Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu tại phiên khai mạc Lễ mở ký Công ước Hà Nội. Ảnh VGP

Sáng ngày 25/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, lễ mở ký và hội nghị cấp cao của Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng thường gọi là “Công ước Hà Nội” diễn ra với chủ đề “Chống tội phạm mạng, chia sẻ trách nhiệm, hướng tới tương lai”. Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì phiên khai mạc và có bài phát biểu trực tiếp trước đông đảo đại biểu quốc tế, ghi dấu một bước tiến quan trọng trong hợp tác toàn cầu về an ninh mạng.

Trong bài phát biểu khai mạc, Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh rằng chủ đề của sự kiện hôm nay chính là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết quốc tế và cam kết chung của các quốc gia trong việc xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh và bền vững. Ông cho rằng lễ mở ký hôm nay không chỉ là một hoạt động mang tính hình thức, mà còn khẳng định sức sống bền bỉ của chủ nghĩa đa phương khi các quốc gia vượt qua khác biệt, cùng nhau gánh vác trách nhiệm vì lợi ích chung về hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển.

Chủ tịch nước chia sẻ: “Không gian mạng vừa là không gian mới của phát triển, vừa là mặt trận mới của an ninh toàn cầu. Ở đó, mỗi dòng dữ liệu, mỗi thao tác công nghệ, mỗi tương tác số đều có thể tác động sâu rộng đến an ninh, kinh tế, phát triển và cả tương lai của các quốc gia”. Lời nói này như một ánh đèn cảnh tỉnh: trong khi công nghệ đang mở ra vô vàn cơ hội, thì thách thức từ tội phạm mạng tinh vi, có tổ chức, vượt biên giới cũng đang hiện hữu rõ ràng hơn bao giờ hết.

Sự phát triển vượt bậc của công nghệ số khiến các hoạt động tội phạm mạng gia tăng nhanh về quy mô, mức độ và hậu quả. Những vụ tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu, thao túng thông tin hay xâm nhập vào hạ tầng thiết yếu đang diễn ra ngày càng tinh vi và có tổ chức, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đô la cho nền kinh tế toàn cầu mỗi năm. Không chỉ vậy, thông tin cá nhân và an toàn của người dân đặc biệt là phụ nữ, trẻ em đang bị xâm hại nghiêm trọng, tạo ra nhu cầu cấp bách phải có một cơ chế hợp tác quốc tế chặt chẽ hơn. Đối với mỗi quốc gia, bảo vệ chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia và không gian mạng không chỉ là yêu cầu của thời đại mà còn là điều kiện tiên quyết để phát triển nhanh và bền vững.

Vì thế, Công ước Hà Nội công cụ pháp lý đa phương toàn cầu về chống tội phạm mạng ra đời không chỉ là thành công của đối thoại quốc tế mà còn là biểu hiện rõ nét của nỗ lực hợp tác vượt qua ranh giới, vượt qua lợi ích riêng để hướng đến lợi ích chung. Qua hơn năm năm đàm phán với hàng chục phiên thảo luận và hàng nghìn lượt ý kiến đóng góp, bản văn Công ước Hà Nội chính là kết tinh của sự kiên trì, trí tuệ và lòng tin giữa các quốc gia khi họ chọn hợp tác thay vì chia rẽ. Công ước này hội tụ các giá trị toàn cầu, phản ánh tinh thần đồng thuận và vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc trong việc kiến tạo trật tự số trên thế giới.

Chủ tịch nước Lương Cường nêu rõ Công ước Hà Nội gửi đi ba thông điệp mang ý nghĩa sâu sắc đối với thế giới. Thứ nhất là khẳng định cam kết định hình trật tự, bảo đảm an toàn và an ninh trong không gian mạng dựa trên luật pháp quốc tế. Thứ hai là đề cao tinh thần chia sẻ, đồng hành và hỗ trợ lẫn nhau, chỉ khi cùng hợp tác và nâng cao năng lực, các quốc gia mới có thể xây dựng không gian mạng ổn định và bền vững. Thứ ba là nhấn mạnh mục tiêu cao nhất của mọi nỗ lực, vì người dân, để công nghệ phục vụ đời sống, phát triển mang lại cơ hội cho tất cả và không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình số hóa toàn cầu. Ba thông điệp đó thể hiện rõ tinh thần cốt lõi của Công ước Hà Nội một công ước của thượng tôn pháp luật, của hợp tác quốc tế và của người dân. Đó cũng là phương châm mà Việt Nam kiên định theo đuổi: lấy pháp luật làm nền tảng, lấy hợp tác làm động lực, lấy người dân làm chủ thể và trung tâm của mọi nỗ lực.

Việt Nam trong vai trò chủ nhà và là một thành viên tích cực trong quá trình đàm phán Công ước này đã thể hiện thái độ chủ động và trách nhiệm cao. Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh rằng lễ mở ký hôm nay không chỉ là niềm vinh dự mà còn là trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Việt Nam với chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác phát triển đã hơn năm năm đồng hành cùng tiến trình này. “Chúng tôi tự hào khi Hà Nội thủ đô của một đất nước vươn lên từ tro tàn của chiến tranh được lựa chọn làm nơi khởi đầu kiến tạo không gian mạng hòa bình, hợp tác và tin cậy”, ông nói. Việc Việt Nam là nước đầu tiên ký Công ước Hà Nội là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của quốc gia này đối với thượng tôn pháp luật, việc thực thi đầy đủ nghĩa vụ quốc tế và góp phần củng cố trật tự pháp lý toàn cầu trong không gian mạng.

Chủ tịch nước đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên sớm phê chuẩn Công ước để văn kiện này sớm có hiệu lực, thiết lập vững chắc một trật tự số công bằng, bao trùm và dựa trên luật lệ. Ông cho rằng để Công ước thực sự đi vào cuộc sống, không chỉ cần ý chí chính trị mà còn đòi hỏi nguồn lực thực thi hợp tác quốc tế trong đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và chuyển giao công nghệ sẽ giúp nâng cao năng lực của các quốc gia, góp phần xây dựng không gian mạng an toàn và ổn định.

Người đứng đầu nhà nước kết luận rằng sự kiện hôm nay là một bước ngoặt trong hành trình kiến tạo quản trị an ninh mạng toàn cầu. Từ Hà Nội, thông điệp về “chia sẻ trách nhiệm và hướng tới tương lai” sẽ lan tỏa đến mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng và người dân. Chính trong không gian mạng ấy, chúng ta phải cùng nhau sẻ chia cả cơ hội và thách thức, cùng nhau hợp tác để công nghệ thực sự là động lực phát triển, để không gian số là nơi con người được phát triển toàn diện và an toàn.

Lễ mở ký Công ước Hà Nội mở ra giai đoạn mới cho hợp tác quốc tế về an ninh mạng giai đoạn mà mỗi quốc gia không còn đơn độc, mỗi người dân không còn là mục tiêu đơn lẻ và mỗi dòng dữ liệu không chỉ là thông tin mà còn là trách nhiệm. Từ đây, Việt Nam gửi thông điệp rõ ràng đến thế giới, chúng ta sẵn sàng hợp tác, sẵn sàng đóng góp và sẵn sàng dẫn dắt. Và từ mỗi hành động cụ thể, mỗi giải pháp kịp thời, chúng ta góp phần kết nối thế giới bằng niềm tin số vì một không gian mạng an toàn, nhân văn và phát triển bền vững.

Chủ tịch nước Lương Cường, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và các đại biểu tại Lễ mở ký Công ước Hà Nội - Ảnh VGP

Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng được Liên hợp quốc khởi xướng từ năm 2019, xuất phát từ nhu cầu cấp bách xây dựng khuôn khổ pháp lý toàn diện để giải quyết các thách thức toàn cầu về an ninh phi truyền thống, biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Sau 5 năm đàm phán, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức đồng thuận thông qua vào ngày 24/12/2024.

Công ước gồm 9 chương, 71 điều khoản, đưa ra cách tiếp cận toàn diện nhằm ngăn ngừa và đấu tranh với vấn nạn tội phạm mạng toàn cầu cũng như bảo đảm các nguyên tắc về quyền con người. Văn kiện này giải quyết những thách thức kỹ thuật và pháp lý bằng cách điều chỉnh các phương thức điều tra hình sự truyền thống cho phù hợp với môi trường công nghệ thông tin và truyền thông, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế.

Suốt quá trình xây dựng Công ước, Việt Nam đã phát huy vai trò chủ động, thể hiện qua việc tổ chức nhiều hội thảo quốc tế, quy tụ các chuyên gia từ Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Văn phòng Liên hợp quốc về ma túy và tội phạm (UNODC) để định hình nội dung Công ước, tập trung vào các lĩnh vực như an ninh mạng, bảo vệ môi trường và xóa đói, giảm nghèo.

Các sáng kiến Việt Nam đề xuất như cơ chế hỗ trợ các nước kém phát triển và lồng ghép nội dung biến đổi khí hậu, nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, góp phần hình thành văn kiện mang tính toàn cầu.

Việc Liên hợp quốc lựa chọn Hà Nội làm địa điểm tổ chức Lễ mở ký Công ước Hà Nội là dấu ấn quan trọng trong lịch sử đối ngoại đa phương của Việt Nam và gần 50 năm quan hệ đối tác Việt Nam - Liên hợp quốc. Lần đầu tiên một địa điểm của Việt Nam được ghi danh và gắn với một điều ước đa phương toàn cầu liên quan đến một lĩnh vực được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm. Lựa chọn này phản ánh vị thế, uy tín quốc tế ngày càng cao của đất nước trong việc tích cực thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, tham gia dẫn dắt quá trình xây dựng và định hình các khuôn khổ quản trị số toàn cầu, bảo đảm an ninh mạng và chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, tạo tiền đề triển khai thành công chiến lược chuyển đổi số để đưa đất nước sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh và thịnh vượng của dân tộc Việt Nam.

Trong khuôn khổ chương trình Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao về Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng “Công ước Hà Nội” sẽ có Phiên thảo luận toàn thể do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres đồng điều hành; cùng với đó là các cuộc tiếp xúc song phương cấp cao, chuỗi sự kiện thảo luận bên lề về các chủ đề “Bảo vệ công dân trong kỷ nguyên chuyển đổi số;" “Hợp tác toàn cầu phòng, chống lừa đảo trực tuyến;" “Triển khai Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng: Nâng cao năng lực là trụ cột của hợp tác toàn cầu;" “Chia sẻ kinh nghiệm điều tra, thu thập chứng cứ điện tử trong các vụ việc liên quan đến tài sản ảo và rửa tiền," và nhiều hoạt động khác.