Mụn con duy nhất của Lão Phật gia

Hoàng đế Đồng Trị tên là Ái Tân Giác La Tải Thuần, là con trai duy nhất của Hoàng đế Hàm Phong và Từ Hi Thái hậu. Mẹ quý nhờ con, cũng nhờ có ông mà Từ Hi nhanh chóng trở thành phi tần được sủng ái nhất của Hàm Phong đế.

Hàm Phong đế cũng rất yêu quý đứa con này và đặt nhiều hy vọng. Song, cũng chính vì tuổi thơ được nuông chiều đã mở đường cho những bi kịch sau này.

Sau Chiến tranh nha phiến lần thứ hai (1856 - 1860), sức khỏe của Hoàng đế Hàm Phong sa sút và sớm băng hà, bỏ lại Tải Thuần non nớt và Từ Hi Thái hậu trẻ tuổi. Tải Thuần kế thừa ngai vàng và đổi tên trị vì thành Đồng Trị. Bởi vì Hoàng đế còn nhỏ, nên việc Thái hậu “ngồi sau rèm nghe chính” là chuyện thường tình.

Kết quả quyền lực triều đình hoàn toàn nằm trong tay mẹ, nhưng Hoàng đế Đồng Trị vẫn ung dung như trước, mỗi ngày chỉ biết chơi bài, chơi thúc cúc (trò chơi bóng đá cổ đại Trung Quốc), chơi đùa với các cung nữ và thái giám. Bản thân Hoàng đế trẻ tuổi không có năng lực xử lý chuyện quốc gia đại sự, cũng không có ham muốn có được quyền lực to lớn hơn.

Sử ghi:

"Đồng Trị giận mẹ can thiệp chuyện hậu cung nên quyết định trùng tu Cung điện Mùa hè, vốn bị phá hủy trong Chiến tranh nha phiến lần 2. Một số sử gia nhận xét đây là cái cớ để đẩy Từ Hi ra khỏi Tử Cấm Thành. Tuy nhiên, việc thi công gặp trở ngại do quốc khố khánh kiệt sau nhiều binh biến. Đồng Trị đành kêu gọi bá quan văn võ góp tiền túi, đồng thời mỗi tháng đích thân vi hành giám sát thi công trong nhiều ngày để thỏa thích vui chơi ngoài kinh thành.

Không hài lòng Hoàng đế bỏ bê triều chính, Cung Thân vương Dịch Hân, Thuần Thân vương Dịch Hoàn cùng nhiều quan chức gửi tấu chương yêu cầu chấm dứt việc xây dựng Cung điện Mùa hè. Đồng Trị tức giận cách chức và thu hồi tước vị Thân vương của Dịch Hân, tất cả các quan có tên trong bản tấu cũng lần lượt bị bãi chức. Được cấp báo, Từ An và Từ Hi lập tức xuất hiện giữa phiên triều, quở trách Đồng Trị hành xử vô tri, yêu cầu thu hồi các sắc chỉ đã ban.

Cảm thấy thất bại và bất lực trong việc điều hành quốc gia theo ý mình, Đồng Trị thường cùng với một vài thái giám trốn khỏi kinh thành ban đêm, đi chơi phố phường, nhiều lần về trễ không kịp buổi triều buổi sáng".

Vì tham vọng quyền lực của mẹ quá bành trướng, ngoài việc học tập mỗi ngày, Hoàng đế Đồng Trị chỉ biết uống rượu, ca hát, nhảy múa và giao du với các thái giám, cung nữ. Tất nhiên, do thân phận Hoàng đế, sự chỉ trích của mẹ và lời khuyên của các quan đại thần, Hoàng đế Đồng Trị tuy ham mê những thú vui đời thường nhưng cũng biết chừng mực.

Nhưng sự xuất hiện của một người đã khiến vị Hoàng đế trẻ tuổi hoàn toàn sa đọa. Người này chính là Tải Trừng, em họ của Hoàng đế Đồng Trị và là con trai của Cung Thân vương Dịch Hân. 

Khác với Đồng Trị, Tải Trừng là thế tử vương gia, không chỉ có thể ra vào hoàng cung, mà còn mặc sức khám phá thế giới bên ngoài. Hai người bằng tuổi nhau và quan hệ khá thân thiết.

Theo các ghi chép lịch sử, Tải Trừng là một tay chơi phóng khoáng, suốt ngày lang thang chơi bời ở những khu “trác táng” nhất kinh thành. Không cưỡng lại lời mời mọc của Tải Trừng, Đồng Trị cũng nhiều lần lén xuất cung, mặc thường phục vi hành, ra ngoài Sùng Văn Môn tới các quán rượu, hý quán, tới lầu xanh “tìm hoa vấn liễu”.

Kể từ đó, Đồng Trị chìm đắm trong ăn chơi trụy lạc.

Căn bệnh hủy đời Hoàng đế

Đến Đồng Trị năm thứ 12 (năm 1873), Đồng Trị mới 18 tuổi, cuối cùng cũng chính thức nhiếp chính. Lúc này, sức khỏe đã sa sút trầm trọng, nhưng Đồng Trị vẫn không biết kiềm chế bản thân. Điều ông suy nghĩ hàng ngày không phải là chuyện quốc gia trọng đại, mà là thoát khỏi sự giám sát của mẹ và cùng Tải Trừng xuất cung để tận hưởng cuộc sống.

Khi Hoàng đế Đồng Trị nghiện trụy lạc không thể dứt ra được, nguy hiểm cũng đang lặng lẽ đến gần. 

Theo chính sử chép lại, Hoàng đế Đồng Trị mất vì căn bệnh đậu mùa. Bản chép tương tự cũng được tìm thấy trong Nhật ký Ông Đồng Hòa, chép rằng Hoàng đế Đồng Trị mắc bệnh đậu mùa, gây ra nhiệt độc tận bên trong, cuối cùng qua đời do tình trạng viêm miệng hoại tử.

Nhưng theo dân gian, Đồng Trị được đồn đại qua đời vì bệnh giang mai sau thời gian thường xuyên "tìm hoa vấn liễu".

Tháng 3 năm Đồng Trị thứ 14 (1875), Hoàng đế lâm bệnh, lệnh cho Thượng thư Lý Hồng Tảo và Cung Thân vương Dịch Hân vâng mệnh phê duyệt tấu sớ. Năm 1875, Hoàng đế Đồng Trị băng hà tại Dưỡng Tâm điện ở tuổi 19. Sau khi Đồng Trị qua đời, Từ Hi Thái hậu đã đưa Quang Tự là con trai của Thuần Thân vương Dịch Hoàn, em trai của hoàng đế Hàm Phong lên ngôi.

Nguồn: Sohu