Vào giờ ăn trưa của một ngày làm việc bình thường, có một phụ nữ trẻ ăn mặc lịch sự ngồi ở góc quán cà phê ở trung tâm TP.HCM, cô đang nhìn chăm chú vào chiếc máy tính xách tay trước mặt. Cô đảo qua lại giữa các biểu đồ và ứng dụng nhắn tin để kiểm tra xem nhà môi giới của mình đang gửi gì.

Cô là một người mới trên thị trường chứng khoán và chỉ mới "nhảy" vào lĩnh vực này khoảng hai tuần. Thanh Đặng, 26 tuổi, trợ lý hành chính toàn thời gian, giải thích về quyết định của mình: “Những ngày này, bất kỳ ai trong văn phòng của tôi cũng nhắn tin hoặc nói chuyện với nhau về chứng khoán, ngoại hối và tiền điện tử".

“Hầu hết các nhà đầu tư mà tôi biết đều làm theo lời khuyên của người khác và học hỏi mọi thứ một cách nhanh chóng. Một số người trong số họ ngay từ khi bắt đầu đã kiếm được lợi nhuận và thậm chí còn trở nên nhạy bén hơn. Vì vậy, tôi quyết định thử và bắt đầu một cách khiêm tốn”, cô chia sẻ thêm.

Doãn Dương, 37 tuổi, kiến ​​trúc sư người Hà Nội, đã bỏ thị trường ngoại hối phái sinh sau khi thua một khoản tiền lớn nhưng anh không nản chí. Khi thị trường chứng khoán tăng mạnh vào năm 2020 và nhìn thấy mọi người kiếm được lợi nhuận, anh quyết định quay lại cuộc chơi này.

Khi được hỏi về khoản lợi nhuận 20% mà anh kiếm được trong 4 tháng, Doãn Dương cười tự tin và hỏi lại một cách khoa trương: "Nếu bạn muốn trở nên giàu có, thì bạn cần phải chấp nhận rủi ro, phải không?".

Doãn và Thanh chỉ là hai trong số hàng triệu người đã bắt đầu giao dịch cổ phiếu và tiền điện tử trong vài tháng qua.

Việt Nam đứng thứ hai trên toàn cầu về quyền sở hữu Bitcoin

Theo số liệu của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), họ đã mở 393.659 tài khoản giao dịch chứng khoán trong năm 2020, mức cao nhất trong 20 năm trên một thị trường chưa đầy 21 năm tuổi.

Vào tháng 2/2021, họ đã mở thêm 57.000 tài khoản, tăng gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, phần lớn tài khoản trong nước, chiếm 2,73 triệu, thuộc về các nhà đầu tư cá nhân.

Trong sáu hoặc bảy tháng qua, các nhà đầu tư cá nhân đã đổ xô vào chứng khoán, giúp thị trường loại bỏ tác động từ việc bán tháo của các nhà đầu tư nước ngoài. Trên thực tế, thị trường chứng khoán Việt Nam là một trong năm thị trường tăng điểm lớn nhất thế giới, theo StockQ.org.

Trong quý đầu tiên của năm 2021, các nhà đầu tư cá nhân đã giữ cho thị trường tăng điểm, trong khi giá trị giao dịch luôn ở mức 18.000 - 19.000 tỷ đồng (778,12-821,3 triệu USD) mỗi phiên.

Công ty dữ liệu Statista của Đức cho biết, sau một cuộc khảo sát gần đây với 1.000-4.000 người trả lời ở 74 quốc gia rằng, Việt Nam đứng thứ hai trên toàn cầu về quyền sở hữu Bitcoin và các loại tiền điện tử khác.

Hàng ngày, Nguyễn Trọng Nhân, một nhà tư vấn tài chính, phải đọc hàng trăm tin nhắn từ các nhà giao dịch chứng khoán, nhà môi giới và người bán tiền điện tử. Hầu hết họ đều yêu cầu anh đại diện cho các đơn vị tư vấn hoặc nền tảng giao dịch tiền điện tử, phái sinh và quyền chọn nhị phân.

Nhân nói: “Nếu bạn quan sát kỹ, người Việt Nam liên tục nằm trong danh sách top đầu giao dịch thường xuyên nhất tại các sàn giao dịch Bitcoin toàn cầu, như Poloniex và Bittrex”.

Blog của Nhân về tài chính và ngân hàng có hơn 50.000 người theo dõi. Và trong các cuộc trò chuyện gần đây với những người theo dõi của mình, anh biết được rằng, người Việt Nam đang điên cuồng chuyển từ Bitcoin sang các loại tiền điện tử mới hơn. Vì nó ngày càng trở nên hấp dẫn hơn.

Trong đó, PI là lựa chọn thay thế phổ biến nhất, được cho là có thể khai thác trên điện thoại thông minh. Hàng ngày, có hàng trăm nhóm kêu gọi mọi người trên mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến tham gia mạng khai thác Pi.

Ông Dominic Scriven, Chủ tịch công ty quản lý tài sản Dragon Capital tại TP.HCM, giải thích: “Đây là một lựa chọn hợp lý để đối phó với những thay đổi của chính sách tiền tệ trên toàn thế giới và ở Việt Nam, để bảo vệ tiền của họ”.

Kể từ khi COVID-19 bùng phát vào đầu năm 2020, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã 4 lần cắt giảm lãi suất chính sách để giữ cho nền kinh tế phát triển. Do đó, đẩy lãi suất tiền gửi của các ngân hàng xuống mức thấp nhất mọi thời đại vào tháng 2/2021, trước khi chúng phục hồi nhẹ trong tháng này.

Nhiều nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm có thể "bỏng tay"

Trong khi đó, thị trường bất động sản và vàng đang trì trệ và gặp nhiều khó khăn. Một lưu ý của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, số lượng giao dịch bất động sản giảm mạnh trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 8/2020. Tuy nhiên, số lượng giao dịch đã phục hồi nhẹ kể từ tháng 9.

Tất cả điều này có nghĩa là, kể từ khi bắt đầu đại dịch, chỉ một phần nhỏ các khoản đầu tư đã chảy vào các loại tài sản truyền thống. Trong khi đó, các nhà đầu tư tìm kiếm các lựa chọn thay thế có lợi nhuận như cổ phiếu và tiền điện tử.

Nhiều cổ phiếu tăng giá mạnh khiến những người chơi mới càng sốt ruột và sợ bỏ lỡ. Do đó, số lượng tài khoản đăng ký giao dịch ngày càng tăng và gây ra tình trạng chu kỳ trên thị trường.

Ban đầu, người Việt Nam sử dụng Bitcoin, Ethereum, Litecoin và Ripple để nhận tiền từ nước ngoài, vì nó không phải đi qua các thủ tục ngân hàng phức tạp với chi phí lớn. Nhưng hiện tại, điều này không còn là lý do chính để mọi người đổ xô vào tiền điện tử.

Luật sư Trương Thanh Đức cho biết: “Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cảnh báo rằng, việc sở hữu, kinh doanh và sử dụng tiền điện tử là rủi ro và không được pháp luật bảo vệ, nhưng điều đó dường như không ngăn cản được các nhà đầu tư”.

Hiện tại, một số lượng lớn người đang đầu tư vào tiền điện tử vì họ muốn giàu nhanh, mặc cho nền kinh tế đang trì trệ. Điều này cũng đúng với các nhà đầu tư chứng khoán, nhiều người trong số họ tin rằng, bằng cách nào đó họ có thể dự đoán được những chuyển động của thị trường và kiếm được lợi nhuận lớn từ giao dịch ngắn hạn.

Theo một số nhà kinh tế, mặc dù có thể còn quá sớm để quay trở lại thời kỳ bong bóng thị trường chứng khoán những năm 2007-2008, nhưng sự gia tăng không ngừng của thị trường chắc chắn là nguyên nhân dẫn đến sự lo ngại.

"Việc cố gắng đoán diễn biến của thị trường không phải là ý kiến hay. Thay vào đó, các nhà đầu tư nên có cái nhìn dài hạn", ông Nhân cảnh báo.

Tiền điện tử không được pháp luật bảo vệ. Vì vậy, tất cả các giao dịch trong đó cần phải được thực hiện hết sức thận trọng và tốt nhất là chuyên môn. Các quyết định được thúc đẩy bởi tin đồn và lòng tham có thể khiến các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm "bỏng tay".

Vậy, đâu là cách đầu tư thông minh?

Sự nhiệt tình của các nhà đầu tư bán lẻ dành cho cổ phiếu và tiền điện tử kể từ năm 2020 tiếp tục thu hút thêm nhiều người mới. Quỹ PYN Elite của Phần Lan vừa đưa ra dự đoán rằng, thị trường sẽ tiếp tục tăng trưởng, với chỉ số VN-Index có thể đạt 1.800 điểm. Đây có thể xem là một tin vui cho những ai lo sợ mình đã bỏ lỡ cơ hội đầu tư.

Tuy nhiên, những người mới tham gia cần phải chuyển mục tiêu của họ, từ “làm giàu nhanh chóng” sang tăng giá trị tài sản trong dài hạn và phòng ngừa lạm phát. Một lời khuyên hợp lý khác từ các chuyên gia là, hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình.

Ông Nhân nói: “Lợi tức lý tưởng từ cổ phiếu phải bằng khoảng gấp đôi lãi suất trái phiếu. Bất kỳ nhà môi giới nào hứa hẹn với bạn nhiều hơn thế rất có thể là đang lừa đảo bạn".

“Các cổ phiếu VN30 và các công ty có danh tiếng xuất sắc luôn là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu”, ông chia sẻ thêm.