Giá dầu thế giới khép phiên 8/3 với mức tăng 4% trong bối cảnh Mỹ cấm nhập khẩu dầu Nga và Vương quốc Anh cho biết sẽ làm điều này vào cuối năm nay.
Các quyết định này được cho là sẽ khiến nguồn cung trên thị trường năng lượng toàn cầu ngày càng thắt chặt do Nga là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới.
Khép phiên này, giá dầu Brent biển Bắc tăng 3,9% lên 127,98 USD/thùng, còn giá dầu thô ngọt nhẹ của Mỹ (WTI) tăng 3,6% lên 123,70 USD/thùng.
Giá dầu đã tăng hơn 30% kể từ khi Nga thực hiện chiến dịch đặc biệt liên quan tới Ukraine, và Mỹ và các nước khác đã áp đặt một loạt lệnh trừng phạt. Xuất khẩu dầu và khí đốt của Nga cũng đã chậm lại trước lệnh cấm do các thương nhân tìm cách tránh né ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt trong tương lai.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố cấm nhập khẩu dầu và năng lượng khác của Nga. Anh cho biết nước này sẽ loại bỏ dần việc nhập khẩu dầu và các sản phẩm dầu của Nga vào cuối năm 2022, giúp thị trường và các doanh nghiệp có thời gian tìm kiếm các giải pháp thay thế.
Nga xuất khẩu từ 7-8 triệu thùng dầu thô và nhiên liệu mỗi ngày cho các thị trường toàn cầu. Các đồng minh châu Âu dự kiến sẽ không tham gia lệnh cấm này với Mỹ, song các khách hàng mua lớn tại khu vực này cũng đã ngừng nhập khẩu dầu Nga.
Trước đó, Shell đã phải đối mặt với hàng loạt ý kiến "kêu ca" vì đã mua dầu thô của Nga. Ngày 8/3, Shell thông báo đã ngừng thỏa thuận mua dầu này.
Tình trạng gián đoạn này có thể ảnh hưởng đến các thị trường năng lượng khác, vì dầu và các sản phẩm của Nga được sử dụng để tinh chế thành các loại hàng hóa khác.
Trước khi lệnh cấm được công bố, ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) đã nâng dự báo giá dầu Brent năm 2022 từ mức 98 USD/thùng lên 135 USD/thùng và triển vọng năm 2023 từ 105 USD/thùng lên 115 USD/thùng, cho rằng nền kinh tế thế giới có thể đối mặt với "cú sốc cung cấp năng lượng lớn nhất từ trước đến nay" vì vai trò chủ chốt của Nga.
Kỳ vọng về khả năng dầu thô Iran sớm quay trở lại thị trường toàn cầu đã giảm xuống, gây thêm sức ép tăng giá khi các cuộc đàm phán giữa Tehran và các cường quốc thế giới bị đình trệ.
Trước lo ngại nguồn cung gián đoạn, nhiều nhà sản xuất dầu lớn đã được kêu gọi thúc đẩy sản lượng. Mustafa Sanalla, người đứng đầu Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Libya, cho biết sản lượng của nước này hiện ở mức 1,3 triệu thùng/ngày và sẽ đạt 1,5 triệu thùng vào cuối năm nay.
Dữ liệu của Viện Xăng dầu Mỹ (API) cho thấy dự trữ dầu thô của Mỹ tăng bất ngờ 2,8 triệu thùng trong tuần kết thúc vào ngày 4/3.
Căng thẳng tại Ukraina gia tăng đã khiến chuỗi cung xăng dầu gặp cú sốc lớn bởi các công ty nhập dầu của Nga, một trong những nước sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới, đã phải loại bỏ sản phẩm của nước này ra khỏi nguồn cung hàng trên toàn cầu hàng ngày.
Ngay trong ngày 8/3, giá xăng dầu tiếp tục vọt lên nữa sau khi Chính phủ Mỹ tuyên bố cấm nhập các loại dầu thô, một số sản phẩm dầu khí và than của Nga. Theo số liệu năm 2021, khoảng 8% dầu thô và các sản phẩm hóa dầu của Mỹ là nhập của Nga.
Trước đó, giá xăng dầu đã tăng cao trong vài tháng trở lại đây bởi nền kinh tế toàn cầu nói chung và nền kinh tế Mỹ nói riêng đang bắt đầu quá trình phục hồi sau khi đại dịch thoái lui.
Các công ty hóa dầu mà hơn hai năm qua phải cắt giảm sản lượng sản xuất do các nền kinh tế phải đóng cửa vẫn chưa thể trở lại sản xuất ở mức như trước khi đại dịch xảy ra.
Theo báo Wall Street Journal, kể từ đầu năm 2020 đến nay, sản lượng dầu khí trên thị trường toàn cầu giảm khoảng 1 triệu thùng mỗi ngày khi mà chính Mỹ chỉ sản xuất khoảng 19 triệu thùng dầu tinh chế mỗi ngày.
Đầu tháng Ba, giá dầu thô Brent đã chạm ngưỡng 130 USD/thùng và giá xăng mới đây đã lên tới 4,173 USD/gallon (3,78 lít), tức là mức tăng hơn 20% so với chỉ khoảng một tháng trước. Những đồn đoán về việc giá xăng dầu còn tiếp tục leo thang cũng là một nguyên nhân nữa tiếp tục đẩy giá dầu lên.
Mặc dù Tổng thống Biden đã tuyên bố sẽ mở kho dự trữ xăng dầu chiến lược hiện có khoảng 727 triệu lít dầu, giới chuyên gia vẫn cho rằng động thái này cũng vẫn không thể hạ nhiệt giá xăng dầu ngay lập tức được.
Chính phủ Mỹ cũng dự định sẽ đàm phán để tăng nguồn cung dầu từ các nước sản xuất dầu lớn như Venezuela, Iran và Saudi Arabia trong thời gian tới.
Mỹ tiêu thụ khoảng 18,2 triệu thùng dầu mỗi ngày hồi năm 2020, chủ yếu cho giao thông, vận tải, sản xuất điện và sưởi. Trước đó, năm 2019, khi chưa xảy ra đại dịch, Mỹ tiêu thụ khoảng hơn 20 triệu thùng dầu mỗi ngày.
Trước đó, Hoa Kỳ đã công bố lệnh cấm nhập khẩu các sản phẩm năng lượng của Nga vào thứ Ba, mà không có sự tham gia của các đồng minh ở châu Âu.
Nguồn tin của Bloomberg cho biết, lệnh cấm này không chỉ bao gồm dầu mỏ mà còn cả than đá và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG).
“Hôm nay, tôi thông báo rằng Hoa Kỳ đang nhắm mục tiêu vào huyết mạch chính của nền kinh tế Nga. Chúng tôi đang cấm mọi hoạt động nhập khẩu dầu khí và năng lượng của Nga. Điều đó có nghĩa là dầu của Nga sẽ không còn được chấp nhận tại các cảng của Mỹ và người dân Mỹ sẽ giáng một đòn mạnh nữa vào cỗ máy chiến tranh của Putin”, Tổng thống Biden cho biết trong một thông báo của Nhà Trắng hôm thứ Ba.
Tổng thống nhấn mạnh rằng mặc dù quyết định được đưa ra với sự tham vấn chặt chẽ của các đồng minh châu Âu, nhưng ông hiểu rằng không phải đồng minh nào cũng có thể tham gia cùng Hoa Kỳ trong việc trừng phạt nguồn cung cấp năng lượng của Nga.
Hôm thứ Hai, các báo cáo xuất hiện rằng Hoa Kỳ đang xem xét cấm nhập khẩu dầu của Nga mà không có sự tham gia của các đồng minh châu Âu, ít nhất là ở giai đoạn đầu gây thêm áp lực lên nguồn thu lớn nhất của Putin.
Các đồng minh phương Tây cho đến nay đã hạn chế áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với hoạt động xuất khẩu năng lượng của Nga trong bối cảnh lo ngại về việc tạo ra sự thiếu hụt trên thị trường dầu mỏ. Châu Âu phụ thuộc nhiều hơn vào dầu của Nga so với Hoa Kỳ.
Châu Âu - đáng chú ý nhất là Thủ tướng Đức Olaf Scholz - cho biết hôm thứ Hai rằng họ không đồng ý với việc cấm nhập khẩu dầu và khí đốt từ Nga.
“Hiện tại, không có cách nào khác để đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng cho các ngành sản xuất nhiệt, di chuyển, cung cấp điện và công nghiệp của Châu Âu cho biết.
"Do đó, quyết định có ý thức của chúng tôi là tiếp tục kinh doanh với năng lượng của Nga", Thủ tướng Đức cho biết hôm thứ Hai.
Trong khi đó, cũng trong ngày thứ Hai, các đảng viên Dân chủ và Cộng hòa tại Quốc hội đã đạt được một thỏa thuận lưỡng đảng mở đường cho lệnh cấm nhập khẩu các sản phẩm năng lượng từ Nga.
Hôm thứ Hai, Nga cảnh báo rằng lệnh cấm vận năng lượng đối với Moscow sẽ gây ra “hậu quả thảm khốc đối với thị trường toàn cầu”, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết, đồng thời cho biết thêm rằng nếu các đồng minh phương Tây cắt dầu của Nga, giá có thể tăng lên 300 USD/thùng hoặc thậm chí hơn.
Hoa Kỳ, quốc gia nhập khẩu khoảng 500.000 thùng/ngày dầu thô và các sản phẩm của Nga, có thể đủ khả năng để cấm nhập khẩu từ Nga mà không gây hậu quả nghiêm trọng đối với ngành công nghiệp và nền kinh tế của nước này, không giống như châu Âu.
