Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được xác định là một công trình trọng điểm quốc gia, mang ý nghĩa chiến lược to lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và các địa phương có tuyến đường sắt đi qua nói riêng, trong đó có Hải Phòng. Công trình này không chỉ là cầu nối giao thông huyết mạch, thúc đẩy giao thương, du lịch và đầu tư, mà còn là biểu tượng cho khát vọng vươn lên, hội nhập và phát triển của Việt Nam. Thành phố Hải Phòng đã luôn coi trọng công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), xem đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và hiệu quả chung của toàn bộ dự án.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được xác định là một công trình trọng điểm quốc gia

Với vai trò là địa phương trọng yếu trên hành lang kinh tế, Hải Phòng đã chủ động thành lập Ban Chỉ đạo do đồng chí Bí thư Thành ủy làm Trưởng ban, huy động cả hệ thống chính trị tham gia công tác GPMB. Thành phố cũng chủ động cân đối ngân sách và huy động các nguồn lực khác để đáp ứng tiến độ triển khai. Chủ trương của Đảng và Nhà nước luôn nhất quán trong việc ban hành các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư một cách công khai, minh bạch, với mục tiêu cao nhất là đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Dự án quan trọng quốc gia này đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư bằng Nghị quyết số 187/2025/QH15 ban hành ngày 19/02/2025. Tuyến đường sắt có tổng chiều dài tuyến chính khoảng 89,88km, với 40,96 km thuộc phía Tây Hải Phòng và 48,92 km thuộc phía Đông Hải Phòng, cùng hai tuyến nhánh dài 20,57 km. Dự án đi qua 23 xã, phường, đặc khu của thành phố, trong đó dự kiến bố trí 6 ga chính, bao gồm Ga Nam Hải Phòng là ga hỗn hợp, đầu mối, cùng 3 trạm tác nghiệp kỹ thuật.

Quy mô thu hồi đất cho dự án là rất lớn, với tổng diện tích 624,13 ha (218,2 ha phía Tây và 405,93 ha phía Đông). Tổng số hộ bị ảnh hưởng là 6.096 hộ, và tổng kinh phí GPMB ước tính khoảng 11.218 tỷ đồng. Để đảm bảo chỗ ở mới cho nhân dân, thành phố cam kết xây dựng 22 khu tái định cư. Tính đến ngày 07/9/2025, thành phố đã xác định 1.749 hộ cần bố trí tái định cư, và 14 dự án tái định cư đã được giao cho các chủ đầu tư triển khai. Nhiều khu tái định cư đang được gấp rút xây dựng, điển hình như khu TĐC tại An Khánh (5,4 ha cho khoảng 292 hộ) và khu TĐC tại Dương Kinh (7,5 ha, dự kiến cho 430 hộ).

Về tiến độ GPMB, thành phố đã chủ động, quyết liệt chỉ đạo triển khai. Đã có 5 dự án GPMB tại các khu vực An Lão, Cát Hải, Dương Kinh, Kiến Thụy, Nam Đồ Sơn được phê duyệt, và 2 dự án khác đang được thẩm định. Một số xã, phường như Cát Hải, Nam Đồ Sơn, Đông Hải, Kiến Minh, Hải An đã cơ bản hoàn thành kiểm đếm tài sản gắn liền với đất. Nhiều địa phương khác đang khẩn trương kiểm đếm, niêm yết phương án và lấy ý kiến nhân dân, dự kiến hoàn thành trong năm 2025 theo kế hoạch của thành phố.

Bên cạnh đó, công tác chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật và nguồn vật liệu cũng được thành phố triển khai đồng bộ. Phía Tây Hải Phòng đã xác định chi phí di dời, hoàn trả 76 hạng mục hạ tầng điện với giá trị khoảng 46,24 tỷ đồng và 124 công trình hạ tầng nông nghiệp với chi phí khoảng 300 tỷ đồng. 

Thành phố đã hoàn thiện thỏa thuận các phương án kết nối hạ tầng giao thông tại 44 vị trí cầu vượt, hầm chui, nút giao. Để bảo đảm tiến độ thi công, 19 mỏ đất đá và 21 mỏ khoáng sản còn hạn khai thác đã được khảo sát. Tám địa điểm đổ thải cũng đã được công bố, với tổng sức chứa trên 25,5 triệu m³, đủ khả năng tiếp nhận toàn bộ đất thải phát sinh từ dự án.

Mục tiêu cốt lõi của dự án là xây dựng tuyến đường sắt hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa khối lượng lớn, an toàn, tin cậy, đồng thời tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Tuyến đường này còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược kết nối giao thông giữa Việt Nam và Trung Quốc, thúc đẩy thương mại, hợp tác kinh tế khu vực. Sau khi hoàn thành, dự án sẽ nâng cao năng lực vận tải, giảm áp lực cho các tuyến đường bộ hiện hữu và kết nối hiệu quả với hệ thống cảng Hải Phòng như Lạch Huyện, Đình Vũ - Cát Hải, tạo đà phát triển mạnh mẽ cho ngành vận tải.

Lãnh đạo thành phố kêu gọi toàn thể nhân dân đoàn kết, chung tay xây dựng vì lợi ích phát triển chung, nhận thức sâu sắc ý nghĩa và tầm quan trọng chiến lược của dự án. Để công trình trọng điểm quốc gia này sớm hoàn thành, sự đồng lòng, chung sức của mỗi người dân là yếu tố quyết định. Với quyết tâm cao độ từ chính quyền và sự đồng thuận của nhân dân, Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được tin tưởng sẽ sớm trở thành hiện thực, vì một tương lai tươi sáng và sự phát triển bền vững của đất nước.