Theo luật mới, tổng mức đóng BHXH bắt buộc vẫn giữ nguyên là 32% tiền lương tháng, tương tự quy định hiện hành. Trong đó, người lao động đóng 10,5% tiền lương tháng, gồm: 8% vào quỹ hưu trí và tử tuất; 1% vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp; 1,5% vào quỹ bảo hiểm y tế. Người sử dụng lao động đóng 21,5% tiền lương tháng, trong đó: 14% vào quỹ hưu trí; 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; 0,5% vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; 3% vào quỹ bảo hiểm y tế; 1% vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Đáng chú ý, từ ngày 1/7/2025, người lao động có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, thay vì từ 3 tháng như hiện hành.

Từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH 2024 bắt đầu có hiệu lực.

Về căn cứ đóng BHXH, luật mới quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH gồm: lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên, ổn định trong kỳ trả lương. Các khoản không tính vào căn cứ đóng BHXH bắt buộc gồm: tiền thưởng sáng kiến, tiền ăn giữa ca, các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ và các khoản hỗ trợ đặc biệt khi người lao động có thân nhân qua đời, kết hôn, sinh nhật, trợ cấp khó khăn do tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.

Đặc biệt, luật mới bổ sung quy định: chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh cũng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Cụ thể, mức đóng của chủ hộ kinh doanh gồm: 22% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất; 3% vào quỹ ốm đau, thai sản. Chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, nhưng không thấp hơn mức tham chiếu (hiện nay là 2.340.000 đồng) và không cao hơn 20 lần mức tham chiếu.

Về phương thức đóng, chủ hộ kinh doanh có thể đóng hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần và thời hạn đóng chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng. Sau tối thiểu 12 tháng, chủ hộ kinh doanh được quyền điều chỉnh mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Theo quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP, trường hợp chủ hộ kinh doanh không đóng hoặc trốn đóng BHXH bắt buộc sẽ bị xử phạt hành chính, cụ thể: Phạt từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính, nhưng tối đa không quá 75 triệu đồng nếu không đóng BHXH cho toàn bộ người lao động thuộc diện bắt buộc mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự; Phạt từ 50 triệu đồng đến 75 triệu đồng nếu trốn đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, chủ hộ kinh doanh còn buộc phải đóng đủ số tiền BHXH bắt buộc theo quy định.

Như vậy, từ ngày 1/7/2025, cả người lao động, người sử dụng lao động và chủ hộ kinh doanh cần lưu ý thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng BHXH để tránh bị xử phạt và đảm bảo quyền lợi cho mình và người lao động.