Hiện diễn biến trên thị trường vốn này đang xuất hiện những sự kiện đáng chú ý. Do đó, FiinRatings kỳ vọng kênh trái phiếu doanh nghiệp trong nửa cuối 2022 và năm 2023 sẽ có 3 sự thay đổi chính.
Kênh trái phiếu được kỳ vọng vẫn là kênh huy động vốn hiệu quả trong bối cảnh lãi suất mặc dù có dấu hiệu tạo đáy nhưng vẫn ở mức rất thấp trong nhiều năm qua.
Mặt khác, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng được hưởng lợi khi kênh tín dụng bất động sản từ ngân hàng bị hạn chế tăng trưởng, kể cả trước khi Thông tư 16 của Ngân hàng Nhà nước đi vào hiệu lực nhằm hạn chế tín dụng bất động sản thông qua hình thức mua trái phiếu của các ngân hàng thương mại.
Đánh giá về sức khỏe tài chính các công ty bất động sản, FiinRatings cho rằng tổng thể vẫn ở mức tương đối an toàn ngoại trừ các công ty dự án được lập ra nhằm mục đích huy động vốn trái phiếu hoặc vay vốn tín dụng ngân hàng, ngành bất động sản nói chung và phân khúc bất động sản dân cư nói riêng vẫn cơ bản có mức độ đòn bẩy tài chính ở mức thấp tương đối so với giai đoạn năm trước.
Điều này thể hiện qua một số chỉ tiêu chủ chốt khi đánh giá năng lực tín dụng bao gồm: Hệ số Nợ vay/Vốn chủ sở hữu của các đơn vị bất động sản dân cư niêm yết hiện đang ở mức 0,7 lần; Hệ số đánh giá năng lực trả lãi EBITDA/Chi phí lãi vay ở mức 1,8 lần; và hệ số bao phủ nợ ngắn hạn ở mức 3,8 lần vào cuối 2021.
Vấn đề quan trọng theo FiinRatings là áp lực trả nợ trái phiếu đến hạn trong 2-3 năm tới đây. Bởi lẽ, quy mô dư nợ của ngành bất động sản khoảng 189 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2021 và 73% giá trị này sẽ có điểm rơi đáo hạn vào 3 năm tới đây (2022 – 2024).
"Điều này không chỉ tạo áp lực trả nợ lớn hơn của các doanh nghiệp bất động sản trong bối cảnh dần hồi phục sau Covid-19 và trước những thay đổi pháp lý và những sự kiện gần đây mà theo chúng tôi còn tác động đến rủi ro thanh khoản của các đại lý phân phối có cam kết mua lại trái phiếu, chính là các định chế tài chính như công ty chứng khoán và ngân hàng", FiinRatings nhìn nhận.
Ngoài ra, theo FiinRatings áp lực trả nợ này có thể tác động đến rủi ro của thị trường cổ phiếu do cổ phiếu được cầm cố để làm đảm bảo cho trái phiếu hoặc được cầm cố để lấy nguồn mua trái phiếu chất lượng thấp hoặc có vấn đề như các cơ quan quản lý đã chỉ ra.
Điểm đáng lưu ý là tình hình sức khỏe tài chính được ghi nhận trong bối cảnh tổng số lượng căn hộ bán được tại thị trường khu vực Hà Nội và TP.HCM đã giảm chỉ còn chỉ còn chưa đến một nửa từ mức 29 nghìn căn/năm trong hai năm diễn ra Covid-19, so với mức 66 nghìn căn/năm trong giai đoạn năm trước đó từ 2015-2019.
Hiện tại, cùng với các công ty chứng khoán, các ngân hàng thương mại đã tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp qua kênh phát hành sơ cấp ở mức khá lớn, chiếm 36% trong tổng giá trị phát hành từ các doanh nghiệp bất động sản năm 2021. Theo số liệu của FiinRatings, quy mô tín dụng trái phiếu hiện ở mức 273,9 nghìn tỷ đồng vào cuối 2021, tức chỉ chiếm 2,16% tổng tài sản sinh lời và 2,63% tổng dư nợ tín dụng của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam.
Điều này trở nên quan trọng bởi tính đại chúng của kênh đầu tư trái phiếu doanh nghiệp đã không chỉ lớn về quy mô mà còn có sự tham gia mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp và cá nhân nhỏ lẻ thông qua hoạt động phân phối lại trái phiếu được phát hành dưới hình thức phát hành riêng lẻ từ các tổ chức liên quan như tư vấn và phân phối trên thị trường trong thời gian qua.
Nhìn chung, ở góc độ chất lượng tín dụng ngân hàng, FiinRatings kỳ vọng quy mô này có thể được duy trì hoặc tiếp tục tăng nhưng có sự chọn lọc ở những ngân hàng có hạn mức tăng trưởng tín dụng cao, được hỗ trợ bởi chất lượng tài sản tốt hơn (nợ xấu dưới 3 theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước) và có mức độ tín dụng phân bổ cho ngành bất động sản vẫn ở mức thấp theo các quy định của Ngân hàng Nhà nước nói chung và những yêu cầu cụ thể của Thông tư 16 đã đi vào hiệu lực gần đây từ 15/1/2022.
Các nhà phát hành bất động sản dân cư nói chung trên bình diện chung có khả năng đáp ứng nghĩa vụ tài chính cơ bản là tốt, đây là mức đánh giá ngành đã được phân tích kỹ lưỡng trong tương quan với các ngành nghề kinh tế của Việt Nam và được phản ánh vào các kết quả tín nhiệm của các doanh nghiệp bất động sản được FiinRatings tiến hành đánh giá và công bố đến đại chúng.
Bởi vậy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn nhiều cơ hội cho các tổ chức phát hành có nền tảng cơ bản tốt và có mong muốn minh bạch thông tin hồ sơ rủi ro kinh doanh của mình.
Tổng Hợp
