Đó là một vị trí “trong mơ” để theo dõi trung tâm quyền lực châu Âu ở Bruxelles. Nằm ở số 25 đường Archimède, Đại sứ quán Malta, được gọi là “Dar Malta”, nhìn thẳng sang tòa nhà kiên cố là trụ sở EC , và ngay phía sau là đại bản doanh của Hội đồng châu Âu.

Từ năm 2007, một tòa nhà siêu hiện đại 9 tầng là đại bản doanh của đoàn đại biểu Malta và đại diện của nước này tại Liên minh châu Âu ( EU ), cùng với một lãnh sự quán. Một địa chỉ có giá trị độc đáo. Nhưng theo giới tình báo Bỉ, đây còn là địa điểm lý tưởng cho hoạt động gián điệp.

Từ đầu những năm 2010, cơ quan an ninh Bỉ đã tố cáo đại sứ quán này chứa đầy những phương tiện kỹ thuật do tình báo Trung Quốc lắp đặt để do thám các định chế châu Âu, một hoạt động mà theo tình báo Bỉ có thể kéo dài đến ngày nay. Thông tin này từng được Alain Winants, Giám đốc Cơ quan an ninh quốc gia Bỉ cho đến năm 2014, chuyển cho Bộ Ngoại giao nước này.

Nằm ở số 25 đường Archimède, Đại sứ quán Malta, được gọi là “Dar Malta”.

Trước câu hỏi của Le Monde, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Bỉ chỉ trả lời ngắn gọn rằng họ “phải hết sức giữ bí mật về nội dung những báo cáo và các hành động liên quan”, nhưng không phủ nhận thông tin. Trong khi đó, ông Winants và người kế nhiệm của ông là Jaak Raes đều từ chối trả lời.

Về phần mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Malta, Daniel Attard nói ngắn gọn với Le Monde: “Malta duy trì quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc cũng như với các nước khác, nhất là về mặt hợp tác”. Ông này cho biết theo khuôn khổ hợp tác, “năm 2006-2007, Bộ Tài chính Malta và chính quyền Trung Quốc đã ký một thỏa thuận về việc tôn tạo toàn bộ Đại sứ quán Malta ở Bruxelles”.

Tuy nhiên, quan chức ngoại giao Malta tránh bình luận về lời tố cáo của giới tình báo Bỉ, cũng như khả năng Trung Quốc có lợi dụng tòa nhà này để do thám các định chế châu Âu, kể cả khi Malta không hay biết.

Với những tin tức được tình báo chuyển giao, chính quyền Bỉ không chọn cách công khai can thiệp, hoặc điều lực lượng cảnh sát đến đại sứ quán – do quyền miễn trừ của tất cả các cơ quan ngoại giao đoàn.

Theo thông tin của Le Monde, đã có các tiếp xúc không chính thức giữa các cơ quan chính quyền.Một nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận với Le Monde rằng Đại sứ quán Mỹ ở Bruxelles cũng đã được thông báo về các phát hiện của tình báo Bỉ trong vụ này.

Những người thân cận của ông John Demers, Thứ trưởng Tư pháp Mỹ phụ trách an ninh quốc gia đã từng đến Bruxelles tháng 11/2019 để tố cáo hoạt động gián điệp của Trung Quốc, tỏ ý hối tiếc rằng châu Âu đã không có những phản ứng thích đáng trước kiểu “tấn công” này. Chính phủ Pháp và EC thậm chí còn “không nhớ gì” về những cáo buộc của tình báo Bỉ liên quan đến tòa Đại sứ Malta ở Bruxelles.

Năm 2007, khi Malta gia nhập EU đã được 3 năm, Trung Quốc đồng ý tài trợ cho tòa đại sứ mới của Malta, cụ thể là trả tiền mua tòa nhà và các chi phí để nâng cấp toàn bộ, tổng cộng  khoảng 21 triệu euro.

Các thiết bị phát hiện sự hiện diện của con người được lắp đặt khắp nơi, kể cả trong các thang máy và bãi đậu xe.

Thực tế đây là một công trình cao cấp, với khung nhôm giữ nhiệt, kính hai lớp và những tấm chống nắng cho các bề mặt bên ngoài. Toàn bộ Đại sứ quán được bảo vệ bằng những camera giám sát, đầu đọc thẻ từ.

Các thiết bị phát hiện sự hiện diện của con người được lắp đặt khắp nơi, kể cả trong các thang máy và bãi đậu xe. Mỗi khu vực có một mức độ an ninh riêng, và khu trung tâm trang bị kính chống đạn. Một lớp kính chống đạn dày khác được dựng lên ở bức tường ngăn với tòa nhà bên cạnh.

Giới ngoại giao ở Bruxelles ngạc nhiên khi quốc gia nhỏ bé này lại đi mua một tòa nhà thay vì thuê, đặc biệt là nhất định mua ở một địa điểm có thể dòm ngó các định chế châu Âu. Đại sứ quán các quốc gia thành viên khác cũng như các cường quốc ở gần đó không cần bỏ ra một chi phí lớn như thế cho một tòa nhà đồ sộ. Hơn nữa, Malta còn tìm cách cho thuê những tầng còn trống.

Quan hệ giữa CIT Blation, doanh nghiệp nhận thầu xây dựng tòa nhà Đại sứ quán Malta, và Trung Quốc không dừng lại ở đó. Năm 2019, công ty này và hai đối tác khác đã kết thúc công trình xây dựng Trung tâm Công nghệ Bỉ-Trung Quốc ở Louvain-la-Neuve.

Đây là một khu phức hợp gồm văn phòng, khách sạn, trung tâm hội nghị, bãi đậu xe trị giá trên 100 triệu euro. Được hỏi về việc bố trí các vật liệu khả nghi tại đại sứ quán Malta, Ban giám đốc CIT Blaton nói rằng họ chỉ phụ trách việc xây dựng, còn Dethier Architecture – công ty chịu trách nhiệm thiết kế - không muốn trả lời Le Monde.

Cơ quan tình báo Bỉ không phải là nơi duy nhất “xới” lên vụ này. Tình báo Anh trước đó cũng đã báo động về sự hiện diện của tình báo Trung Quốc phía sau công trình tòa nhà đại sứ quán. Trong quá trình điều tra, trước khi chuyển kết luận cho chính quyền, tình báo Bỉ vẫn tiếp tục dựa vào chuyên môn và phương tiện của các đồng nghiệp Anh. Lực lượng tình báo quân đội Bỉ và cơ quan an ninh cũng góp sức để tố cáo gián điệp Trung Quốc .

Đại sứ quán Trung Quốc tại Bruxelles tỏ ra lạnh nhạt trước cáo buộc của tình báo Bỉ.

Hoạt động gián điệp của Trung Quốc tại Bỉ trở nên dồn dập đến nỗi các cơ quan tình báo Bỉ vào năm 2019 từng phải lên tiếng nhấn mạnh rằng “các định chế châu Âu nằm trong số các ưu tiên của tình báo Trung Quốc…, họ muốn có thông tin về những quyết định, kế hoạch chiến lược, những tuyên bố chính trị có thể ảnh hưởng đến Trung Quốc”.

Theo Bỉ, tình báo Trung Quốc (gồm Bộ Công an và tình báo quân đội) chủ yếu tìm cách lợi dụng sự chia rẽ của các quốc gia EU, và tìm hiểu các dự án của EU. Họ muốn biết các quyết định về thương mại có thể nguy hiểm cho đầu tư của mình, trong khi tình báo Trung Quốc làm mọi cách để gây ảnh hưởng đến các nhà lãnh đạo châu Âu, vì quyền lợi Trung Quốc. Hoạt động gây ảnh hưởng này chủ yếu thông qua các quan hệ gây dựng với một số nước thành viên EU.

Một quan chức cao cấp châu Âu giấu tên xác nhận: “Trong nội bộ liên hiệp, sự yếu kém của một số nước thành viên đang gây nguy hiểm cho tất cả, việc các nước này dễ dàng cho bên ngoài xâm nhập là vấn đề đáng lo ngại nhất. Trung Quốc rất quyết tâm đối với các nước nhỏ như Malta, đó là điều chắc chắn, nhưng Bắc Kinh còn dùng chiến lược này ở Trung Âu dưới cái vỏ hợp tác kinh tế và thương mại”.

Reno Calleja, Chủ tịch Hội Hữu nghị Trung Quốc-Malta ở La Valette, thủ đô Malta, lại có cách giải thích khác. Ông nói với Le Monde: “Không như những nước khác, Malta biết cách gắn liền định mệnh với Trung Quốc vốn không muốn phụ thuộc vào ai. Chúng tôi là một ngoại lệ”.

Sau khi đảng Lao động lên nắm quyền năm 2013, Chính phủ Malta còn siết chặt hơn quan hệ với Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng, viễn thông, vận tải, du lịch và cả thể thao. Malta là nước đầu tiên nhập cảng công nghệ 5G của Trung Quốc. Một hợp đồng khung ký năm 2015 cho phép tập đoàn Huawei thử nghiệm mạng 5G và lắp đặt mạng kỹ thuật số trên toàn bộ lãnh thổ Malta.

Trong khi đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Bruxelles tỏ ra lạnh nhạt trước cáo buộc của tình báo Bỉ. Một tuyên bố của cơ quan ngoại giao này khẳng định: “Chúng tôi chẳng biết gì về vụ trùng tu Đại sứ quán Malta. Gián điệp Trung Quốc tại Bỉ? Chỉ là tưởng tượng. Bất chấp thực tế và các khác biệt về hệ thống chính trị, Trung Quốc và châu Âu có quan hệ song phương dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng và đôi bên cùng có lợi. Gây tổn hại cho sự hợp tác này là đi ngược lại với tiến triển của thế giới hiện nay. Châu Âu là một lực lượng quan trọng trên trường quốc tế. Trung Quốc luôn coi EU là đối tác chính, và là một trong những ưu tiên về đối ngoại”.

(Nguồn: TTXVN)