Suy cho cùng, Trump đã "không xuất hiện" trong năm 2019 khi Trung Quốc cố gắng áp đặt dự luật dẫn độ Hong Kong. Rất nhiều người biểu tình đã vẫy cờ Mỹ và hát quốc ca "Lá cờ lấp lánh ánh sao" trên đường phố. Sau đó, thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Bắc Kinh mới là vấn đề. "Sự yên lặng" cũng phần nào dẫn đến quyết định của Bắc Kinh hồi tháng 6 vừa qua khi lạnh lùng áp đặt "Luật An ninh quốc gia" một cách mơ hồ.

Giờ đây, khi Nhà Trắng của Trump "chao đảo", điều đó giải thích tại sao ông lại đang thất bại trong cuộc chiến chống COVID-19 và rất có thể cũng ảnh hưởng đến Joe Biden, người mà kết quả thăm dò dư luận cho thấy đang chiếm ưu thế hơn so với vị tổng thống “Nước Mỹ trước tiên”. Vậy làm cách nào một nhà lãnh đạo Mỹ thông minh và có năng lực có thể xử lý sự kìm kẹp Hong Kong của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Rất nhiều người biểu tình ở Hong Kong đã vẫy cờ Mỹ và hát quốc ca "Lá cờ lấp lánh ánh sao" trên đường phố, nhưng Trump vẫn yên lặng trong năm 2019.

Năm ngoái, các quan chức Mỹ lẽ ra nên thể hiện sự "đoàn kết" với các nhà hoạt động dân chủ trẻ tuổi. Tháng trước, Mỹ lẽ ra nên cùng với các cường quốc khác trong Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) lên án các hành động của Bắc Kinh. Gần đây hơn, Trump lẽ ra nên sát cánh cùng với người dân Hong Kong, những người đòi hỏi quyền bầu cử đầy đủ. Tuy nhiên, ông đã đẩy họ vào tình thế nguy hiểm.

Vài giờ sau tuyên bố của Trump, phe đối lập ủng hộ dân chủ Hong Kong đã thề chống lại "Luật An ninh quốc gia mới" của Trung Quốc. Thông báo của Trump hôm 15/7, bị Bắc Kinh phản đối mạnh mẽ, đã làm trầm trọng thêm sự bất ổn cho các doanh nghiệp, bao gồm các ngân hàng, tại trung tâm tài chính vốn đang chao đảo này. Trump cũng đã quyết định trừng phạt các quan chức Trung Quốc đàn áp những người bất đồng chính kiến tại thuộc địa cũ của Anh và các ngân hàng mà họ giao dịch.

Trump cho biết ông đang sử dụng “các công cụ mới đầy quyền lực để buộc trách nhiệm đối với các cá nhân và thực thể liên quan đến việc dập tắt quyền tự do của Hong Kong”.  Sự hoài nghi và vụ lợi chính trị vốn có trong hành động của Trump là không thể bỏ qua. Nó cũng nhắc nhở châu Á về khoảng thời gian dài 111 ngày nữa là đến cuộc bầu cử Mỹ.

Vì vậy, Trump cần làm gì khác ở châu Á để củng cố cơ sở chính trị và triển vọng tái cử của mình? Mỹ chuẩn bị áp thuế mới với Trung Quốc? Một danh sách dài các công ty Đại lục bị cấm hoạt động sắp được công bố? Liệu Trump có thực hiện lời đe dọa áp 25% mức thuế đối với ô tô và linh kiện, làm giảm thêm chuỗi cung ứng châu Á?

Còn động thái làm suy yếu đồng USD thì sao?

Đầu tuần này, Trump đã ủng hộ ý tưởng liên kết đồng đô la Hong Kong với đồng USD như cách để trừng phạt chính quyền của Tập Cận Bình. Tuy nhiên, những cái đầu lạnh hơn đã chiếm ưu thế. Song, điều này cho thấy mức độ nguy hiểm mà lực lượng nòng cốt của Trump sẵn sàng ghi điểm trong năm bầu cử.

Luật an ninh quốc gia mới đã đưa ra triển vọng về một cuộc di cư hàng loạt thứ hai từ Hong Kong. Ảnh: Shutterstock

Tàu hải quân Mỹ đang hiện diện tại Biển Hoa Nam (Biển Đông), đúng vào thời điểm Pompeo lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh can thiệp vào bầu cử Mỹ để giúp Biden giành chiến thắng. Trong khi đó, không ai ở Bắc Kinh muốn chiến tranh thương mại, song nếu Trump càng phá hủy quyền lực mềm của Mỹ thì Bắc Kinh sẽ càng có nhiều không gian để khẳng định mình có thể thay thế Mỹ.

Nên nhớ rằng Trung Quốc đang sử dụng sự bất ổn trong kỷ nguyên của Trump để đạt được những mục tiêu lâu nay của họ. Điều này bao gồm cả Hong Kong mà các thời lãnh đạo trước của Trung Quốc đã tìm cách áp đặt luật chống nổi loạn kể từ đầu những năm 2000. Bắc Kinh không dám làm điều này khi George W. Bush hoặc Barack Obama còn ở trong Nhà trắng.

Tuy nhiên, Trump là một người khát khao chiến thắng trên trường quốc tế khi ông "bán hầu hết đồng minh quan trọng nhất vì một thỏa thuận thương mại mang tính chiếu lệ với Trung Quốc".

Trong cuốn sách “The Room Where It Happened" (tạm dịch: Căn phòng nơi điều đó xảy ra) của cựu Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, ông đã kể lại chi tiết việc Trump nỗ lực lôi kéo Ukraine- như "một vật trao đổi" với Tập Cận Bình và nói về sự ủng hộ của Trump đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc của Tập Cận Bình. Động thái này của Trump sẽ làm tiêu tan hàng chục tỷ USD giá trị thương mại và đầu tư- và nó cũng làm gia tăng câu hỏi về những điều ông có thể làm tiếp theo tại châu Á.

Đồ họa: Duy Quang

(Nguồn: TTX/Asia Times)