảm bớt ảnh hưởng của nó đến nền kinh tế. 

Nhưng trong bối cảnh này, Trung Quốc vẫn tiếp tục làm phức tạp tình hình Biển Đông, cụ thể là thăm dò dầu khí ở vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và các nước Đông Nam Á, cản trở các hoạt động của ngư dân Việt Nam và cấm đánh bắt cá trên biển,... Những hành động này vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông. 

Giáo sư Vladimir Kolotov, Trưởng Bộ môn Lịch sử các nước Viễn Đông thuộc Đại học Quốc gia St. Petersburg kiêm Giám đốc Viện Hồ Chí Minh cho biết:

“Việt Nam hành xử như một thành viên văn minh và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, thể hiện rõ lập trường của mình và yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế. Thật vậy, Trung Quốc vi phạm các tài liệu quốc tế quan trọng được họ ký kết và phê chuẩn, như Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông.

Nhưng tôi cho rằng Việt Nam nên sử dụng “quyền lực mềm” tích cực hơn nữa: thông qua các phương tiện truyền thông của các quốc gia khác nhau để đưa lập trường của mình tới cộng đồng quốc tế. Không chỉ tới các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, mà còn tới đông đảo dân chúng, như trong cuộc chiến kháng chiến chống Pháp và đặc biệt là trong cuộc chiến kháng chiến chống Mỹ, khi cả thế giới biết về bản chất bất nghĩa và bẩn thỉu của cuộc chiến tranh chống Việt Nam.

Việt Nam đã cố gắng chứng minh trên chiến trường và trên trường quốc tế rằng họ là quốc gia theo đuổi chính sách trung thực, có trách nhiệm và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình”.

Giáo sư Vladimir Kolotov nhấn mạnh, Việt Nam cần giữ cho thuốc súng khô ráo, hiện đại hóa lực lượng vũ trang và xây dựng tiềm lực Hải quân và Không quân. Ông Vladimir Kolotov kiến nghị, giải pháp tối ưu là thỏa thuận giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á về Biển Đông, phù hợp với tất cả các bên. 

"Các quốc gia trong khu vực cùng với Trung Quốc có thể và cần phải cho cả thế giới thấy rằng họ có thể thảo luận một cách bình tĩnh, một cách văn minh, trên cơ sở luật pháp quốc tế và không thu hút các cường quốc ngoài khu vực vào cuộc thảo luận này”, Vladimir Kolotov cho biết. 

Chính quyền Bắc Kinh phải hiểu được rằng chính sách hiện tại của họ là phản tác dụng và chỉ gây hại cho Trung Quốc. Cho dù đạt được những thành công tạm thời nhưng thiệt hại về tai tiếng khi không tôn trọng luật pháp quốc tế là vô cùng lớn. 

Nhất là trong bối cảnh hiện tại, Mỹ đang sử dụng mọi cơ hội để làm mất uy tín của Trung Quốc, cáo buộc họ tạo ra coronavirus, che giấu quy mô thực sự của dịch bệnh... Các nước đang tỏ ra không hài lòng với Trung Quốc và liên kết lại chống Bắc Kinh, khiến họ lôi kéo Mỹ vào việc giải quyết các vấn đề của mình. Điều này có thể kết thúc với việc Mỹ tạo ra các căn cứ của họ ở Biển Đông.

Một số chuyên gia nước ngoài cho rằng Việt Nam cần đệ đơn kiện lên Tòa án Trọng tài Quốc tế ở La Hay, như Philippines đã làm. Tuy nhiên, Giáo sư Kolotov nghi ngờ tính hợp lý của quyết định này. 

Ông nhấn mạnh, cộng đồng quốc tế đã mất niềm tin vào Tòa án quốc tế. Ví dụ như cuộc điều tra về vụ tai nạn máy bay ở Donbass, trên Biển Đông, cũng như các vụ khác cho thấy Tòa án quốc tế chịu ảnh hưởng của Mỹ, được định hướng từ Washington.

Kháng cáo lên Tòa án quốc tế chỉ ra rằng chính các quốc gia không thể thỏa thuận với nhau và ủy thác số phận của họ cho người khác. Tòa án Trọng tài Quốc tế được đặt tại một trong những quốc gia thuộc địa cũ, sẽ không xem xét khách quan các vấn đề Đông Nam Á. Họ sẽ đưa ra phán quyết có lợi cho những ai dùng căn cứ quân sự của mình để kiểm soát đất nước đó.

Trung Quốc không nên hy vọng rằng các nước ASEAN và Việt Nam sẽ chấp nhận những hành động vô lý xâm phạm chủ quyền của họ. Các nước này cần hiện đại hóa quân đội, mở rộng quan hệ quốc tế, đàm phán với Trung Quốc. 

Chuyên gia Nga khẳng định, phương Tây sẽ không giải quyết vấn đề của họ, mà sẽ kiếm lợi bằng lợi dụng các mâu thuẫn nội bộ, như họ đã từng làm hơn một lần trong lịch sử.