Tờ Nikkei dẫn tuyên bố của Tổng thổng Indonesia Joko Widodo (Jokowi) vào chiều 24/4, kể từ ngày 28/4 tới đây, nước này sẽ cấm xuất khẩu toàn bộ dầu cọ thô (CPO) và dầu ăn với thời hạn cấm không xác định.
Chính phủ Indonesia sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá việc thực thi chính sách cấm này nhằm đảm bảo lượng dầu ăn trong nước được đầy đủ dồi dào với giá cả hợp lý.
Lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ thô và dầu ăn của Chính phủ Indonesia ứng phó với cuộc khủng hoảng giá dầu ăn trong nước tăng mạnh từ đầu năm 2022 trở lại đây với mức tăng hơn 40% với mức giá bán lẻ bình quân hiện nay tại thị trường Indonesia là 26,436 Rp/lít (1.84USD).
Dầu cọ là thành phần chính trong nhiều loại sản phẩm tiêu dùng, từ thực phẩm chế biến đến mỹ phẩm, và Indonesia chiếm khoảng 60% sản lượng toàn cầu.
Lệnh cấm được đưa ra trong bối cảnh Indonesia đang cố gắng giải quyết những ảnh hưởng trong nước từ việc xung đột Nga - Ukraina, một nước sản xuất cây trồng lớn. Chiến tranh đã khiến giá lương thực trên khắp thế giới tăng vọt.
Phản ánh lệnh cấm xuất khẩu, giá chỉ số trên sàn giao dịch phái sinh của Bursa Malaysia đã tăng khoảng 6% vào hôm nay (25/4) lên mức cao nhất kể từ đầu tháng Ba.
Ở Indonesia, một lượng lớn dầu ăn được đưa vào các món ăn địa phương; nó có nguồn gốc chủ yếu từ dầu cọ. Lệnh cấm của chính phủ này được đưa ra khi các hạn chế do COVID đang được nới lỏng và với cách tiếp cận của tháng Ramadan.
Trong bài phát biểu hôm 22/4, Tổng thổng Indonesia Joko Widodo cho biết "Tôi sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá việc thực hiện chính sách này để cung cấp lượng dầu ăn dồi dào cho đất nước này và với giá cả phải chăng."
Một số nhà phân tích cảnh giác; họ nói rằng lệnh cấm có thể không làm giảm giá trong nước và có thể tạo ra các tác dụng phụ tiêu cực.
Ông Bhima Yudhistira, nhà kinh tế tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Luật có trụ sở tại Jakarta cho biết: “Giá trên thị trường nội địa sẽ không tự động giảm, ngay cả khi nguồn cung cấp nguyên liệu dồi dào. Ông nói thêm rằng sản lượng có thể bị hạ thấp để bù đắp cho thu nhập xuất khẩu bị mất.
Yudhistira cho biết: “Dự trữ ngoại hối có khả năng mất mát ước tính sẽ vào khoảng 3 tỷ USD/tháng, và có thể ảnh hưởng đến sức mạnh của đồng rupiah trong thời gian dài”.
Trong khi đó, nông dân trồng dầu cọ ở Malaysia, nhà sản xuất hàng hóa lớn thứ hai, sẽ được hưởng lợi từ lệnh cấm, Yudhistira nói. Ông cũng cảnh báo rằng "có thể có sự trả đũa từ các nước tiêu thụ như Ấn Độ, Pakistan và Trung Quốc, có thể cấm xuất khẩu tỏi sang Indonesia."
"Malaysia đã sẵn sàng và có thể cung cấp dầu cọ cho các thị trường toàn cầu vì sản lượng của chúng tôi dự kiến sẽ tăng sau khi mở cửa trở lại biên giới của chúng tôi, điều này cho phép thuê lao động nước ngoài", Zuraida Kamaruddin, Bộ trưởng phụ trách ngành trồng trọt và hàng hóa của Malaysia cho biết, được hãng thông tấn Bernama trích dẫn hôm 24/4.
Chỉ số giá lương thực do Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) tổng hợp vào tháng 3 cho thấy mức tăng giá đáng kể trên toàn diện đối với mọi thứ, từ ngũ cốc đến đường, đẩy giá trung bình toàn cầu tăng 12,6% so với tháng 2. Giá dầu thực vật có một bước đi đặc biệt dốc, tăng 23,2% và đạt mức cao kỷ lục.
FAO lưu ý trong báo cáo công bố hồi đầu tháng 4: “Giá dầu hạt hướng dương quốc tế tăng đáng kể trong tháng 3, được thúc đẩy bởi nguồn cung xuất khẩu giảm trong bối cảnh xung đột đang diễn ra ở khu vực Biển Đen”, FAO lưu ý trong báo cáo công bố vào đầu tháng 4, đồng thời cho biết thêm rằng “giá dầu cọ, đậu nành và hạt cải dầu cũng tăng rõ rệt, được thúc đẩy bởi nhu cầu nhập khẩu toàn cầu tăng trong bối cảnh nguồn cung dầu hướng dương bị gián đoạn."
Nhiều quốc gia, chẳng hạn như Ấn Độ, phụ thuộc vào nhập khẩu dầu cọ từ Indonesia.
BV Mehta, giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà chiết xuất dung môi của Ấn Độ rằng lệnh cấm đột ngột được công bố của Indonesia sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với Ấn Độ và các quốc gia tiêu dùng lớn khác. Ông nói: “Ấn Độ, Trung Quốc và Pakistan, tất cả những quốc gia này, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu dầu cọ [từ Indonesia.
Ông Mehta chỉ ra rằng dầu hướng dương đang chịu áp lực do cuộc xung đột của Nga ở Ukraina, và lệnh cấm của Indonesia đã "đổ thêm dầu vào lửa".
Ấn Độ - quốc gia tiêu thụ hơn 22 triệu tấn dầu ăn mỗi năm - nhập khẩu khoảng 13 triệu tấn tổng nhu cầu hàng năm. Trong số này, dầu cọ chiếm khoảng 8 triệu tấn.
Giám đốc điều hành SEA cho biết: “Chúng tôi đã phải chịu đòn đầu tiên do cuộc khủng hoảng Nga-Ukraina, nhưng việc người Indonesia ngừng xuất khẩu sẽ tạo ra một vấn đề lớn hơn không chỉ đối với Ấn Độ mà còn với những người tiêu dùng khác trên thế giới.
"Chúng tôi hiểu rằng Ramadan là một tháng lễ hội [và] đánh giá cao sự lo lắng của chính phủ Indonesia về việc giá cả tăng cao ở đó. ... Cá nhân tôi cảm thấy một khi lễ hội Ramadan kết thúc, chính phủ Indonesia phải xem xét lại quyết định này và dỡ bỏ lệnh cấm."
Trong bối cảnh này, Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng liên hệ với các các doanh nghiệp (đối tác) xuất khẩu Indonesia để tìm giải pháp cho các đơn hàng giao sau ngày 28/4 (nếu có); đồng thời cần theo dõi chặt chẽ các thông tin cập nhật về chính sách, quản lý điều hành liên quan tới mặt hàng dầu cọ thô CPO và dầu ăn tại trang tin điện tử Bộ Thương mại Indonesia - www.kemendag.go.id; Hiệp hội Dầu cọ Indonesia-www.gapki.id (hoặc thông qua Thương vụ Việt Nam tại Indonesia).
Tuy nhiên, theo nhận định của Bộ Công Thương, nhiều khả năng, Chính phủ Indonesia sẽ sớm phải xem xét, điều chỉnh quyết định này do việc cấm xuất khẩu dậu cọ thô và dầu ăn sẽ dẫn tới tác động tiêu cực tới ngành công nghiệp dầu cọ của nước này khi có khả năng dư thừa nguồn cung tới 60%.
(Nguồn: Nikkei)
