Hội nghị thượng đỉnh Nhật - Trung diễn ra trực tiếp sau 3 năm

Ngày 17/11, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc hội đàm trực tiếp bên lề Hội nghị cấp cao Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Thái Lan.

Tại hội đàm, Thủ tướng Nhật Bản khẳng định, cả Trung Quốc và Nhật Bản đều có trách nhiệm bảo đảm an ninh, hòa bình cho khu vực và cộng đồng quốc tế; kêu gọi cùng nỗ lực phát triển quan hệ mang tính xây dựng và ổn định. Thủ tướng Kishida cũng đã tái khẳng định hai nước sẽ liên lạc chặt chẽ ở mọi cấp độ.

"Điều quan trọng là cả hai nước phải tăng cường nỗ lực phát triển mối quan hệ ổn định và mang tính xây dựng", ông Kishida nói trước khi ngồi xuống cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa hai nước trong khoảng 3 năm.

Hội nghị thượng đỉnh, được tổ chức bên lề Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương, được yêu cầu bởi Nhật Bản, nước coi mối quan hệ trực tiếp với chủ tịch Tập Cận Bình là rất quan trọng để giảm bớt căng thẳng.

Thủ tướng Nhật Bản nhắc lại tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan, hy vọng Trung Quốc sẽ đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế theo các quy tắc quốc tế đã được thiết lập. Hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng có thể hợp tác cùng có lợi trong các lĩnh vực cụ thể về kinh tế và giao lưu nhân dân, y học, điều dưỡng và chăm sóc sức khỏe.

Hội nghị thượng đỉnh Nhật - Trung diễn ra trực tiếp sau 3 năm - Ảnh 1.

Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt tay trước cuộc hội đàm tại Bangkok vào ngày 17/11. Ảnh: Kyodo

Về phần mình, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết, Trung Quốc và Nhật Bản có nhiều lợi ích chung và tiềm năng hợp tác, đồng thời bày tỏ hy vọng hai nước có thể xây dựng mối quan hệ "đáp ứng yêu cầu của thời đại mới".

Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Nhật Bản và bất kỳ sự thay đổi nào được cho là sẽ diễn ra. Nhiều công ty đa quốc gia của Nhật Bản thu được một phần doanh thu đáng kể từ Trung Quốc, nguồn doanh thu không dễ thay thế ở nơi khác.

Tuy nhiên, Tokyo rõ ràng cảnh giác với sự trỗi dậy không kiểm soát của Bắc Kinh. Trung Quốc sở hữu khoảng 1.250 tên lửa đạn đạo tầm trung có khả năng vươn tới gần như toàn bộ lãnh thổ Nhật Bản. Ngược lại, Nhật Bản vẫn chưa triển khai các tên lửa dự phòng có thể phóng từ bên ngoài phạm vi phòng thủ tên lửa của đối thủ.

Ngoài ra, ông Kishida bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình ở biển Hoa Đông, bao gồm tình hình xung quanh quần đảo tranh chấp mà Nhật Bản gọi là Senkaku còn Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và các hoạt động quân sự của Trung Quốc ở khu vực lân cận Nhật Bản, như các tên lửa đạn đạo trong cuộc tập trận hồi tháng 8 đã rơi vào vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản.

Rủi ro về an ninh quốc gia và kinh tế đã trở nên rõ ràng hơn đối với Tokyo khi Trung Quốc gia tăng áp lực quân sự đối với Đài Loan. Bất kỳ cuộc xung đột nào về Đài Loan sẽ cắt đứt các động mạch thương mại quan trọng trong khu vực.

Mỹ, mặc dù rất lo ngại về hướng đi của Trung Quốc, nhưng cũng đang tập trung vào đối thoại. Tổng thống Joe Biden đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tiếp kéo dài ba giờ với ông Tập ở Indonesia trong tuần này, kêu gọi ổn định không chỉ ở Eo biển Đài Loan mà còn ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Kishida và Biden đã thảo luận về cách tiếp cận của các nước họ đối với Trung Quốc trong cuộc họp vào Chủ nhật, trước khi có cuộc hội đàm riêng với Tập.

Việc tập trung vào đối thoại cấp cao nhất phản ánh sự khan hiếm các kết nối cấp công việc giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Năm 2018, các nước đã nhất trí thiết lập cơ chế liên lạc để ngăn chặn đụng độ trên không hoặc trên biển. 4 năm sau, họ vẫn chưa thiết lập được đường dây nóng giữa các quan chức quốc phòng, vốn là cốt lõi của sáng kiến này.

Trước hội nghị thượng đỉnh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning trong cuộc họp báo hôm 16/11 cho biết, nước này hy vọng có thể cùng với Nhật Bản "quản lý và kiểm soát những khác biệt một cách thích hợp".

Vào tháng 9, Nhật Bản và Trung Quốc đã kỷ niệm 50 năm bình thường hóa quan hệ song phương. Cuộc gặp ở Bangkok là cuộc đối thoại đầu tiên của ông Kishida với ông Tập Cận Bình kể từ khi hai ông có cuộc điện đàm vào tháng 10 năm ngoái, ngay sau khi nhà lãnh đạo Nhật Bản nhậm chức. Các nhà lãnh đạo của hai nước đã gặp mặt trực tiếp lần cuối vào tháng 12/2019, khi Thủ tướng Abe Shinzo có cuộc hội đàm với ông Tập Cận Bình tại Bắc Kinh.

(Nguồn: Nikkei)

NGỌC CHÂU