Rạng sáng 14/7, Mỹ đưa ra lời tuyên bố khẳng định các tuyên bố của Trung Quốc đối với tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là "hoàn toàn bất hợp pháp".

Tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo được phát trên website Bộ Ngoại giao Mỹ: "Mỹ bảo vệ một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Hôm nay chúng tôi đang tăng cường chính sách của Mỹ trong một phần quan trọng và gây tranh cãi của khu vực ấy – Biển Đông. Chúng tôi đang làm rõ một điều: các tuyên bố của Bắc Kinh đối với tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như là chiến dịch bắt nạt của Trung Quốc nhằm kiểm soát chúng".

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo - Reuters

Ngoại trưởng Mỹ khẳng định trong vấn đề Biển Đông, Mỹ đang tìm cách bảo vệ hòa bình, ổn định, tôn trọng tự do trên biển phù hợp với luật pháp quốc tế, duy trì dòng trải thương mại và phản đối bất kỳ nỗ lực nào về việc sử dụng cách thức cưỡng ép hay vũ lực nhằm giải quyết tranh chấp. Đồng thời tuyên bố Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của mình trong khu vực.

"Chúng tôi chia sẻ những lợi ích sâu sắc và trường tồn này với các đồng minh và đối tác, những người lâu nay đã ủng hộ một trật tự dựa trên luật pháp quốc tế", tuyên bố viết.

"Bắc Kinh đã không đưa ra cơ sở pháp lý nhất quán nào cho yêu sách "đường chín đoạn" ở Biển Đông kể từ khi chính thức tuyên bố đó vào năm 2009. Trong một quyết định có sự thống nhất ngày 12-7-2016, một tòa trọng tài thành lập theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982 – mà Trung Quốc là một quốc gia thành viên – đã bác bỏ yêu sách hàng hải của Trung Quốc, cho đây là yêu sách không có cơ sở luật pháp quốc tế", ông Mike Pompeo cho biết thêm.

Trước đó, hãng tin AP dẫn lời quan chức cho biết Washington sẵn sàng bác gần hết các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. 

"Chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ đi thẳng vào một trong những vấn đề nhạy cảm nhất trong quan hệ Mỹ - Trung, trong đó bác bỏ hầu như mọi tuyên bố chủ quyền đáng kể nhất của Trung Quốc ở Biển Đông", AP viết.

Tối 13-7, Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines khẳng định phán quyết nêu trên là "bất hợp pháp". 

Mỹ từng kiên định trong việc kêu gọi các tranh chấp hàng hải giữa Trung Quốc và láng giềng nên giải quyết một cách hòa bình thông qua luật pháp quốc tế. Tuy nhiên trong thông điệp ngày 14/7, Ngoại trưởng Pompeo thẳng thừng bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh đang đe dọa, làm suy yếu chủ quyền của các nước Đông Nam Á có bờ biển ở Biển Đông, ngăn không cho họ khai thác tài nguyên ngoài khơi. 

Ông Mike nhấn mạnh Trung Quốc đã áp đặt sự thống trị đơn phương ở Biển Đông và dùng sức mạnh để thay thế luật pháp quốc tế.

"Cách tiếp cận của Bắc Kinh đã rõ ràng suốt nhiều năm qua. Năm 2010, ngoại trưởng Trung Quốc khi ấy Dương Khiết Trì đã nói với các đồng cấp ASEAN rằng ‘Trung Quốc là nước lớn và các nước khác là nước nhỏ, và đó là thực tế. Thế giới của kẻ săn mồi trong quan điểm của Trung Quốc không có chỗ trong thế kỷ XXI", ông viết.